Bài 9. Nói quá

PHÒNG GD & ĐT LỤC NGẠN
TRƯỜNG THCS MỸ AN
Môn Ngữ văn 8
Giáo viên: Phùng Thị Vị
KIỂM TRA BÀI CŨ
Hãy nêu chức năng của tình thái từ?
Đặt một câu có sử dụng tình thái từ?

Tiết 37
NÓI QUÁ
I. NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ
1. Khái nệm
NÓI QUÁ
Tiết 37:
Ví dụ:
I. NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ
Khái niệm
Ví dụ:
a/ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
b/ Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần (Ca dao)
Nói quá sự thật
Cách nói đúng sự thật
Đêm tháng năm rất ngắn
Ngày tháng mười rất ngắn
Mồ hôi đổ rất nhiều
I. NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả
NÓI QUÁ
Tiét 37:
Ví dụ:
- Đêm nằm lưng chẳng tới giường
Mong trời mau sáng ra đường gặp em.
- Cười vỡ cả bụng
- Đau lòng kẻ ở người đi
Lệ rơi thấm đá, chia tơ rũ tằm.
I. NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ
So sánh hai cách nói
NÓI QUÁ
NÓI ĐÚNG SỰ THẬT
a/ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
b/ Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần
Mồ hôi đổ rất nhiều
Đêm tháng năm rất ngắn
Ngày tháng mười rất ngắn
Cách nói của quá hay hơn và gây gây ấn tượng mạnh cho người đọc (người nghe).
2. Tác dụng:
NÓI QUÁ
Tiết 37
I. NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ
b. Mồ hôi đổ nhiều như thế mới thấy được nỗi vất vả của người nông dân như thế nào khi làm ra lúa gạo.
a. Đêm tháng năm và ngày tháng mười rất ngắn, ngắn đến mức độ chưa nằm đã sáng, chưa cười đã tối. Nó nhấn mạnh đặc điểm của đêm tháng năm và ngày tháng mười giúp người nông dân biết về thời gian mà điều chỉnh công việc cho hợp lí.
Tác dụng của nói
quá?
Nhằm nhấn mạnh,
gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm
NÓI QUÁ
Tiết 37:
I. NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả
Nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
1. Khái niệm:
2. Tác dụng:
* Ghi nhớ: SGK (Tr. 102)

NÓI QUÁ
Tiết 37:
I. NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ
1. Nói quá còn có tên gọi khác là khoa trương, ngoa dụ, thậm xưng, phóng đại, cường điệu.
2. Để nhận ra biện pháp nói quá cần đối chiếu nội dung lời nói với thực tế. Phải nắm được cái ý nghĩa hàm ẩn của lời nói (tức là hiểu theo nghĩa bóng chứ không hiểu theo nghĩa đen).

