Bài 9. Nói quá

Người thực hiện: Nguyễn Thị Tuyết Nhung
Giáo viên: Trường THCS Lao Bảo
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ!
CHÀO TẤT CẢ CÁC EM!
KIỂM TRA BÀI CŨ

? Nêu chức năng và các loại tình thái từ?
Đặt câu có tình thái từ?
- Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán và để biểu thị sắc thái tình cảm của người nói.
- Có 4 loại tình thái từ:
So sánh hai cách nói sau:
Cô ấy tính tình xởi lởi, ruột để ngoài da.
Cô ấy tính tình xởi lởi, không có chuyện gì che giấu được.
TIẾT 37: NÓI QUÁ
TIẾT 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối (Tục ngữ)
b. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
(Ca dao)
c. Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời.
(Báo Nhân Dân)
1. Ví dụ:( sgk)
TIẾT 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối. b. Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
c. Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời.
2. Nhận xét:
Cách nói trên có quá sự thật không?

a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối
b. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
c. Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời.
TIẾT 37: NÓI QUÁ
Nói quá
sự thật
Nói quá và tác dụng của nói quá.
NÓI QUÁ
Tiết 37
Nói quá là gì?
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối
b. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
c. Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời.
TIẾT 37: NÓI QUÁ
Nói quá
sự thật
a. Đêm tháng năm rất ngắn Ngày tháng mười rất ngắn b Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi ướt đẫm
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
c. Con đường mòn rất dài.
Nói đúng
sự thật
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối
b. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
c. Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời.
TIẾT 37: NÓI QUÁ
a. Đêm tháng năm rất ngắn Ngày tháng mười rất ngắn b Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi ướt đẫm
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
c. Con đường mòn rất dài.
Sử dụng cách nói quá hay hơn vì nhấn mạnh được điều muốn nói, gây ấn tượng mạnh cho người đọc, người nghe.
3. Kết luận
Ví dụ:( sgk)
TIẾT 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
2. Nhận xét:
TIẾT 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
Ví dụ:( sgk)
2. Nhận xét:
3. Kết luận
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm.
TIẾT 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
Ví dụ:( sgk)
TIẾT 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
3. Kết luận
Ví dụ:( sgk)
TIẾT 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
I.Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập
NÓI QUÁ
Tiết 37
Nói quá và nói khoác có những điểm gì giống nhau, khác nhau?
LÀM VIỆC THEO CẶP (3P)
Giống nhau: cùng nói quá sự thật, cùng phóng đại sự việc, hiện tượng lên.
:
- Nói quá là phóng đại sự việc lên nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng giá trị biểu cảm, tạo độ tin cậy cao cho người đọc (người nghe).
→ tác động tích cực.
- Nói khoác nhằm làm cho người nghe tin vào điều không có thực, tạo ra sự khôi hài hoặc chê bai làm cho người đọc (người nghe) bật cười chế nhạo.
→ tác động tiêu cực.
* Khác nhau:
NÓI QUÁ
NÓI KHOÁC
TIẾT 37: NÓI QUÁ
TIẾT 37: NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập
Nhóm 1: Bài tập 1:
Nhóm 2: Bài tập 2:
Nhóm 3: Bài tập 3:
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập
1. Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu)
c) […] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
(Nam Cao)
NÓI QUÁ
Tiết 37
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập
1. Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
→ Biện pháp nói quá: Sỏi đá cũng thành cơm.
Ý nghĩa: Nhấn mạnh sự quyết tâm cũng như công sức của con người. Dù có khó khăn đến đâu mà quyết chí, gắng sức cũng sẽ đạt kết quả mỹ mãn.
NÓI QUÁ
Tiết 37
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập
1. Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu)
→ Biện pháp nói quá: Đi đến tận trời được.
Ý nghĩa : Thể hiện ý chí nghị lực cũng như lòng lạc quan tin tưởng của con người. Mặc khác còn để trấn an mọi người rằng vết thương nhỏ chẳng có nghĩa lý gì.
NÓI QUÁ
Tiết 37
I. Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập
1. Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
c) […] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
(Nam Cao)
→ Biện pháp nói quá: Thét ra lửa
Ý nghĩa: Nhấn mạnh vào tính cách nhân vật. Cụ bá là kẻ có quyền uy, hống hách.
NÓI QUÁ
Tiết 37
2. Bài tập 2: Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: bầm gan tím ruột; chó ăn đá gà ăn sỏi; nở từng khúc ruột; ruột để ngoài da; vắt chân lên cổ mà chạy.
Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................
Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................
Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
Bọn giặc hoảng hồn ..........................mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
NÓI QUÁ
Tiết 37
I.Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3: Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc.

