Bài 9. Nói quá

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô về dự tiết học !
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi :
? Tình thái từ có những chức năng nào? Cho VD?
? Tìm tình thái từ trong những câu sau và cho biết chức năng của tình thái từ đó
Đi thôi !
Thôi đi !
Trả lời :
Tình thái từ được thêm vào câu để tạo câu nghi vấn , cầu khiến, cảm thán hay để biểu thị sắc thái tình cảm
Ví dụ : + Nào, đi , thôi... => tạo câu cầu khiến
+ à, ư, hả, hử... => Tạo câu nghi vấn
+ Thay, sao, biết chừng nào....=> Tạo câu cảm thán
+ ạ , nhé, cơ, mà...... => Tạo sắc thái tình cảm
Tình thái từ trong VD:
Thôi
Đi
=> Tạo câu cầu khiến
Tiết 37 - Tiếng Việt:
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thiết
Tổ: Khoa học xã hội
Nói quá
Tiết 37 - Tiếng Việt: Nói quá
I.Nói quá và tác dụng của nói quá
1.Ví dụ
Đêm .......... đã sáng
Ngày........... đã tối
Mồ hôi ........ cày
VD1: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mưới chưa cười đã tối
(Tục ngữ)
VD 2: "Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần."
(Ca dao)

Nói quá sự thật về quy mô, tính chất, mức độ của sự vật, sự việc , hiện tượng được miêu tả

- Phóng đại (Nói quá sự thật) quy mô, tính chất, mức độ của sự vật, sự việc , hiện tượng được miêu tả
Tiết 37 - Tiếng Việt: Nói quá
I.Nói quá và tác dụng của nói quá
1.Ví dụ
VD1: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mưới chưa cười đã tối
(Tục ngữ)
VD 2: "Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần."
(Ca dao)

=>Cách nói (A) có tác dụng nhấn mạnh, gây ấn tượng và tăng sức biểu cảm cho sự diễn đạt
Đêm tháng năm rất ngắn
Ngày tháng mười rất ngắn
Mồ hôi ướt đầm
- Phóng đại (Nói quá sự thật) quy mô, tính chất, mức độ của sự vật, sự việc , hiện tượng được miêu tả
Tiết 37 - Tiếng Việt: Nói quá
I.Nói quá và tác dụng của nói quá
1.Ví dụ
VD1: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mưới chưa cười đã tối
(Tục ngữ)
VD 2: "Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần."
(Ca dao)

- Phóng đại quy mô, tính chất, mức độ của sự vật, sự việc , hiện tượng được miêu tả
- Nhấn mạnh, gây ấn tượng và tăng sức biểu cảm cho sự diễn đạt
2. Ghi nhớ (SGK - 102)
Tiết 37 - Tiếng Việt: Nói quá
Bài tập nhanh: Tìm và chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ nói quá trong những câu sau:
"Lỗ mũi mười tám gánh lông
Chồng yêu chồng bảo tơ hồng trời cho"
b) An thỡ n?i b?y n?i ba
D?u nam chớ cu?i ch?ng d? ra d?ng n�o.


=> Khẳng định tình yêu chân thành, tha thiết của người chồng dành cho vợ
=> Chế giễu những kẻ tham ăn nhưng lười biếng
Tiết 37 - Tiếng Việt: Nói quá
Câu chuyện : Quả bí khổng lồ
Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên:
-Chà quả bí to thật !
Anh B cười và bảo rằng:
-Thế đã lấy gì làm to ! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà kia kìa !
Anh A nói ngay:
-Thế thì lấy gì làm lạ ! Tôi còn nhớ có một lần tôi trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta !
Anh B ngạc nhiên hỏi:
-Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?
Anh A giải thích:
-Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà.
Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lảng sang chuyện khác.