* Lưu ý:
NÓI QUÁ
Tiết 37:
Bài tập nhanh
Hãy tìm biện pháp nói quá và chỉ ra tác dụng của chúng trong câu sau?
- Cậu nhớ lời mình dặn chưa?
- Nhớ, nhớ. Chết xuống đất vẫn không quên.
Nói quá
Người nói phóng đại mức độ hứa lên, đến chết vẫn còn nhớ để thể hiện đó là lời hứa chắc chắn.
NÓI QUÁ
Tiết 37:
I. NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ
THẢO LUẬN
Xem đoạn phim sau đây và cho biết có phải các nhân vật trong truyện đã dùng phép nói quá không? Giải thích.
NÓI QUÁ
Tiết 37:
Phân biệt nói quá và nói khoác?
* Giống: cùng nói quá sự thật, cùng phóng đại sự việc, hiện tượng lên.
NÓI QUÁ
Tiết 37:
- Nói khoác nhằm làm cho người nghe tin vào điều không có thực, tạo ra sự khôi hài hoặc chê bai làm cho người đọc (người nghe) bật cười chế nhạo → tác động tiêu cực
- Nói quá phóng đại sự việc lên nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng giá trị biểu cảm, tạo độ tin cậy cao cho người đọc (người nghe) → tác động tích cực.
* Khác:
NÓI QUÁ
Tiết 37:
II. LUYỆN TẬP
NÓI QUÁ
Tiết 37:
TIẾT 37: NÓI QUÁ
 Bài 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng.
a/ Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
Niềm tin vào lao động và thành quả lao động
của con người.
II. LUYỆN TẬP
b/ Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi.
Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
Trấn an người nghe rằng vết thương nhỏ, rất nhẹ, không sao cả, chỉ vết thương ngoài da thôi.
II. LUYỆN TẬP
NÓI QUÁ
Tiết 37
c/ […] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
Kẻ có quyền uy, cụ bá rất hống hách, nhấn mạnh tính cách nhân vật
II. LUYỆN TẬP
NÓI QUÁ
Tiết 37
NÓI QUÁ
TIẾT 37
II.LUYỆN TẬP
Bài 2: Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống /..../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: bầm gan tím ruột, chó ăn đá gà ăn sỏi, nở từng khúc ruột, ruột để ngoài da, vắt chân lên cổ.
- Vắt chân lên cổ:
thể hiện sự căm thù cao độ.
- Nở từng khúc ruột:
- Ruột để ngoài da:
- Bầm gan tím ruột:
- Chó ăn đá, gà ăn sỏi:
đất đai cằn cỗi không có gì ăn để sống.
thể hiện rất vui sướng.
thể hiện sự hời hợt, nông cạn
sự sợ hãi, khiếp sợ
 Bài 2: Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống /..../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: bầm gan tím ruột, chó ăn đá gà ăn sỏi, nở từng khúc ruột, ruột để ngoài da, vắt chân lên cổ.
a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng …...............
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
II. LUYỆN TẬP
NÓI QUÁ
Tiết 37:
c. Cô Nam tính tình xởi lởi .........................
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy.
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
II. LUYỆN TẬP
NÓI QUÁ
Tiết 37

 Bài 3: Đặt câu với các thành ngữ sau đây: nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc.

Thúy Kiều trong tác phẩm cùng tên của Nguyễn Du là người phụ nữ đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
NÓI QUÁ
TIẾT 37
II.LUYỆN TẬP
Khi có sức mạnh của sự đoàn kết thì chúng ta có thể dời non lấp biển.
Nếu anh em trong nhà mà biết yêu thương, giúp đỡ nhau thì dù lấp biển vá trời cũng có thể làm xong.
NÓI QUÁ
TIẾT 37
II.LUYỆN TẬP
Bài 3:
Mẹ giống như một chiến sĩ mình đồng da sắt đã chống chọi với mọi khó khăn trong cuộc đời để bảo vệ con.
Mình nghĩ nát óc mà vẫn chưa giải được bài toán này.
II. LUYỆN TẬP
 Bài 4:
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
NÓI QUÁ
Tiết 37:
II. LUYỆN TẬP
1
KHỎE NHƯ VOI
NÓI QUÁ
Tiết 37:
II. LUYỆN TẬP
2
ĐEN NHƯ CỘT NHÀ CHÁY
NÓI QUÁ
Tiết 37
II. LUYỆN TẬP
NHANH NHƯ CHỚP
3
NÓI QUÁ
Tiết 37
II. LUYỆN TẬP
CHẬM NHƯ RÙA
4
NÓI QUÁ
Tiết 37:
II. LUYỆN TẬP
GẦY NHƯ QUE CỦI
5
NÓI QUÁ
Tiết 37:
II. LUYỆN TẬP
ĂN NHƯ MÈO
6
NÓI QUÁ
Tiết 37
Ném tiền qua cửa sổ
NÓI QUÁ
Tiết 37
Củng cố, dặn dò
Làm bài tập 3, 5

Học bài

Soạn bài Nói giảm, nói tránh
NÓI QUÁ
Tiết 37
Chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ
Các em học sinh chăm ngoan học giỏi