Bài 9. Nói quá

Môn Ngữ Văn
Lớp 8B
Giáo viên: Trịnh Thị Bích Châm

KIỂM TRA BÀI CŨ
1 . Thế nào là nói giảm, nói tránh? Tác dụng? lấy ví dụ minh họa.
Nói quá
Ngữ văn 8
tiết 40

1 - Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối .
2 - Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy ,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần .
( Ca dao )
I.Bài học
1.Nói quá và tác dụng của nói quá
*Ngữ liệu
Chưa kịp đặt lưng dã hết 1 đêm  Thời gian đêm cực ít.
Chưa kịp cười đã hết 1 ngày  Thời gian ngày cực ngắn
Nói quá sự thật nhấn
mạnh tính chất đặc biệt
của thời tiết .
2 - Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy ,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
 Giọt mồ hôi to rơi liên tiếp thấm đẫm ruộng cầy
 Nói quá sự thật
nhấn mạnh sự vất vả
của người nông dân.
KN: Nói phong đại về mức độ, quy mô của tính chất, sự vật, hiện tượng
 Tác dụng khắc sâu, gây ấn tượng và tăng sức biểu cảm
Bác ơi tim Bác mênh mông thế Ôm cả non sông mọi kiếp người
( Tố Hữu )
Tình thương yêu bao la của Bác.
Ôm cả non sông mọi kiếp người
b. Ngực lép bốn ngàn năm
Trưa nay cơn gió thổi
Thổi phồng lên tim bỗng hóa mặt trời
Sức mạnh của ngọn lửa cách mạng.
Thổi phồng lên tim bỗng hóa mặt trời
Khí thế tiến công như vũ bão của nghĩa quân Lam Sơn
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn
Voi uống nước, nước sông phải cạn
Đánh một trận, sạch không kình ngạc
Đánh hai trận, tan tác chim muông.
( Bình Ngô đại cáo – Nguyễn Trãi)
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn
Voi uống nước, nước sông phải cạn
Đánh một trận, sạch không kình ngạc
Đánh hai trận, tan tác chim muông.
*Lưu ý: Trong thơ văn phân tích hay dùng khái niệm thậm xưng, khoa trương, ngoa dụ hay phóng đại, ít dùng khái niệm nói quá.
Ví dụ:

1 - Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối .
2 - Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy ,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần .
( Ca dao )
Chưa kịp đặt lưng dã hết 1 đêm  Thời gian đêm ít.
Chưa kịp cười đã hết 1 ngày  Thời gian ngày ngắn
 Tác dụng khắc sâu, gây ấn tượng và tăng sức biểu cảm
*Ghi nhớ:
*Ngữ liệu
I.Bài học
1.Nói quá và tác dụng của nói quá
 Tác dụng khắc sâu, gây ấn tượng và tăng sức biểu cảm
KN: Nói phong đại về mức độ, quy mô của tính chất, sự vật, hiện tượng
 Nói quá sự thật
nhấn mạnh sự vất vả
của người nông dân.
 Giọt mồ hôi to rơi liên tiếp thấm đẫm ruộng cầy
2 - Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy ,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
Chưa kịp cười đã hết 1 ngày  Thời gian ngày ngắn
Nói quá sự thật nhấn
mạnh tính chất đặc biệt
của thời tiết .

a . Bàn tay ta làm nên tất cả Có sức người sỏi đá cũng thành cơm . . ( Hoàng Trung Thông- Bài ca vỡ đất )
b.Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được. ( Nguyễn Minh Châu – Mảnh trăng cuối rừng )
c.[…]Cái cụ Bá thét ra lửa âý lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước. ( Nam Cao – Chí Phèo )
Có uy quyền , hống hách, quát nạt mọi người .
sỏi đá cũng thành cơm
lên đến tận trời
thét ra lửa
Nhấn mạnh sự quyết tâm cũng như công sức của con người.
Ý chí nghị lực cùng tinh thần lạc quan - Trấn an mọi người rằng vết thương nhỏ chẳng có nghĩa lý gì.
II. Luyện tập:


Điền các thành ngữ sau vào chỗ trống để tạo biện pháp tu từ nói quá :
bầm gan tím ruột
chó ăn đá gà ăn sỏi
nở từng khúc ruột
ruột để ngoài da
vắt chân lên cổ
Ở nơi ………………………………………………….. thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, trồng cà .
b)Nhìn thấy tội ác của giặc , ai ai cũng ……………………………………
c)Cô Nam tính tình xởi lởi , …………………………………………… .
d)Lời khen của cô giáo làm cho nó ………………………………. .
e) Bọn giặc hoảng hồn ………………………………………… mà chạy.


Đặt câu với các thành ngữ :
nghiêng nước nghiêng thành,
dời non lấp biển,
mình đồng da sắt ,
nghĩ nát óc.

Chị ấy đẹp
Chí làm trai có thể
Con người đó thật là
Bài toán khó,
QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng đi qua một khu vườn trồng bí , anh A thấy quả bí to vội kêu lên :
- Chà quả bí to thật !
Anh B cười mà rằng :
- Thế thì lấy gì làm to ! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều . Có lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa .
Anh A nói ngay :
- Thế thì lấy gì làm lạ ! Tôi nhớ có bận tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta . . (Theo : Truyện cười dân gian )

Nói khoác
THẢO LUẬN
*Phân biệt nói quá với nói khoác ? Từ địa phương và biệt ngữ xã hội gọi nói khoác là gì ?
*Khác : (ở mục đích ) Nói quá : nhấn mạnh, gây ấn tượng , tăng sức biểu cảm.
Nói khoác : làm cho người nghe tin vào những điều . không có thật .
Nói khoác
Từ địa phương : Nói dóc, nói xạo…
Biệt ngữ xã hội : Nổ …
*Giống (ở cách thức ): Nói quá sự thật và phóng đại mức độ , quy mô , tính chất của sự vật được nói đến …
1 . Bài vừa học :
Nắm vững khái niệm tác dụng của biện pháp tu từ nói quá
Hoàn thành các bài tập ( bài tập SGK và VBTNV )
Sưu tầm các câu thơ , văn có sử dụng biện pháp nói quá .
2 . Bài sắp học .
Chuẩn bị kiểm tra văn
Xin chân thành cảm ơn
các thầy cô giáo
và các em học sinh !