Bài 9. Nói quá

Chào mừng các em học sinh đến với tiết học ngày hôm nay
a/ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
b/ Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
(Ca dao)
Đêm tháng năm rất ngắn, ngày tháng mười thì dài
Ngày tháng mười rất ngắn
Nói quá sự thật
NÓI QUÁ
TI?T 37
Mồ hôi đổ rất nhiều
I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ
Cách nói đúng sự thật
1. Vớ d?:

Nói quá sự thật

Cách nói phóng đại mức độ, quy mô tính chất
của sự vật, hiện tượng được miêu tả.
SO SÁNH HAI CÁCH NÓI
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.

b.- Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần
Mồ hôi đổ rất nhiều
Đêm tháng năm rất ngắn
Ngày tháng mười rất ngắn
Cách nói của ca dao, tục ngữ hay hơn vì cách nói của ca dao, tục ngữ gây ấn tượng mạnh cho người đọc (người nghe).
Câu a nhấn mạnh :đêm tháng năm và ngày tháng mười rất ngắn, ngắn đến mức độ chưa nằm đã sáng, chưa cười đã tối qua đó giúp người nông dân biết về thời gian mà điều chỉnh công việc cho hợp lí.
Câu b nhấn mạnh Mồ hôi đổ nhiều như thế để mọi người thấy được người nông dân vất vả như thế nào khi làm ra lúa gạo.


CA DAO, TỤC NGỮ
NÓI ĐÚNG SỰ THẬT
Nhằm
nhấn mạnh,
gây ấn tượng,
tăng sức
biểu cảm
BIỆN
PHÁP
TU TỪ
NÓI QUÁ
Cách nói
phóng đại
mức độ, quy mô
tính chất
của sự vật,
hiện tượng

I.- NểI QU� V� T�C D?NG C?A NểI QU�:
Ghi nhớ
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại
mức độ, quy mô, tính chất của sự vật,
hiện tượng được miêu tả để nhận mạnh,
gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
Xác định phép nói quá trong những câu sau:

a. Nhớ, tôi nhớ đến chết cũng không quên.

b. Bác ơi, tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người.
(Tố Hữu )

c. Lỗ mũi mưuời tám gánh lông
Chồng yêu chồng bảo tơ hồng trời cho.
( Ca dao )
Bài tập nhanh
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
II. Luyện tập
1. Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của
chúng trong các câu sau:

Nói quá
Tiết 37: Tiếng Việt
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức ngưuời
=> Công sức của con người sẽ tạo ra thành quả lao động (niềm tin vào sức lao động).
b. Anh cứ yên tâm, vết thưuơng chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể
=> Vết thưuơng chẳng có nghĩa lí gì, không phải bận tâm.
c. [...] Cái cụ bá ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước. (Chí Phèo, Nam Cao )
=> Kẻ có quyền sinh, quyền sát đối với người khác.
sỏi đá cũng thành cơm.
đi lên đến tận trời đưuợc.
thét ra lửa
a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................
c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
II. Luyện tập
1. Bài tập 1:
2. Bài tập 2:
Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ.
Nói quá
Tiết 37: Tiếng Việt
I. Nói quá và tác dụng của nói quá
II. Luyện tập
1. Bài tập 1:
2. Bài tập 2:
3. Bài tập 3:
Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá
- Thuý Kiều là cô gái đẹp nghiêng nuước nghiêng thành.
- Có sự đoàn kết thì sẽ dời non lấp biển được thôi.
- Mình nó mà đòi vá trời lấp biển.
- Bài tập này mình nghĩ nát óc mà vẫn chưa giải được.
- Anh ấy mình đồng da sắt.
Nói quá
Tiết 37: Tiếng Việt
KH?E NHU VOI
NÓI QUÁ
TI?T 37
1
II.LUYỆN TẬP
ĐEN NHƯ CỘT NHÀ CHÁY
NÓI QUÁ
TI?T 37
2
II.LUYỆN TẬP
NHANH NHƯ GIÓ
NÓI QUÁ
TI?T 37
3
II.LUYỆN TẬP
CHẬM NHƯ RÙA
NÓI QUÁ
TI?T 37
4
II.LUYỆN TẬP
GẦY NHƯ QUE CỦI
NÓI QUÁ
TI?T 37
5
II.LUYỆN TẬP
ĂN NHƯ MÈO
NÓI QUÁ
TI?T 37
II.LUYỆN TẬP

6
QUẢ BÍ KHỔNG LỒ
Hai anh chàng đi qua một khu vườn trồng bí , anh A thấy quả bí to vội kêu lên :
- Chà quả bí to thật !
Anh B cười mà rằng :
- Thế thì lấy gì làm to ! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều . Có lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa .
Anh A nói ngay :
- Thế thì lấy gì làm lạ ! Tôi nhớ có bận tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta . . (Theo : Truyện cười dân gian )

Nói khoác
Lưu ý: Phân biệt nói quá với nói khoác.
Giống
Đều phóng đại quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng.
Khác
Nói quá
Là biện pháp tu từ nhằm gây ấn tưuợng, tăng sức biểu cảm, có tác động tích cực.
Nói khoác
Nhằm phô trưuơng bản thân, tạo sự hiểu nhầm cho người khác, ngưuời nói bị chê cuười.
1. Nói quá còn có tên gọi khác là khoa trương, ngoa dụ, thậm xưng, phóng đại, cường điệu.
2. D? nh?n ra bi?n phỏp núi quỏ c?n d?i chi?u n?i dung l?i núi v?i th?c t?. Ph?i n?m du?c cỏi ý nghia h�m ?n c?a l?i núi (t?c l� hi?u theo nghia búng ch? khụng hi?u theo nghia den).
Lưu ý:
4. Nói quá thường được sử dụng trong thơ ca châm biếm, thơ ca trữ tình, thành ngữ, tục ngữ và trong lời nói hằng ngày
NÓI QUÁ
TI?T 37
3. Phõn biờ?t no?i qua? va` no?i khoa?c
Sơ đồ hệ thống hóa kiến thức
Phóng đại
Nói quá
Tác dụng
Mức độ
Quy mô
Tính chất

Nhấn mạnh

Gây ấn tượng
Tăng sức biểu cảm
Sự vật, hiện tượng
Giờ học đến đây kết thúc
Tạm biệt, hẹn gặp lại!