Bài 9. Nói quá

Nhiệt liệt chào mừng
CÁC THẦY GIÁO, CÔ GIÁO
ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP
GV: Phạm Thị Hằng
Kiểm tra bài cũ

So sánh
Nhân hoá
Èn dụ
Hoán dụ
Ở lớp 6, lớp 7 các em đã được học các
biện pháp tu từ nào?

Điệp ngữ
Chơi chữ
Liệt kê

Lớp 6:

Lớp 7:
Tiết 37:Tiếng việt
Nói Quá
Tiếng việt Tiết 37: Nói quá
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
1. Xét ví dụ
Ví dụ b: Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần
(Ca dao)
Dùng hình thức phóng đại.
Ví dụ a: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
(tục ngữ)
 Nói quá sự thật
Miêu tả công việc của người nông dân lao động hết sức vất vả, mồ hôi rơi rất nhiều.
 Nói quá sự thật
Miêu tả hiện tượng thời tiết: đêm tháng năm rất ngắn, ngày tháng mười rất ngắn.
Dùng hình thức phóng đại.
Tiếng việt Tiết 37: Nói quá
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
1. Xét ví dụ
*Nối ví dụ ở cột A với mỗi hình thức phóng đại ở cột B sao cho phù hợp:
Tiếng việt Tiết 37: Nói quá
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Xét Ví dụ
a. Khái niệm:
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật , hiện tượng được miêu tả.
Đặt câu có ý nghĩa tương đương với những câu sau đây?
+ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.
Đêm tháng năm rất ngắn.
+ Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
Ngày tháng mười rất ngắn.
+ Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Mồ hôi rơi rất nhiều.
Hãy so sánh xem cách nào diễn đạt hay hơn?
Cách nói của tục ngữ ca dao hay hơn vì nó nhấn mạnh điều muốn nói, làm tăng sức biểu cảm
Tác dụng của nói quá?
b. Tác dụng:
Nhấn mạnh điều muốn nói, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
2. Bài học
Tiếng việt Tiết 37: Nói quá
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Xét Ví dụ
a. Khái niệm:
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật , hiện tượng được miêu tả.
b. Tác dụng:
Nhấn mạnh điều muốn nói, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
Lưu ý: Khi phân tích thơ văn người ta hay dùng các khái niệm như: Thậm xưng, khoa trương, phóng đại, cường điệu, (tên gọi khác của nói quá).
* Lưu ý:
Thậm xưng (nói quá sự thật, nhấn mạnh điều muốn nói, tăng sức biểu cảm, t?o ti?ng cu?i thõm thỳy).
Khoa trương, phóng đại (nói quá sự thật nhằm đạt được hiệu quả nghệ thuật cần thiết).
Cường điệu (Trình b�y trên mức sự thật một mặt nào đó của sự vật, hiện tu?ng để làm cho người khác chú ý).
2. Bài học
Bài tập: Chỉ rõ và nêu tác dụng của phép nói quá trong các câu sau.
Câu 1: Hai cây phong nghiêng ngả tấm thân dẻo dai và reo vù vù như một ngọn lửa bốc cháy rừng rực.
Câu 2: Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kỳ nát vụn mới thôi.
Tiếng việt Tiết 37: Nói quá
I.Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Xét Ví dụ.
a. Khái niệm:
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật , hiện tượng được miêu tả.
b. Tác dụng:
Nhấn mạnh điều muốn nói, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
Tên gọi khác của nói quá là:Thậm xưng, khoa trương, phóng đại, cường điệu.
* Lưu ý:
2. Bài học.
Tiếng việt Tiết 37: Nói quá
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Xét Ví dụ
a. Khái niệm:
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật , hiện tượng được miêu tả.
b. Tác dụng:
Nhấn mạnh điều muốn nói, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
2. Bài học
Một cây làm chẳng nên non
.……………………………………..
...............cột nhà cháy
Đổ mồ hôi………………
Mình đồng……….
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
Đen như
sôi nước mắt
1
2
3
4
1’
2’
da sắt
3’
4
Bài tập: Điền những cụm từ còn thiếu để được câu hoàn chỉnh có sử dụng biện pháp tu từ nói quá.
* Lưu ý:
Tiếng việt Tiết 37: Nói quá
Bài tập 1: Chỉ rõ và nêu tác dụng của phép nói quá trong các câu sau?
a. Bàn tay ta làm lên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông-bài ca vỡ đất)
Tác dụng: Nhấn mạnh công sức lao động của con người.
b. Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
(Nam Cao- Chí Phèo)
Tác dụng: Gây ấn tượng về một con người có quyền lực đối với người khác.
c. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu- Mảnh trăng cuối rừng)
Tác dụng:Thể hiện ý chí nghị lực cùng tinh thần lạc quan. Mặt khác còn để trấn an mọi người rằng vết thương nhỏ chẳng có nghĩa lý gì.
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Bài tập
Bài 2: Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống để tạo biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột, chó ăn đá gà ăn sỏi, nở từng khúc ruột, ruột để ngoài da, vắt chân lên cổ.
Tiếng việt Tiết 37: Nói quá
a. Ở nơi…..................................thế này cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng…………..…………
c. Cô Nam tính tình sởi lởi…………..…………
e. Bọn giặc hoảng hồn…………..…………mà chạy
Chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó……………………….
Nói quá và tác dụng của nói quá.
Bài tập
Bài 3: Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: Nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc.
Tiếng việt Tiết 37: Nói quá
Giải thích ý nghĩa
Nghiêng nước, nghiêng thành Ngụ ý chỉ sắc đẹp của con người -không gì so sánh được.

