Bài 9. Nói quá

Môn Ngữ Văn Lớp 8
Giáo viên: Trần Thị Hồng Sâm
Trường THCS : Minh Đài- Tân Sơn- PT
bài cũ
So sánh v? nghia c?a hai cách nói sau:
- Ruột để ngoài da.
- Không có chuyện gì che dấu được.
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Ngữ liệu
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
b. Cày đồng đang buổi ban trưa Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
(Ca dao)
Tiết 37
NÓI QUÁ
Nói “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối” và “Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày” có quá sự thật không?
- Nói như vậy là nói quá sự thật
2. Nhận xét
Thực chất, mỗi câu này nhằm nói điều gì?
Chưa nằm đã sáng; Chưa cười đã tối:
Nói quá sự thật nhằm nhấn mạnh tính chất đặc biệt thời tiết .
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày:
Nói quá sự thật nhằm nhấn mạnh sự vất vả của người nông dân.
Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
1. Ngữ liệu:
2. Nhận xét:
3. Kết luận (Ghi nhớ):
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.

Bài tập nhanh:
ĐIỀN TỪ THÍCH HỢP ĐỂ CÓ THÀNH NGỮ HOÀN CHỈNH
Một Nắng....................
......................... RÙA.
................Như trứng gà bóc. .
..........................Sôi Nước Mắt.
ĐEN..................................
.....................QUỶ HỜN.
Hai S­¬ng.
CHẬM NHƯ
TRắng
NHƯ CỘT NHÀ CHÁY.
Đổ Mồ Hôi
1
2
3
4
5
6
1’
2’
MA CHÊ
3’
4’
5’
6’
THẬM XƯNG
Tiết 37: NÓI QUÁ
Khi phân tích thơ văn, người ta hay dùng các khái niệm như thậm xưng, khoa trương, phóng đại; rất ít dùng khái niệm nói quá.
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
1. Ngữ liệu:
2. Nhận xét:
3. Kết luận (Ghi nhớ):
* Lưu ý:
Bài 1:
Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu)
Tiết 37
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
II. Luyện tập


Bài 1
a. Biện pháp nói quá: Sỏi đá cũng thành cơm.
- Ý nghĩa: Nhấn mạnh sự quyết tâm cũng như công sức của con người. Dù có khó khăn đến đâu mà quyết chí, gắng sức cũng sẽ đạt kết quả mỹ mãn.
b. Biện pháp nói quá: Đi lên đến tận trời được.
- Ý nghĩa: Thể hiện ý chí nghị lực cũng như lòng lạc quan tin tưởng của con người. Mặc khác còn để trấn an mọi người rằng vết thương nhỏ chẳng có nghĩa lý gì.
Bài 2: Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ mà chạy.
a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................
c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
Bài 3
Đọc câu chuyện sau và cho biết có phải hai nhân vật trong truyện đã dùng phép nói quá? Sau đó thảo luận câu hỏi 6 ở sgk trang 103.
QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên : - Chà quả bí to thật!
Anh B cười mà bảo rằng: - Thế thì lấy gì làm to! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!
Anh A nói ngay: - Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một lần tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!
Anh B ngạc nhiên hỏi: - Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?
Anh A giải thích: - Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà.
Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lảng sang chuyện khác.
Theo: Truyện cười dân gian
Bài 3:
Hai nhân vật trong truyện “Quả bí khổng lồ” đã không dùng phép tu từ nói quá mà đã nói khoác lác.
- Như vậy nói khoác và nói quá có điểm giống – khác nhau là:
* Giống nhau: - Cả hai đều nói quá sự thật và phóng đại quy mô, tính chất của sự việc được nói đến.
* Khác nhau: - Nói quá là biện pháp tu từ có tính nghệ thuật, nhằm gây ấn tượng mạnh, tăng sức biểu cảm trong diễn đạt.
- Nói khoác có tính tiêu cực nhằm làm cho người khác tin vào điều không có thật.
Bài tập củng cố:
Dùng thành ngữ nói quá sao cho thích hợp để đặt câu tả cảnh của bức ảnh.
1
* Hướng dẫn về nhà.
Làm bài tập 4, 5.
Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử dụng phép nói quá.
Chuẩn bị bài: “Ôn tập truyện ký Việt Nam”.
Kính chúc các thầy cô giáo và các em mạnh khoẻ
Người thiết kế:
Trần thị hồng sâm
Giáo viên trường THCS minh đài