Bài 9. Nói quá

Tiết 39:
NÓI QUÁ
Tiết 39
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Ví dụ:
VD 1:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
2. Nhận xét:
Đêm tháng năm
Ngày tháng 10.
=> rất ngắn
Tiết 39
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Ví dụ:
VD2: Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
(Ca dao)
2. Nhận xét:
Đêm tháng năm
Ngày tháng 10.
=> rất ngắn
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày=> sự vất vả của người nông dân.
Tiết 39
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Ví dụ:
VD2: Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
(Ca dao)
2. Nhận xét:
Đêm tháng năm
Ngày tháng 10.
=> rất ngắn
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày=> sự vất vả của người nông dân.
Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của
sự vật, hiện tượng được miêu tả.
VD 1:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
=> RÊt ng¾n
Tiết 39
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Ví dụ:
VD2: Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
(Ca dao)
2. Nhận xét:
Đêm tháng năm
Ngày tháng 10.
=> rất ngắn
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày=> sự vất vả của người nông dân.
Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của
sự vật, hiện tượng được miêu tả.
VD 1:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
M?c dớch: nhấn mạnh, gây ấn tượng,
tăng sức biểu cảm
Tiết 39
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
Đêm tháng năm
Ngày tháng 10.
=> rất ngắn
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày=> sự vất vả của người nông dân.
Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của
sự vật, hiện tượng được miêu tả.
M?c dớch: nhấn mạnh, gây ấn tượng,
tăng sức biểu cảm
3. Ghi nhớ.
Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc
®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng
®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng,
t¨ng søc biÓu c¶m.
Tiết 39
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
Đêm tháng năm
Ngày tháng 10.
=> rất ngắn
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày=> sự vất vả của người nông dân.
Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của
sự vật, hiện tượng được miêu tả.
M?c dớch: nhấn mạnh, gây ấn tượng,
tăng sức biểu cảm
3. Ghi nhớ.
Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc
®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng
®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng,
t¨ng søc biÓu c¶m.
Tho tr? tỡnh
Bỏc oi tim Bỏc mờnh mụng th?
ễm c? non sụng m?i ki?p ngu?i.
(Trớch Bỏc oi - T? H?u)
Ca ng?i Bỏc H?, v? cha gi� kớnh yờu c?a dõn t?c cú t?m lũng yờu thuong bao la mờnh mụng d�nh cho nhõn dõn Vi?t Nam.
II. Luyện tập
Tiết 39
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
Đêm tháng năm
Ngày tháng 10.
=> rất ngắn
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày=> sự vất vả của người nông dân.
Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của
sự vật, hiện tượng được miêu tả.
M?c dớch: nhấn mạnh, gây ấn tượng,
tăng sức biểu cảm
3. Ghi nhớ.
Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc
®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng
®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng,
t¨ng søc biÓu c¶m.
II. Luyện tập
Bài 1:
Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu)
c) C¸i cô b¸ thÐt ra löa Êy l¹i xö nhòn mêi h¾n vµo nhµ x¬i n­íc.
(Nam Cao, ChÝ PhÌo)
Câu a:
- Côm tõ thùc hiÖn phÐp tu tõ nãi qu¸ “sỏi đá cũng thành cơm”
- Ý nghĩa: Ca ngợi sức lao động của con người có sự bền bỉ, kiên trì sẽ làm được tất cả
Tr? l?i
Câu b:
- Côm tõ thùc hiÖn phÐp tu tõ nói quá “đi lên đến tận trời”
- Ý nghĩa: Vết thương không làm ảnh hưởng gì đến sức khỏe,không cần phải bận tâm.
Câu c:
- Côm tõ thùc hiÖn phÐp tu tõ nói quá “thét ra lửa”
- Ý nghĩa: Thể hiện tính uy quyền và hung dữ của cụ Bá đối
với mọi người
Tiết 39
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
Đêm tháng năm
Ngày tháng 10.
=> rất ngắn
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày=> sự vất vả của người nông dân.
Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của
sự vật, hiện tượng được miêu tả.
M?c dớch: nhấn mạnh, gây ấn tượng,
tăng sức biểu cảm
3. Ghi nhớ.
Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc
®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng
®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng,
t¨ng søc biÓu c¶m.
II. Luyện tập
Bài 1:
Bài 2:
Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống ..để tạo biện
pháp tu từ nói quá: bầm gan tím ruột, chó ăn đá gà ăn sỏi,
nở từng khúc ruột, ruột để ngoài da, vắt chân lên cổ.
a.ở nơi...... ......thế này,cỏ không mọc

nổi nữa là trồng rau trồng cà.