? Lời nói của hai nhân vật trong truyện "Quả bí khổng lồ" có sử dụng biện pháp nói quá không?
=> Lời nói của hai nhân vật trong truyện "Quả bí khổng lồ" không phải là nói quá mà là nói khoác
Tiết 37 - Tiếng Việt: Nói quá
Thảo luận: Hãy so sánh biện pháp tu từ nói quá và hành vi nói khoác để chỉ ra sự khác biệt
Giống nhau: Đều nói quá sự thật(phóng đại) quy mô , tính chất, mức độ của sự vật, sự việc được nói tới
Khác nhau:
Tiết 37 - Tiếng Việt: Nói quá
I.Nói quá và tác dụng của nói quá
1.Ví dụ
VD1: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mưới chưa cười đã tối
(Tục ngữ)
VD 2: "Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần."
(Ca dao)

- Phóng đại quy mô, tính chất, mức độ của sự vật, sự việc , hiện tượng được miêu tả
- Gây ấn tượng và tăng sức biểu cảm cho lời nói
2. Ghi nhớ (SGK - 102)
*Lưu ý :
+ Cần phân biệt giữa nói quá và nói khoác
+ Một số tên gọi khác: Khoa trương thậm xưng, phóng đại, cường điệu , ngoa dụ.
+ Nói qúa không chỉ được dùng trong văn chương mà còn được sử dụng trong lời nói hằng ngày (VD: Cười vỡ bụng, chạy mất mật....)
Tiết 37 - Tiếng Việt: Nói quá
I.Nói quá và tác dụng của nói quá
1.Ví dụ
- Phóng đại quy mô, tính chất, mức độ của sự vật, sự việc , hiện tượng được miêu tả
- Gây ấn tượng và tăng sức biểu cảm cho lời nói
2. Ghi nhớ (SGK - 102)
II. Luyện tập
Bài tập 1:
Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm
(Hoàng Trung Thông-Bài ca vỡ đất)


b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi đến tận trời được
(Nguyễn Minh Châu-Mảnh trăng cuối rừng)


c. [.] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước
(Nam Cao-Chí Phèo)
1.Bài tập 1
=>Muốn nói đến thành quả của lao động vất vả,
gian khổ, nhọc nhằn.
=>ý nói vết thương chẳng có nghĩa lí gì không cần phải
bận tâm.
=>ý nói cụ bá ở đây là kẻ có quyền uy nói năng quát tháo ai cũng phải nể sợ.
Tiết 37 - Tiếng Việt: Nói quá
I.Nói quá và tác dụng của nói quá
1.Ví dụ
- Phóng đại quy mô, tính chất, mức độ của sự vật, sự việc , hiện tượng được miêu tả
- Gây ấn tượng và tăng sức biểu cảm cho lời nói
2. Ghi nhớ (SGK - 102)
*Lưu ý : + Cần phân biệt giữa nói quá và nói khoác
II. Luyện tập
1.Bài tập 1
+Một số tên gọi khác: Khoa trương , thậm ưng, phóng đại
2.Bài tập 2
Bài tập 2: Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống ..... để tạo biện pháp tu từ nói quá:


bầm gan tím ruột
nở từng khúc ruột
chó ăn đá gàn ăn sỏi
ruột để ngoài da
vắt chân lên cổ
a. ở nơi. thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc, ai ai cũng.

c.Cô Nam tính tình xởi lởi .
d.Lời khen của cô giáo làm cho nó.
e.Bọn giặc hoảng hồn. mà chạy.
Tiết 37 - Tiếng Việt: Nói quá
I.Nói quá và tác dụng của nói quá
1.Ví dụ
- Phóng đại quy mô, tính chất, mức độ của sự vật, sự việc , hiện tượng được miêu tả
- Gây ấn tượng và tăng sức biểu cảm cho lời nói
2. Ghi nhớ (SGK - 102)
*Lưu ý : + Cần phân biệt giữa nói quá và nói khoác
II. Luyện tập
1.Bài tập 1
+Một số tên gọi khác: Khoa trương , thậm ưng, phóng đại
2.Bài tập 2
3.Bài tập 3 (VN)
4.Bài tập 4
Chậm như rùa
- Nhanh như gió
- Nhanh như điện
- Chậm như sên
- Nhát như thỏ đế
- Kín như bưng
- Vui như mở cờ trong bụng
............

- Khỏe như trâu
- Khỏe như voi
- đen như cột nhà cháy
- ăn như rồng cuốn
- Uống như rồng leo
- Trắng như bông
- Lớn nhanh như thổi
- Run như cầy sấy
Kiến thức cần nhớ
Nói quá
Khái niệm
Tác dụng
Biện pháp tu từ phóng đại
Mức độ
Quy mô
Tính chất
Sự vật, sự việc, hiện tượng được miêu tả
Nhấn mạnh
Gây ấn tượng
Tăng sức biểu cảm
Hướng dẫn về nhà
- Học thuộc các ghi nhớ
- Làm BT 3,5
Soạn bài : Nói giảm, nói tránh