Bài 9. Nói quá

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ HỘI GIẢNG


Tiết 37:
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1, Ví dụ:
a/ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
b/ Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy.
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
(Ca dao)
Tiết 37
NÓI QUÁ
Chưa nằm đã sáng ; chưa cười đã tối:
Nói quá sự thật nhằm nhấn mạnh mức độ ngắn dài giữa ngày và đêm giữa các mùa trong năm.
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày:
Nói quá sự thật nhằm nhấn mạnh sự vất vả của người nông dân.
Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1/ Ví dụ:
So sánh hai cách nói :
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
-- Đêm tháng năm rất ngắn
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
-- Ngày tháng mười rất ngắn
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
-- Mồ hôi ướt đẫm
Cách nói nào sinh động hơn , gây ấn tượng hơn ? Vì sao ?
2/ Ghi nhớ :
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh , gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm.

Tiết 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
1/ Ví dụ:
II. Luyện tập
Bài 1:
Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
Tiết 37
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm
Trong câu thơ , tác giả sử dụng biện pháp nói quá nhằm đề cao sức lao động bền bỉ của con người .
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu)
Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được .
Nhà văn sử dụng biện pháp nói quá nhằm thể hiện ý chí , nghị lực cũng như lòng lạc quan , tin tưởng của con người . Mặt khác còn để trấn an mọi người rằng vết thương nhỏ chẳng đáng gì .


c/ Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước .
Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước .
Nam Cao sử dụng biện pháp nói quá nhằm nói cụ bá là người nóng nảy , hống hách , cậy quyền , ỷ thế .
Bài 2 :Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ mà chạy.
a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................
c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
e. Bọn giặc hoảng hồn ..........................mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
Bài 3
Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây :
Nghiêng nước nghiêng thành .
Dời non lấp biển .
Mình đồng da sắt .
Nghĩ nát óc .
Tây Thi là một cô gái có sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành .
Tuổi trẻ thế hệ Hồ Chí Minh có sức mạnh dời non lấp biển .
Trời rét thế này mà nó cứ phong phanh áo mỏng như thế , đúng là mình đồng da sắt .
Bài toán này khó quá , mình nghĩ nát óc mà vẫn không giải được .

Bài 4
Tìm năm thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá .
Hôi như cú
Nhanh như cắt
Chậm như rùa
Đen như cột nhà cháy
Trắng như tuyết
Bài 6
Đọc câu chuyện sau và cho biết có phải hai nhân vật trong truyện đã dùng phép nói quá? Sau đó thảo luận câu hỏi 6 ở sgk trang 103.
QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên : -Chà quả bí to thật!
Anh B cười mà bảo rằng: -Thế thì lấy gì làm to!. Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!
Anh A nói ngay: -Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một bận tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!
Anh B ngạc nhiên hỏi: - Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?
Anh A giải thích: -Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà.
Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lãng sang chuyện khác.
Theo: Truyện cười dân gian

Bài 6:
Hai nhân vật trong truyện “Quả bí khổng lồ” đã không dùng phép tu từ nói quá mà đã nói khoác lác.
-Như vậy nói khoác và nói quá có điểm giống – khác nhau là:
Giống nhau:
- Cả hai đều nói quá sự thật và phóng đại quy mô ,tính chất của sự việc được nói đến.
Khác nhau:
- Nói quá là biện pháp tu từ có tính nghệ thuật, nhằm gây ấn tượng mạnh, tăng sức biểu cảm trong diễn đạt.
- Nói khoác có tính tiêu cực nhằm làm cho người khác tin vào điều không có thật.
* Hướng dẫn học ở nhà.
Làm tiếp bài tập 5 vào vở.
Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử dụng phép nói quá .
Xem lại cách làm bài văn tự sự có kết hợp với các yếu tố miêu tả,biểu cảm để làm bài viết số 2.