Bài 9. Nói quá

CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ
CÙNG CÁC EM HỌC SINH
KIỂM TRA BÀI CŨ
-Chức năng của tình thái từ?
-Trong những câu sau, câu nào có sử dụng tình thái từ?
A, Em thích trường nào thì thi vào trường nấy.
B, Nhanh lên nào, anh em ơi!
C, Làm như thế mới đúng chứ!
D, Tôi đã khuyên bảo nó nhiều lần rồi chứ có phải đâu!
B,
C,


Tiết 37:
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1, Ví dụ:

1. Đọc các câu tục ngữ ca dao sau:
a/
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
b/
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy.
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
(Ca dao)
Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1, Ví dụ:

Tiết 37: NÓI QUÁ
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng có nghĩa là gì?
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
có nghĩa là gì?
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1, Ví dụ:

Tiết 37: NÓI QUÁ
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày: thực chất nhằm nói lên điều gì?
Chưa nằm đã sáng; Chưa cười đã tối:
Nói quá sự thật nhằm nhấn mạnh tính chất đặc biệt thời tiết .
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày:
Nói quá sự thật nhằm nhấn mạnh sự vất vả của người nông dân.
Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1/ Ví dụ:
Cách nói như vậy có tác dụng gì?
2/ Tác dụng:
Nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức gợi hình gợi cảm.
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh , gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm.
Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1/ Ví dụ:
2/ Tác dụng:
3/ Ghi nhớ:
ĐIỀN TỪ THÍCH HỢP ĐỂ CÓ THÀNH NGỮ HOÀN CHỈNH
BẦM GAN....................
.........................RÙA.
.....................NANH VÀNG.
..........................TRẮNG NGẦN.
ĐEN..................................
.....................QUỶ HỜN.
TÍM RUỘT.
CHẬM NHƯ
MẶT XANH
NHƯ CỘT NHÀ CHÁY.
TRONG GIÁ
1
2
3
4
5
6
1’
2’
MA CHÊ
3’
4’
5’
6’
THẬM XƯNG
*Lưu ý:
Khi phân tích thơ văn, người ta hay dùng các khái niệm như thậm xưng, khoa trương, phóng đại; rất ít dùng khái niệm nói quá.
Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1/ Ví dụ:
2/ Tác dụng:
3/ Ghi nhớ: ( ghi nhớ sgk trang 102)
II. Luyện tập
Bài 1:
Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu)
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
Tiết 37: NÓI QUÁ
b/ Biện pháp nói quá: Đi đến tận trời được.
- Ý nghĩa : Thể hiện ý chí nghị lực cũng như lòng lạc quan tin tưởng của con người. Mặc khác còn để trấn an mọi người rằng vết thương nhỏ chẳng có nghĩa lý gì.`


a/Biện pháp nói quá: Sỏi đá cũng thành cơm.
- Ý nghĩa: Nhấn mạnh sự quyết tâm cũng như công sức của con người. Dù có khó khăn đến đâu mà quyết chí, gắng sức cũng sẽ đạt kết quả mỹ mãn.

Bài 1
Bài 2 :Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ mà chạy.
a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................
c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
e. Bọn giặc hoảng hồn ..........................mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
Bài tập 3: Đặt câu với các thành ngữ có sử dụng biện pháp nói quá:
Nghiêng nước nghiêng thành.
Dời non lấp biển.
Mình đồng da sắt
Nghĩ nát óc
Bài 6
Đọc câu chuyện sau và cho biết có phải hai nhân vật trong truyện đã dùng phép nói quá? Sau đó thảo luận câu hỏi 6 ở sgk trang 103.
QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên : -Chà quả bí to thật!
Anh B cười mà bảo rằng: -Thế thì lấy gì làm to!. Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!
Anh A nói ngay: -Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một bận tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!
Anh B ngạc nhiên hỏi: - Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?
Anh A giải thích: -Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà.
Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lãng sang chuyện khác.
Theo: Truyện cười dân gian
QUẢ BÍ KHỔNG LỒ

Bài 6:
Hai nhân vật trong truyện “quả bí khổng lồ” đã không dùng phép tu từ nói quá mà đã nói khoác lác.
-Như vậy nói khoác và nói quá có điểm giống –khác nhau là:
Giống nhau:
- Cả hai đều nói quá sự thật và phóng đại quy mô ,tính chất của sự việc được nói đến.
Khác nhau:
- Nói quá là biện pháp tu từ có tính nghệ thuật, nhằm gây ấn tượng mạnh, tăng sức biểu cảm trong diễn đạt.
- Nói khoác có tính tiêu cực nhằm làm cho người khác tin vào điều không có thật.
Bài tập củng cố:
Dùng thành ngữ nói quá sao cho thích hợp để đặt câu tả cảnh của bức ảnh.
1
Một bạn trong lớp luôn đạt điểm cao
ở các bài kiểm tra. Hãy dùng cách
thậm xưng để khen bạn?
2
Tìm từ thích hợp điền vào ô trống để hoàn thành nhận xét sau:
Phép tu từ nói quá tạo ..........................
................................ cho lời văn.
3
ấn tượng mạnh
và tăng tính biểu cảm
Đáp án câu 3
* Hướng dẫn học ở nhà.
Làm tiếp bài tập 5 vào vở.
Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử dụng phép nói quá . Sau đó làm theo yêu cầu của bài tập nâng cao.
Xem lại cách làm bài văn tự sự có kết hợp với các yếu tố miêu tả,biểu cảm để làm bài viết số 2.
Chúc các em có tiết học vui, bổ ích và lý thú.