Bài 9. Nói quá

Chào mừng quý thầy cô về dự giờ giáo viên giỏi cấp tỉnh
Giáo viên dạy: Hắc Thị Hoa
Trường: THCS- DTNT Quan Sơn
Tiết 37:
NÓI QUÁ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá:

1. Khái niệm:

XÐt vÝ dô:

a. §ªm th¸ng n¨m
Ngµy th¸ng mư­ời
(Tôc ng÷)


b. Cµy ®ång ®ang buæi ban tr­ưa
Må h«i
Ai ¬i b­ưng b¸t c¬m ®Çy,
DÎo th¬m mét h¹t ®¾ng cay mu«n phÇn.
(Ca dao)
chưa nằm đã sáng
chưua cưuo`i đã tối.
thánh thót nhưu mưua ruộng cày.
So sánh hai cách nói:


=>Đêm tháng năm rất ngắn.
Ngày tháng mười rất ngắn.


=> Mồ hôi đổ rất nhiều
=> Cách nói phóng đại về mức độ, quy mô, tính chất của sự vật hiện tượng hay hơn vì nó nhấn mạnh, gây được ấn tượng, tăng sức biểu cảm.

GHI NHỚ:


Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
Xác định biện pháp tu từ nói quá trong các câu sau.
Nối A và B cho phù hợp?
2. Cách sử dụng:
Bài tập nhanh:
Truyện: QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên :
- Chà! Quả bí to thật!
Anh B cười mà bảo rằng:
- Thế thì lấy gì làm to! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!
Anh A nói ngay:
- Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một lần tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!
Anh B ngạc nhiên hỏi:
- Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?
Anh A giải thích:
- Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà.
Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lảng sang chuyện khác.
Theo: Truyện cười dân gian
Có ý kiến cho rằng hai nhân vật trong câu chuyện trên đã sử dụng biện pháp nói quá? Theo em ý kiến đó có đúng không? Vì sao?
Phân biệt nói quá và nói khoác
Nói quá
Nói khoác
Giống nhau
Đều phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.
Mục đích nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm. Nói quá là hành động nói có tác động tích cực.
Khác nhau
Mục đích làm cho người nghe tin vào những điều không có thật, tạo tiếng cười có ý nghĩa phê phán những kẻ khoác lác trong cuộc sống. Nói khoác là hành động nói có tác động tiêu cực.
II. Luyện tập:
1. Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các câu sau:
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông, Bài ca vỡ đất)
Công sức của con người sẽ tạo ra thành quả lao động (niềm tin vào bàn tay lao động).

b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu, Mảnh trăng cuối rừng)
Vết thương chẳng có nghĩa lí gì, không cần phải bận tâm.
2. Bài tập 2: Điền các thành ngữ vào chỗ trống để tạo biện pháp tu từ nói quá:
a/ Ở nơi thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, trồng cà.
b/ Nhìn thấy tội ác của giặc, ai ai cũng
c/ Cô Nam tính tình xởi lởi,
d/ Lời khen của cô giáo làm cho nó
e/ Bọn giặc hoảng hồn mà chạy.
bầm gan tím ruột
chó ăn đá gà ăn sỏi
nở từng khúc ruột
ruột để ngoài da
vắt chân lên cổ
3. Bài tập 4: Tìm 5 thành ngữ so sánh có sử dụng nói quá.
ĐUỔI HÌNH
BẮT CHỮ
Quan sát và tìm thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá tương ứng với mỗi hình
1
KHỎE NHƯ VOI
- khoẻ như voi
2
ĐEN NHƯ CỘT NHÀ CHÁY
- đen như cột nhà cháy
NHANH NHƯ CHỚP
3
- nhanh như chớp
CHẬM NHƯ RÙA
4
- chậm như rùa
GẦY NHƯ QUE CỦI
5
- gầy như que củi
4. Bài tập 3: Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau: nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc
nghiêng nước nghiêng thành:

dời non lấp biển:

lấp biển vá trời:
mình đồng da sắt:

nghĩ nát óc:
→ miêu tả vẻ đẹp khó ai sánh bằng của người phụ nữ.
→ sức mạnh phi thường, hoài bão lớn lao.
→ vĩ đại, phi thường.
→ thân thể như sắt, như đồng, có thể chịu đựng mọi hiểm nguy.
→ suy nghĩ nhiều quá mức.
1. Thuý Kiều mang vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
2. Từ Hải là đấng anh hùng có thể dời non lấp bể.
3. Bà Nữ Oa lấp biển vá trời.
4. Hê-ra-clit là dũng sĩ mình đồng da sắt.
5. Mình nghĩ nát óc rồi mà không tìm ra được câu nào cả.
NÓI QUÁ
2. Tác dụng
3. Cách sử dụng
- Trong lời nói hàng ngày.
- Trong văn chương.
Là phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.
1. Khái niệm
Nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN

QUÝ THẦY CÔ

VÀ CÁC EM HỌC SINH!