Bài 9. Nói quá

Tiết 36:
Nói quá
Nói quá và tác dụng của nói quá
Xét ví dụ
Ví dụ 1:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
Câu hỏi:
Nói Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, Ngày tháng mười chưa cười đã tối có quá sự thật không? Thực chất, câu này nhằm nói điều gì?
Cách nói như vậy có tác dụng gì?


Trả lời:
Nói Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, Ngày tháng mười chưa cười đã tối là quá sự thật. Thực chất, câu này muốn nói tháng năm ngày dài đêm ngắn, tháng mười ngày ngắn đêm dài.
Cách nói như vậy có tác dụng nhấn mạnh tính chất đặc biệt của thời gian (giúp cho người nông dân biết để điều chỉnh công việc cho hợp lý).
b) Ví dụ 2:
Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
Câu hỏi:
Nói Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày có quá sự thật không? Thực chất, câu này nhằm nói điều gì?
Cách nói như vậy có tác dụng gì?
Trả lời:
Nói Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày là quá sự thật. Thực chất, câu này muốn nói mồ hôi của người nông dân rơi nhiều như mưa.
Cách nói như vậy có tác dụng nhấn mạnh sự vất vả của người nông dân khi làm ra lúa gạo.
SO SÁNH HAI CÁCH NÓI
 Cách nói của ca dao, tục ngữ hay hơn vì cách nói của ca dao, tục ngữ gây ấn tượng mạnh cho người đọc, người nghe.
2. Kết luận
Khái niệm: nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.
Tác dụng: nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
Qua phần xét ví dụ, hãy cho biết nói quá là gì và tác dụng của nói quá?
Lưu ý
Phân biệt nói quá với nói khoác
II. Luyện tập

Bài 1: Xác định phép nói quá trong những câu sau:
a) Nhớ, tôi nhớ đến chết cũng không quên.


b) Bác ơi, tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người.



c) Lỗ mũi mười tám gánh lông
Chồng yêu chồng bảo: “tơ hồng trời cho”.






Đáp án: tôi nhớ đến chết cũng không quên.
Đáp án: …tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người.
Đáp án: Lỗ mũi mười tám gánh lông
Bài 2: Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi:
Quả bí khổng lồ
Hai anh chàng đi qua một khu vườn trồng bí. Anh A thấy quả bí to,
kêu lên:
Chà , quả bí kia to thật.
Anh B liền cười mà bảo rằng:
Thế thì đã lấy gì là to. Tôi đã từng trông thấy có quả bí to bằng
cả cái nhà đằng kia kìa.
Anh A nói ngay:
Thế thì đã lấy gì là lạ. Tôi còn nhớ, một lần tôi trông thấy một
cái nồi đồng to bằng cả cái đình làng ta.
Anh B ngạc nhiên hỏi:
Cái nồi ấy dùng để làm cái gì mà to vậy.
Anh A giải thích:
- Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà.
Không phải nói quá vì không có cơ sở.
 Nói khoác

Câu hỏi: Lời kể của anh A và anh B có phải nói quá không? Vì sao?
Ai nhanh hơn
Trò chơi
Lớp sẽ được chia làm hai đội (mỗi đội từ 6-7 người). Khi bức tranh hiện lên mỗi đội sẽ sử dụng thước kẻ gõ lên bàn, bên nào gõ nhanh hơn sẽ được quyền trả lời. Nếu đội trả lời sai thì quyền trả lời sẽ thuộc về đội còn lại. Đội trả lời đúng sẽ được 1 ngôi sao và khi kết thúc trò chơi, đội nào có nhiều sao hơn sẽ nhận được phần thưởng.
Luật chơi
Đây là gì?
Khỏe như voi
Bức tranh 1:
Đây là gì?
Nhanh như chớp
Bức tranh 2:
Đây là gì?
Đen như cột nhà cháy
Bức tranh 3:
Đây là gì?
Gầy như que củi
Bức tranh 4:
Đây là gì?
Ăn như lợn
Bức tranh 5:
Đây là gì?
Khóc như mưa
Bức tranh 6:
Đây là gì?
Nhanh như gió
Bức tranh 7:
Đây là gì?
Chậm như rùa
Bức tranh 8:
Đây là gì?
Xấu như ma
Bức tranh 9:

Cảm ơn mọi người đã chú ý lắng nghe.