- Cô ấy có sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
- Có trí tuệ con người mới có thể dời non lấp biển.
- Nhân dân ta biết đoàn kết thì có thể lấp biển vá trời.
- Thánh Gióng là một vị thần mình đồng da sắt.
- Nghĩ nát óc cũng không thể giải được bài toán này.
NÓI QUÁ
Tiết 37
NÓI QUÁ
Tiết 37
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
1
Khoẻ như voi
NÓI QUÁ
Tiết 37
2
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
Nhanh như chớp
NÓI QUÁ
Tiết 37
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
3
Ăn như mèo
GẦY NHƯ QUE CỦI
4
NÓI QUÁ
Tiết 37:
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
Học vui,vui học!
ĐEN NHƯ CỘT NHÀ CHÁY
NÓI QUÁ
Tiết 37
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
Học vui,vui học!
CHẬM NHƯ RÙA
6
NÓI QUÁ
Tiết 37:
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
Học vui,vui học!
I.Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Bài tập 4:
Bài tập 5: Viết đoạn văn ngắn hoặc làm một bài thơ có dùng biện pháp nói quá?
NÓI QUÁ
Tiết 37
Học bài cũ: Nói quá và tác dụng của nói quá.
+ Làm tiếp bài tập 5 vào vở.
+ Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử dụng phép nói quá .
Soạn bài mới:
+ Chuẩn bị: Ôn tập truyện kí Việt Nam
Lập bảng thống kê các văn bản truyện kí đã học từ đầu năm đến bây giờ.
Nêu những điểm giống nhau và khác nhau của các văn bản đó.
Em thích nhân vật nào nhất? Vì sao?
NÓI QUÁ
Tiết 37
CON RẮN VUÔNG
Bữa kia đi chơi về bảo vợ:
- Này mình ạ! Hôm nay tôi đi vào rừng trông thấy một con rắn, chao ôi, to đến là to, dài đến là dài. Bề ngang thì chắc chắn là bốn mươi thước rồi, còn bề dài thì dễ đến hơn trăm thước.
Vợ không tin, nhưng cũng định trêu chồng một mẻ:
- Tôi nghe người ta nói có rắn dài đã nhiều. Nhưng làm gì có giống rắn dài như anh nói thế. Tôi nhất định không tin.
Chồng làm như thật:
- Thật quả có rắn như thế. Dài hơn một trăm thước thì chẳng đến, nhưng tám mươi thì nhất định.
NÓI QUÁ
Tiết 37
Vợ bĩu môi:
- Cũng chẳng đến!
Chồng cương quyết:
- Tôi chắc chắn là nó dài sáu mươi thước chứ không ngoa.
Vợ vẫn khăng khăng:
- Vẫn không dài đến nước ấy đâu!
Chồng rút lui một lần nữa:
- Lần này tôi nói thật nhé. Con rắn dài đến bốn mươi thước, không kém một phân.
Vợ bò lăn ra cười:
- Con rắn anh thấy, bề ngang đã chắc chắn là bốn mươi thước, bề dài cũng lại đến bốn mươi thước không kém một phân thì chẳng hoá ra là con rắn vuông à?
Anh nọ được dịp nói khoác:
- Tôi được thấy có nhiều cái lạ lắm, nhưng lạ nhất là có một chiếc thuyền, dài không lấy gì mà đo cho xiết. Có người 20 tuổi đứng ở đằng mũi bắt đầu đi ra đằng lái, đi đến giữa cột buồm thì đã già, râu tóc bạc phơ. Cứ thế đi,
đến chết vẫn chưa tới lái.
Trong làng cũng có một anh nói khoác nổi tiếng, nghe vậy liền kể ngay một câu chuyện:
- Như thế đã lấy gì làm lạ. Tôi đi rừng thấy có một cây cao ghê gớm.
TIẾT 37: NÓI QUÁ
Có một con chim đậu trên cành cây ấy, đánh rơi một hạt đa. Hạt đa rơi xuống lưng chừng gặp mưa, gặp bụi rồi nảy mầm, đâm rễ thành cây đa. Cây đa lớn lên, sinh hoa, kết quả, hạt đa ở cây đa đó lại rơi vãi ra, đâm chồi, nẩy lộc thành nhiều cây đa con, đa con cũng như cây đa mẹ lớn lên, sinh hoa kết quả, lại nẩy ra hàng đàn cây đa cháu. Cứ thế mãi cho đến khi rơi tới đất thì đã bảy đời tất cả.
Anh đi xa về nghe thế gân cổ lên cãi:
- Làm gì có cây cao thế. Chả ai tin được.
Anh kia cười ranh mãnh:
- Ấy không có cây cao như thế thì lấy đâu ra gỗ mà đóng chiếc thuyền của anh?
TIẾT 37: NÓI QUÁ
QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng đi qua một khu vườn trồng bí. Một anh thấy quả bí to kêu lên:
- Chà, quả bí kia to thật !
Anh bạn có tính hay nói khoác, cười mà bảo rằng :
- Thế thì đã lấy gì làm to. Tôi đã từng thấy những quả bí to hơn nhiều. Có một lần, tôi 
tận mắt trông thấy một quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa.
Anh kia nói ngay :
- Thế thì đã lấy gì làm lạ. Tôi còn nhớ, một bận tôi trông thấy một cái nồi đồng to bằng 
cả cái đình làng ta.
Anh nói khoác ngạc nhiên hỏi
- Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy ?
Anh kia giải thích :
- Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà.
Anh nói khoác biết bạn chế nhạo mình bèn nói lảng sangchuyện khác.