Bài 9. Nói quá

Môn Ngữ văn 8
Tiết 30: Văn bản
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
O Hen-ri
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nguyên nhân sâu xa nào quyết định tâm trạng hồi sinh của nhân vật Giôn-xi?
Sự gan góc bám lấy cành của chiếc lá thường xuân cuối cùng trên tường.
Trái ngược với sự buông xuôi, tuyệt vọng của Giôn-xi

Tự nhận thức về mình
muốn sống, muốn vẽ.
BÀI TẬP NHÓM

Tình thương yêu của Xiu dành cho Giôn-xi được thể hiện ở những chi tiết nào ? (thái độ, lời nói, việc làm)

2. Qua đó, em có nhận xét gì về tình cảm của Xiu dành cho
Giôn-xi ?

3. Qua thái độ, lời nói, việc làm của Xiu đối với bạn, em cảm nhận Xiu là một cô gái như thế nào ?
=> Nghèo khổ, đồng cảnh ngộ với Xiu và Giôn-xi


- Là họa sĩ nghèo

- Mơ ước vẽ một kiệt tác nhưng chưa thực hiện được

- Sống bằng nghề ngồi làm mẫu vẽ cho các họa sĩ khác
- Thuê căn phòng ở tầng dưới trong chung cư tồi tàn cùng
Xiu và Giôn-xi

Cụ Bơ-men:
=> Vô cùng lo lắng cho Giôn-xi


- Sợ sệt, ngó ra ngoài cửa sổ

- Chẳng nói gì

- Gió phũ phàng, ào ào


Hoàn cảnh cụ Bơ-men vẽ chiếc lá

- Đêm tối

- Mưa tuyết vùi dập, đập mạnh vào cửa sổ

- Cụ Bơ-men đã chết vì sưng phổi


- Giày, quần ướt sũng, lạnh buốt

- Một đêm khủng khiếp

=> Hoàn cảnh vô cùng khắc nghiệt

=> Để cứu Giôn-xi, cụ Bơ-men đã hi sinh cả thân mình
“ Chị có chuyện này muốn nói với em, con chuột bạch của chị”, cô nói, “Cụ Bơ-men đã chết vì sưng phổi hôm nay ở bệnh viện rồi. Cụ ốm chỉ có hai ngày. Buổi sáng thứ nhất, bác gác cổng thấy cụ ốm nặng trong căn phòng của cụ ở tầng dưới. Giày và áo quần của cụ ướt sũng và lạnh buốt. Chẳng ai hình dung nổi cụ đã ở đâu trong một đêm khủng khiếp như thế. Nhưng rồi người ta tìm thấy một chiếc đèn bão vẫn còn thắp sáng và một chiếc thang đã bị lôi ra khỏi chỗ của nó, và vài chiếc bút lông rơi vương vãi, và một bảng pha màu có màu xanh và màu vàng trộn lẫn với nhau, và - em thân yêu ơi, em hãy nhìn ra ngoài cửa sổ, nhìn chiếc lá thường xuân cuối cùng ở trên tường. Em có lấy làm lạ là tại sao chẳng bao giờ nó rung rinh hoặc lay động khi gió thổi không? Ồ, em thân yêu, đó chính là kiệt tác của cụ Bơ-men- cụ vẽ nó ở đấy vào cái đêm mà chiếc lá cuối cùng đã rụng”.
Hai tình huống




Giôn-xi bị bệnh sưng phổi
ốm nặng, tuyệt vọng,
muốn chết




nhờ chiếc lá trên tường





Tìm lại hi vọng
nghị lực sống
trở lại yêu đời








Cụ Bơ-men đang
khỏe mạnh





vẽ chiếc lá để cứu Giôn-xi





bị sưng phổi
qua đời





Nghệ thuật đảo ngược tình huống hai lần

- Hoàn cảnh vẽ đặc biệt:
+ Vẽ ở trên cao "cách mặt đất chừng hai mươi bộ"
+ Vẽ trong đêm tối, vừa vẽ vừa dùng đèn bão để soi
+ Vẽ trong "trận mưa vùi dập và những cơn gió phũ phàng
kéo dài suốt cả một đêm, tưởng chừng như không bao giờ dứt..."

- Chiếc lá giống như thật: " ở gần cuống lá còn giữ màu xanh sẫm,
nhưng với rìa lá hình răng cưa đã nhuốm màu vàng úa" đến mức các họa sĩ cũng không phát hiện ra là chiếc lá vẽ

- Được vẽ bằng tình yêu, đức hy sinh quên mình của người họa sĩ

- Cứu sống một con người: nhờ chiếc lá, Giôn-xi lấy lại được nghị lực, tình yêu với cuộc sống, từ đó cô chiến thắng cái chết

=> Bức họa vẽ trên tường: chiếc lá thường xuân cuối cùng là một kiệt tác
THẢO LUẬN NHÓM

Tại sao Xiu lại gọi bức họa chiếc lá cuối cùng là một kiệt tác?
Ý nghĩa của tác phẩm nghệ thuật chân chính:
vì sự sống con người
Chiếc lá cuối cùng
Nghệ thuật
Nội dung
O Hen-ri
- Nghệ thuật đảo ngược tình huống hai lần
- Sáng tạo nhiều chi tiết bất ngờ, hấp dẫn.
- Kết cấu chặt chẽ
- Ca ngợi tình yêu thương cao cả giữa những người nghèo khổ.
- Sức mạnh của nghệ thuật chân chính.
=> Thể hiện tấm lòng nhân đạo, tinh thần nhân văn của nhà văn O.Hen-ri
IV. LUYỆN TẬP

Nghĩ về kiệt tác của cụ Bơ men
( Lê Thị Ngọc )
Chiếc lá cuối cùng, chiếc lá giả trên cây
Được vẽ ra trong đêm giá rét
Được vẽ ra bởi tấm lòng cao đẹp
Và tình người nhân hậu bao la.
Cụ Bơ-men, người họa sĩ tài hoa
Đã cứu sống một tâm hồn còn trẻ
Chẳng quản tuyết rơi trong đêm đông lạnh giá
Lặng lẽ…âm thầm…vẽ chiếc lá trong đêm.
Để sáng mai Xiu kéo bức mành lên
Chiếc lá úa vàng vẫn còn nguyên ở đó
Dũng cảm, gan lì bám lấy thân cây
Bởi sự sống một ngàn lần đáng quý.
Nhìn chiếc lá Giôn-xi thầm nghĩ
Tuổi xuân còn dài, sao nỡ vội buông xuôi ?
“ Em thật tệ, muốn chết là có tội
Chiếc lá cho em yêu cuộc sống trên đời…”

HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
1. Nếu là Giôn-xi, sau khi khỏi bệnh, em sẽ làm gì để xứng đáng với tình yêu thương và sự hy sinh cao thượng của Xiu và cụ Bơ-men?
2. Thử hình dung và viết một kết thúc khác cho câu chuyện.
3. Soạn bài: “Hai cây phong” (Ai-ma-tốp)
Chân thành cảm ơn
quý thầy cô giáo
và các em học sinh