Dời non lấp biển, lấp biển vá trời Ngụ ý đây là công cuộc lớn lao siêu việt, chỉ hành động, phi thường, vĩ đại, hoài bão lớn lao của con người.

Mình đồng da sắt Ngụ ý tả người có sức khoẻ và sức chịu đựng gian khổ hơn hẳn người khác

Nghĩ nát óc Ngụ ý nghĩ mãi không ra một việc nào đó
Nói quá và tác dụng của nói quá.
Bài tập
Bài 3: Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: Nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc.
Tiếng việt Tiết 37: Nói quá
a. Nàng có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
b. Đoàn kết là sức mạnh dời non lấp biển.
c. Nếu anh em trong nhà mà biết yêu thương, giúp đỡ nhau thì dù lấp biển vá trời cũng có thể làm xong.
d. Những chiến sỹ mình đồng da sắt đã chiến thắng.
e. Mình nghĩ nát óc vẫn chưa giải được bài toán này.

Bài 4:Dựa vào những bức tranh sau, em hãy tìm thành ngữ so sánh có sử dụng biện pháp tu từ nói quá.
Đẹp như tiên
Trắng như tuyết
1
2
Phi như bay
Khoẻ như voi
4
3
Bài 4:Dựa vào những bøc tranh sau, em hãy tìm thành ngữ so sánh có sử dụng biện pháp tu từ nói quá.
Chậm như rùa
Tươi như hoa
5
6
Bài 4:Dựa vào những bøc tranh sau, em hãy tìm thành ngữ so sánh có sử dụng biện pháp tu từ nói quá.
Bài 4:Dựa vào những bøc tranh sau, em hãy tìm thành ngữ so sánh có sử dụng biện pháp tu từ nói quá.
Nhanh như chớp

7
Bài 4:Dựa vào những bøc tranh sau, em hãy tìm thành ngữ so sánh có sử dụng biện pháp tu từ nói quá.
Gầy như que củi

8
Bài 4:Dựa vào những bøc tranh sau, em hãy tìm thành ngữ so sánh có sử dụng biện pháp tu từ nói quá.

9
Ăn như mèo
Tình huống 2
A. Cậu nhớ lời mình dặn chưa?
B. Nhớ, nhớ. Chết xuống đất vẫn không quên.
Nói khoác: Người nói phóng đại sự vật lên làm cho người đọc không tin (làm gì có quả bí to bằng cái nhà)
Nói quá: Người nói phóng đại mức độ lời hứa lên, đến chết vẫn còn nhớ để thể hiện đó là lời hứa chắc chắn.
Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với nói khoác
Bài 6: Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với nói khoác
Nói quá
Nói khoác
Đều phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả
Giống
Khác
Nhằm mục đích nhấn mạnh, gây ấn tượng tăng sức biểu cảm
Nhằm mục đích làm cho người nghe tin vào điều không có thật. Nói khoác là hành động có tác động tiêu cực
Bài 5: Viết một đoạn văn hoặc làm một bài thơ có sử dụng biện pháp nói quá.
Gợi ý: Dựa vào những câu văn sau để phát triển ý thành đoạn văn
1/ Chúng tôi rất thân nhau, tôi vẫn hay đùa rằng bạn ấy cao như cây chuối hột.
2/ Ngày bạn lên đường theo gia đình đi xa tôi chỉ biết chúc bạn bình yên mà nước mắt rơi như mưa.
3/ Sau này, dù có phải đi lên đến tận trời, tôi cũng sẽ nhất định tìm gặp lại bạn.
Tiếng việt Tiết 37: Nói quá
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
1. Xét Ví dụ
a. Khái niệm:
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật , hiện tượng được miêu tả.
b. Tác dụng:
Nhấn mạnh điều muốn nói, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
* Lưu ý:
II. Luyện tập:
Bài tập:1;2;3 (SGK Tr102)
Bài tập: 4;5;6(SGKTr 103)
Câu 1: Nói quá thường được dùng kèm với biện pháp tu từ nào?
A. So sánh C. Nhân hóa
B. Ẩn dụ D. Cả A,B,C đều đúng
Câu 2: Biện pháp nói quá ít được dùng trong văn bản nào?
A. Văn bản tự sự
B. Văn bản miêu tả
C. Văn bản hành chính, khoa học
D. Văn bản biểu cảm
Câu 3: Khi sử dụng biện pháp tu từ nói quá cần chú ý điều gì?
A. Đối tượng giao tiếp
B. Hoàn cảnh giao tiếp
C. Tình huống giao tiếp
D. Cả 3 ý trên
Bài tập củng cố:
2. Bài học
* Hướng dẫn học ở nhà.
Làm tiếp bài tập 5 vào vở.
Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử dụng phép nói quá.
Chuẩn bị “Ôn tập truyện ký Việt Nam”.
Kính chúc
các thầy cô giáo nhiều sức khoẻ - hạnh phúc
Chúc các em học tốt