Bài 9. Nói quá

Nói quá
Ngữ văn 8
Tiết 36

1 - Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối .
(Tục ngữ )

2 - Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy ,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần .
( Ca dao )
Nói quá sự thật nhằm
nhấn mạnh sự vất vả
của người nông dân.
Nói quá sự thật nhằm
nhấn mạnh tính chất đặc biệt
của thời tiết .
Bác ơi tim Bác mênh mông thế Ôm cả non sông mọi kiếp người
( Tố Hữu )
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn Voi uống nước, nước sông phải cạn Đánh một trận, sạch không kình ngạc Đánh hai trận, tan tác chim muông.
( Bình Ngô đại cáo - Nguyễn Trãi)
Khí thế tiến công như vũ b�o của nghĩa quân Lam Sơn
Tình thương yêu bao la của Bác.
Thậm xưng, cường điệu , ngoa dụ, phóng đại ...
Ôm cả non sông mọi kiếp người
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn Voi uống nước, nước sông phải cạn Đánh một trận, sạch không kình ngạc Đánh hai trận, tan tác chim muông.

1 - Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối .
2 . Đêm tháng năm rất ngắn.
Ngày tháng mười rất ngắn.
Nói quá
Nói thường
Nhấn mạnh thời gian cực
ngắn của đêm tháng năm
và ngày tháng mười
Thông tin về
một hiện tượng
Tăng sức biểu cảm
Tác dụng:
Nhấn mạnh gây ấn tượng
… Gươm mài đá , đá núi cũng mòn . Voi uống nước , nước sông phải cạn . Đánh một trận, sạch không kình ngạc . Đánh hai trận, tan tác chim muông .
Nguyễn Trãi - Người anh hùng dân tộc - đã dùng điệp từ đá, nước; cách liệt kê từng trận đánh bên cạnh cách nói ngoa dụ : từ đá núi cũng mòn, nước sông phải cạn đến sạch không kình ngạc rồi tan tác chim muông để tái hiện lại khí thế hào hùng, sức mạnh như vũ bão và tư thế làm chủ - thế chẻ tre - của nghĩa quân Lam Sơn. Đó chính là nguyên nhân đưa đội quân của Lê Lợi đến chiến thắng lẫy lừng trước giặc Minh xâm lược . .

a . Bàn tay ta làm nên tất cả Có sức người sỏi đá cũng thành cơm . ( Hoàng Trung Thông- Bài ca vỡ đất )
b.Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được. ( Nguyễn Minh Châu - Mảnh trăng cuối rừng )
c.[.]Cái cụ Bá thét ra lửa âý lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước. ( Nam Cao - Chí Phèo )
Có uy quyền , hống hách, quát nạt mọi người .
sỏi đá cũng thành cơm
lên đến tận trời
thét ra lửa
Nhấn mạnh sự quyết tâm cũng như công sức của con người.
Thể hiện ý chí nghị lực cùng tinh thần lạc quan - Mặt khác còn để trấn an mọi người rằng vết thương nhỏ chẳng có nghĩa lý gì.


Điền các thành ngữ sau vào chỗ trống để tạo biện pháp tu từ nói quá:
bầm gan tím ruột
chó ăn đá gà ăn sỏi
nở từng khúc ruột
ruột để ngoài da
vắt chân lên cổ
Ở nơi ..................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, trồng cà .
b)Nhìn thấy tội ác của giặc , ai ai cũng .................. .
c)Cô Nam tính tình xởi lởi , ................. .
d)Lời khen của cô giáo làm cho nó .................. .
e) Bọn giặc hoảng hồn ................ mà chạy.
, , .
, ,


Đặt câu với các thành ngữ :
nghiêng nước nghiêng thành,
dời non lấp biển,
mình đồng da sắt ,
nghĩ nát óc.

Bài tập 4 ( Trang 103) Trò chơi tiếp sức.
Tìm 5 thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá.
1. Nhanh như cắt
2. Lúng túng như gà mắc tóc
3. Trơn như mỡ
4. Lừ đừ như ông Từ vào đền
5. Đen như cột nhà cháy
QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng đi qua một khu vườn trồng bí , anh A thấy quả bí to vội kêu lên :
- Chà quả bí to thật !
Anh B cười mà rằng :
- Thế thì lấy gì làm to ! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều . Có lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa .
Anh A nói ngay :
- Thế thì lấy gì làm lạ ! Tôi nhớ có bận tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta . . (Theo : Truyện cười dân gian )

Nói khoác
THẢO LUẬN
*Phân biệt nói quá với nói khoác ? Từ địa phương và biệt ngữ xã hội gọi nói khoác là gì ?
*Giống (ở cách thức ): Nói quá sự thật và phóng đ?i mức độ , quy mô , tính chất của sự vật được nói đến .
*Khác : (ở mục đích ) Nói quá : nhấn mạnh, gây ấn tượng , tăng sức biểu cảm.
Nói khoác : làm cho người nghe tin vào những điều . không có thật .
Nói khoác
Từ địa phương : Nói dóc, nói xạo.
Biệt ngữ xã hội : Nổ .