Bài 9. Nói quá

Tiết 37: nói quá
1.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸.
Ví dụ:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày thánh mười chưa cười đã tối.
( Tục ngữ)
Nói quá sự thật nhằm nhấn mạnh về thời tiết.
Cày đồng đang buổi ban chưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần
(Ca dao)

Núi quỏ s? th?t nh?m nh?n m?nh s? v?t v? c?a ngu?i nụng dõn.
Tiết 37: nói quá
I.Nói quá và tác dụng của nói quá
* Ví dụ:
- Ngụ ý nói đến hiện tượng thời gian tháng 5 rất ngắn, ngày tháng 10 rất dài
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
-> Lao động vất vả để làm ra thành quả lao động. Tác giả dân gian muốn nói đến qua bài ca dao này để khuyên nhủ giáo dục mọi người phải biết tôn trọng thành quả lao động.
Tiết 37: nói quá
1.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸.
* Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh , gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm.


VÝ dô:
Mïa hÌ th»ng Dòng ®en nh­ cét nhµ ch¸y.
-> Dòng cã lµn da rÊt ®en
Tr«ng b¹n Trang tr¾ng nh­ trøng gµ bãc
-> Trang cã lµn da rÊt tr¾ng.
Tiết 37: nói quá
Vế A
+ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
+ Ngày tháng mười chưa cười đã tối
+ Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Là câu có dùng biện pháp tu từ nói quá.
Cách nói của tục ngữ, ca dao hay hơn vì nó nhấn mạnh điều muốn nói, làm tăng sức biểu cảm
Vế B
Dờm thỏng nam r?t ng?n

Ng�y thỏng mu?i r?t ng?n
M? hụi u?t d?m

Là câu đồng nghĩa tương ứng, không dùng biện pháp tu từ nói quá.
Tiết 37: nói quá
1.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸.
* Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh , gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm.
* C¸ch nãi cña tôc ng÷, ca dao hay h¬n v× nã nhÊn m¹nh ®iÒu muèn nãi, lµm t¨ng søc biÓu c¶m


VÝ dô:
Nã chãng lín qu¸.
->Nã lín nhanh nh­ thæi
H«m nay trêi rÊt n¾ng
->H«m nay trêi n¨ng nh­ ®æ löa.
C¸ch nãi trªn hay h¬n g©y Ên t­îng h¬n víi ng­êi ®äc vÒ viÖc nã chãng lín,trêi rÊt n¾ng.
Bài tập bổ sung
Cho biết tác dụng biểu cảm của nói quá trong các câu ca dao sau:
Tiếng đồn cha mẹ anh hiền.
Cắn cơm không vỡ, cắn tiền vỡ tan
-> Cha mẹ anh rất ghê
b. Bao giờ cây cải làm đình
Gỗ lim làm gém thì mình lấy ta.
-> "mình" sẽ chẳng bao giờ lấy "ta"
c. Đêm nằm lưng chẳng tới giường
Mong trời mau sáng ra đường gặp em
-> thao thức suốt đem, trằn trọc không ngủ được
ĐIỀN TỪ THÍCH HỢP ĐỂ CÓ THÀNH NGỮ HOÀN CHỈNH
Một Nắng....................
......................... RÙA.
................Như trứng gà bóc. .
..........................Sôi Nước Mắt.
ĐEN..................................
.....................QUỶ HỜN.
Hai S­¬ng.
CHẬM NHƯ
TRắng
NHƯ CỘT NHÀ CHÁY.
Đổ Mồ Hôi
1
2
3
4
5
6
1’
2’
MA CHÊ
3’
4’
5’
6’
THẬM XƯNG, KHOA TRƯƠNG, PHÓNG ĐẠI, CƯỜNG ĐIỆU, NGOA NGỮ
Tiết 37: nói quá
1.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸.
* Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh , gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm.
* C¸ch nãi cña tôc ng÷, ca dao hay h¬n v× nã nhÊn m¹nh ®iÒu muèn nãi, lµm t¨ng søc biÓu c¶m
* L­u ý: Khi phân tích thơ văn, người ta hay dùng các khái niệm như thậm xưng, khoa trương, phóng đại, cường điệu, ngoa ngữ, rất ít dùng khái niệm nói quá.


