Bài 9. Nói quá

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ LỚP 8D
Tiết 37: Tiếng việt
NÓI QUÁ
Ví dụ:
a, Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
b, Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thanh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
(Ca dao)
c, Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời.
(Báo nhân dân)
Tính chất
Mức độ
Quy mô
- Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.

- Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
- Mồ hôi thanh thót như mưa ruộng cày.
- Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời.
Đêm tháng năm rất ngắn.
Ngày tháng mười rất ngắn.
Mồ hôi ướt đẫm.
Con đường rất dài.
Nhấn mạnh tính chất đặc biệt của thời gian.
Nhấn mạnh nỗi vất vã của người nông dân.
Nhấn mạnh độ dài của con đường.
Đêm nằm lưng chẳng tới giường.
Mong trời mau sáng ra đường gặp em.
(Ca dao)
2. Sĩ tốt kén người hùng hổ
Bề tôi chọn kẻ vuốt nanh.
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn
Voi uống nước, nước sông cũng cạn.
(Bình Ngô đại cáo – Nguyễn Trãi)
3. Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
(Chí Phèo-Nam Cao)
Đêm nằm lưng chẳng tới giường.
Mong trời mau sáng ra đường gặp em.
(Ca dao)
2. Sĩ tốt kén người hùng hổ
Bề tôi chọn kẻ vuốt nanh.
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn
Voi uống nước, nước sông cũng cạn.
(Bình Ngô đại cáo – Nguyễn Trãi)
3. Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
(Chí Phèo-Nam Cao)
Con rắn vuông
Anh chàng nọ tính khoác lác đã quen. Bữa kia đi chơi về bảo vợ: Này mình ạ! Hôm nay tôi đi vào rừng trông thấy một con rắn, chao ôi, to đến là to, dài đến là dài. Bề ngang thì chắc chắn là bốn mươi thước rồi, còn bề dài thì dễ đến hơn trăm thước..
Vợ không tin, nhưng cũng định trêu chồng một mẻ: Tôi nghe người ta nói có rắn dài đã nhiều. Nhưng làm gì có giống rắn dài như anh nói thế. Tôi nhất định không tin.
Chồng làm như thật: Thật quả có rắn như thế. Dài hơn một trăm thước thì chẳng đến, nhưng tám mươi thì nhất định.
Vợ bĩu môi: Cũng chẳng đến!
Chồng cương quyết: Tôi chắc chắn là nó dài sáu mươi thước chứ không ngoa.
Vợ vẫn khăng khăng: Vẫn không dài đến nước ấy đâu!
Chồng rút lui một lần nữa: Lần này tôi nói thật nhé. Con rắn dài đến bốn mươi thước, không kém một phân.
Vợ bò lăn ra cười: Con rắn anh thấy, bề ngang đã chắc chắn là bốn mươi thước, bề dài cũng lại đến bốn mươi thước không kém một phân thì chẳng hoá ra là con rắn vuông à?
Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với nói khoác.
Đêm nằm lưng chẳng tới giường.
Mong trời mau sáng ra đường gặp em.
(Ca dao)
2. Sĩ tốt kén người hùng hổ
Bề tôi chọn kẻ vuốt nanh.
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn
Voi uống nước, nước sông cũng cạn.
(Bình Ngô đại cáo – Nguyễn Trãi)
3. Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
(Chí Phèo-Nam Cao)
III. Luyện tập:

Bài 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông, Bài ca vỡ đất)


b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sứt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu, Mảnh trăng cuối rừng)
Nhấn mạnh sự quyết tâm, tính kiên nhẫn sẽ thành công.
Thể hiện ý chí nghị lực cũng như lòng lạc quan tin tưởng của con người. Mặt khác còn để trấn an mọi người rằng vết thương nhỏ chẳng có nghĩa lý gì.
sỏi đá cũng thành cơm
em có thể đi lên đến tận trời
Bài 2 :Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ mà chạy.
a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................
c. Cô Nam tính tình xởi lởi,.........................
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ

D?p nhu ti�n
Bài 4 : Tìm thành ngữ so sánh có sử dụng phép nói quá
Tr?ng nhu tuy?t
Nhanh như Sóc
Phi như bay
Chậm như Rùa
Tươi như hoa