b.Nhìn thấy tội ác của giặc, ai ai cũng..........

c.Cô Nam tính tình xởi lởi,............

d.Lời khen của cô giáo làm cho nó............

e.Bọn giặc hoảng hồn........... mà chạy.
chó ăn đá, gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột.
ruột để ngoài da.
nở từng khúc ruột.
vắt chân lên cổ
Tiết 39
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
Đêm tháng năm
Ngày tháng 10.
=> rất ngắn
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày => sự vất vả của người nông dân.
Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của
sự vật, hiện tượng được miêu tả.
M?c dớch: nhấn mạnh, gây ấn tượng,
tăng sức biểu cảm
3. Ghi nhớ.
Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc
®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng
®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng,
t¨ng søc biÓu c¶m.
II. Luyện tập
Bài 1:
Bài 2:
Bài 3: Đặt câu với các thành ngữ nói quá sau:
Nghiêng nước nghiêng thành.
Rời non lấp biển.
Lấp biển vá trời,
Mình đồng da sắt.
Nghĩ nát óc.
Đáp án:
a) Cô ấy có sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
b) Sơn Tinh là nhân vật có khả năng rời non lấp biển
để chống lại Thuỷ Tinh.
Bài tập 4: Tìm 5 thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá
Tiết 39
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét:
Đêm tháng năm
Ngày tháng 10.
=> rất ngắn
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày => sự vất vả của người nông dân.
Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của
sự vật, hiện tượng được miêu tả.
M?c dớch: nhấn mạnh, gây ấn tượng,
tăng sức biểu cảm
3. Ghi nhớ.
Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc
®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng
®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng,
t¨ng søc biÓu c¶m.
II. Luyện tập
Bài 1:
Bài 2:
Bài 3:
Bài 4:

Tìm 5 thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá.

M?u: Ngỏy nhu s?m
QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên : - Chà quả bí to thật!
Anh B cười mà bảo rằng: -Thế thì lấy gì làm to!. Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!
Anh A nói ngay: - Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một bận tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!
Anh B ngạc nhiên hỏi: - Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?
Anh A giải thích: - Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà.
Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lãng sang chuyện khác.
Theo: Truyện cười dân gian

Bài 5:
Hai nhân vật trong truyện “quả bí khổng lồ” đã không dùng phép tu từ nói quá mà đã nói khoác lác.
- Như vậy nói khoác và nói quá có điểm giống – khác nhau là:
Giống nhau:
- Cả hai đều nói quá sự thật và phóng đại quy mô ,tính chất của sự việc được nói đến.
Khác nhau:
- Nói quá là biện pháp tu từ có tính nghệ thuật, nhằm gây ấn tượng mạnh, tăng sức biểu cảm trong diễn đạt. Nãi qu¸ lµ cho b¶n chÊt sù vËt, hiÖn t­îng vµ môc ®Ých giao tiÕp ®­îc béc lé râ h¬n, nhê ®ã ý nghÜa hµm Èn ®­îc ng­êi ®äc, ng­êi nghe nhËn thøc s©u s¾c ®Çy ®ñ h¬n. Nãi qu¸ cã t¸c dông tÝch cùc.
- Nói khoác tuy còng lµ lèi nãi phãng ®¹i nh­ng l¹i lµ nãi sai sù thùc, nh»m môc ®Ých khoe khoang vµ xuyªn t¹c b¶n chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng lµm cho ng­êi ®äc, ng­êi nghe hiÓu sai vÊn ®Ò. Nãi kho¸c cã t¸c dông tiªu cùc.
* Hướng dẫn học ở nhà.
Làm tiếp bài tập 5 (SKG – 103) vào vở.
Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử dụng phép nói quá . Sau đó làm theo yêu cầu của bài tập nâng cao.
Xem lại cách làm bài văn tự sự có kết hợp với các yếu tố miêu tả, biểu cảm để làm bài viết số 2.