Mét n¾ng hai s­¬ng.
Ma chª quØ hên.
ChËm nh­ rïa.
Tr¾ng nh­ trøng gµ bãc.
§en nh­ cét nhµ ch¸y.
§æ må h«i s«i n­íc m¾t
Tiết 37: nói quá
Câu chuyện: QU? B� KH?NG L?
Hai anh ch�ng cựng di qua m?t khu vu?n tr?ng bớ, anh A th?y qu? bớ to v?i kờu lờn : - Ch� qu? bớ to th?t!
Anh B cu?i m� b?o r?ng: - Th? thỡ l?y gỡ l�m to! Tụi dó t?ng th?y qu? bớ to hon nhi?u. Cú m?t l?n tụi trụng th?y qu? bớ to b?ng c? cỏi nh� d?ng kia kỡa!
Anh A núi ngay: - Th? thỡ l?y gỡ l�m l?! Tụi cũn nh? cú m?t l?n tụi cũn trụng th?y cỏi n?i to b?ng c? cỏi dỡnh l�ng ta!
Anh B ng?c nhiờn h?i: - Cỏi n?i ?y dựng d? l�m gỡ m� to v?y?
Anh A gi?i thớch: - Cỏi n?i ?y dựng d? lu?c qu? bớ anh v?a núi ?y m�.
Anh B bi?t b?n ch? nh?o mỡnh bốn núi lóng sang chuy?n khỏc.
Theo: Truy?n cu?i dõn gian
Thảo luận nhóm (3`)
? Khi được hỏi một số bạn HS cho rằng câu chuyện trên là nói khoác, nhưng giữa nói khoác và nói quá chẳng khác gì nhau cả.Vậy ý kiến của em như thế nào?
Tiết 37: nói quá
Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với nói khoác.
Tiết 37: nói quá
1.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸.
* Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh , gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm.
C¸ch nãi cña tôc ng÷, ca dao hay h¬n v× nã nhÊn m¹nh ®iÒu muèn nãi, lµm t¨ng søc biÓu c¶m.
* Ghi nhí: SGK.

II. Luyện tập
Bài 1: Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. (Hoàng Trung Thông)
con người có thể vượt qua trở ngại để thành công ( niÒm tin vµo bµn tay lao ®éng)
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được. (Nguyễn Minh Châu)
vÕt th­¬ng ch¼ng cã nghÜa lÝ g×, kh«ng ph¶i bËn t©m., sức khỏe rất tốt

c) Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hằn vào nhà xơi nước.
( Nam Cao)
kÎ cã quyÒn sinh s¸t ®èi víi ng­êi kh¸c.

Tiết 37
NÓI QUÁ
Nói quá và tác dụng của nói quá


Bài 1
a. Biện pháp nói quá: Sỏi đá cũng thành cơm.
- Ý nghĩa: Nhấn mạnh sự quyết tâm cũng như công sức của con người. Dù có khó khăn đến đâu mà quyết chí, gắng sức cũng sẽ đạt kết quả mỹ mãn.
b. Biện pháp nói quá: Đi đến tận trời được.
- Ý nghĩa : Thể hiện ý chí nghị lực cũng như lòng lạc quan tin tưởng của con người. Mặc khác còn để trấn an mọi người rằng vết thương nhỏ chẳng có nghĩa lý gì.
c.BiÖn ph¸p nãi qu¸: ThÐt ra löa.
- G©y Ên t­îng vÒ con ng­êi cã quyÒn lùc:rÊt thèng h¸ch,nãi n¨ng qu¸t th¸o ai còng ph¶i sî.

Tiết 37: nói quá
Bài 2 :Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ mà chạy.
a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................
c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
Bài 3:
Đặt câu với các thành ngữ có dùng phép nói quá sau:nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da, sắt nghĩ nát óc .
a. Nàng công chúa có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
b. Đoàn kết là sức mạnh dời non lấp biển.
c. Công việc lấp biển vá trời là công việc của nhiều đời, nhiều thế hệ mới có thể làm xong.
d. Những chiến sĩ mình đồng da sắt đã chiến thắng.
e. Mình nghĩ nát óc mà vẫn chưa giải được bài toán này.

Đẹp như tiên
Bài 4 : Tìm thành ngữ so sánh có sử dụng phép nói quá
Tr?ng nhu tuy?t
Nhanh như sóc
Phi như bay
Bài 4 : Tìm thành ngữ so sánh có sử dụng phép nói quá
Nói như két
Khỏe như voi
Bài 4 : Tìm thành ngữ so sánh có sử dụng phép nói quá
Bài 4 : Tìm thành ngữ so sánh có sử dụng phép nói quá
Chậm như rùa
Tươi như hoa
Bài 5:Viết một đoạn văn hoặc làm một bài thơ có dùng biện pháp nói quá.
Đoạn văn:
Hôm nay, trời mưa rất to, đường trơn như đổ mỡ. Tôi và cái Lan đèo nhau đi học, luống cuống thế nào bỗng oạch!
Thôi chết! Ướt như chuột lột hết rồi!
- Tôi kêu lên. Rồi cả 2 lăn ra cười.
Tiết 37: nói quá
I.Nói quá và tác dụng của nói quá.
* Núi quỏ l� bi?n phỏp tu t? phúng d?i m?c d?, quy mụ, tớnh ch?t c?a s? v?t, hi?n tu?ng du?c miờu t? d? nh?n m?nh , gõy ?n tu?ng, tang tớnh bi?u c?m.
Cách nói của tục ngữ, ca dao hay hơn vì nó nhấn mạnh điều muốn nói, làm tăng sức biểu cảm.
* Ghi nhớ: SGK.
II. Luyện tập.
Bài tập 1.
Bài tập 2.
Bài tập 3.
Bài tập 4.
Bài tập 5.







Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.
- Học thuộc ghi nhớ.
- Hoàn thiện các bài tập vào vở
- Sưu tầm các câu ca dao, thành ngữ và thơ ca có sử dụng biện pháp tu từ nói quá.
- Chuẩn bị bài: Ôn tập truyện kí Việt Nam.