Bài 9. Nói quá

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hiền
Giáo viên: Trường THCS xã Mađaguôi
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ!
CHÀO TẤT CẢ CÁC EM!
KIỂM TRA BÀI CŨ

? Nêu chức năng và các loại tình thái từ?
Đặt một câu có tình thái từ?
- Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán và để biểu thị sắc thái tình cảm của người nói.
- Có 4 loại tình thái từ:
So sánh hai cách nói sau:
Cô ấy tính tình xởi lởi, ruột để ngoài da.
Cô ấy tính tình xởi lởi, không có chuyện gì che giấu được.
I. Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối (Tục ngữ)
b. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
(Ca dao)
c Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời.
1. Ví dụ:( sgk)
Tiết 39
NÓI QUÁ
I. Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối. b. Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
c. Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời.
* Nhận xét:
Cách nói trên có quá sự thật không?

Tiết 39
NÓI QUÁ
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
b. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
c. Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời.
Nói quá
sự thật
Tiết 39
NÓI QUÁ
Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
Tiết 39
NÓI QUÁ
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối
b. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
c. Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời.
Nói quá
sự thật
Đêm tháng năm rất ngắn Ngày tháng mười rất ngắn
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi ướt đẫm
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
c. Con đường mòn rất dài.
Nói đúng
sự thật
Tiết 39
NÓI QUÁ
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối
b. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
c. Con đường mòn chạy thẳng đến tận chân trời.
Đêm tháng năm rất ngắn Ngày tháng mười rất ngắn
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi ướt đẫm
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
c. Con đường mòn rất dài.
Sử dụng cách nói quá hay hơn vì nhấn mạnh được điều muốn nói, gây ấn tượng mạnh cho người đọc, người nghe.
Tiết 39
NÓI QUÁ
2. Bài học:
Ví dụ:( sgk)
I.Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
Tiết 39
NÓI QUÁ
Ví dụ:( sgk)
2. Bài học:
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
Ví dụ:( sgk)
I. Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
Ví dụ:( sgk)
Tiết 39
NÓI QUÁ
Anh nọ đi xa lâu ngày trở về quê được dịp nói khoác:
- Tôi được thấy có nhiều cái lạ lắm, nhưng lạ nhất là có một chiếc thuyền, dài không lấy gì mà đo cho xiết. Có người 20 tuổi đứng ở đằng mũi bắt đầu đi ra đằng lái, đi đến giữa cột buồm thì đã già, râu tóc bạc phơ. Cứ thế đi, đến chết vẫn chưa tới lái.
Trong làng cũng có một anh nói khoác nổi tiếng, nghe vậy liền kể ngay một câu chuyện:
- Như thế đã lấy gì làm lạ. Tôi đi rừng thấy có một cây cao ghê gớm.
Tiết 39
NÓI QUÁ
Có một con chim đậu trên cành cây ấy, đánh rơi một hạt đa. Hạt đa rơi xuống lưng chừng gặp mưa, gặp bụi rồi nảy mầm, đâm rễ thành cây đa. Cây đa lớn lên, sinh hoa, kết quả, hạt đa ở cây đa đó lại rơi vãi ra, đâm chồi, nẩy lộc thành nhiều cây đa con, đa con cũng như cây đa mẹ lớn lên, sinh hoa kết quả, lại nẩy ra hàng đàn cây đa cháu. Cứ thế mãi cho đến khi rơi tới đất thì đã bảy đời tất cả.
Anh đi xa về nghe thế gân cổ lên cãi:
Làm gì có cây cao thế.
Chả ai tin được.
Anh kia cười ranh mãnh:
- Ấy không có cây cao như thế thì lấy đâu ra gỗ mà đóng chiếc thuyền của anh?
Tiết 39
NÓI QUÁ
I. Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
Tiết 39
Nói quá và nói khoác có những điểm gì giống nhau, khác nhau?
NÓI QUÁ
* Giống nhau: Cùng phóng đại sự việc, hiện tượng lên.
- Nói quá là phóng đại sự việc lên nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng giá trị biểu cảm, tạo độ tin cậy cao cho người đọc, người nghe. (dựa trên những điều có thật).
→ tác động tích cực.
Nói khoác nhằm làm cho người nghe tin vào điều không có thực, tạo ra sự khôi hài hoặc chê bai làm cho người đọc, người nghe bật cười chế nhạo.
→ tác động tiêu cực.
* Khác nhau:
NÓI QUÁ
NÓI KHOÁC
Tiết 39
NÓI QUÁ
I. Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập: Thảo luận nhóm: 3 phút
Nhóm 1: Bài tập 1

Nhóm 2: Bài tập 2

Nhóm 3: Bài tập 3

Nhóm 4: Bài tập 4
Tiết 39
NÓI QUÁ
Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu)
c) […] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
(Nam Cao)
Tiết 39
NÓI QUÁ
Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
a) Bàn tay ta làm nên tất cả .
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
→ Biện pháp nói quá: Sỏi đá cũng thành cơm.
Ý nghĩa:Thành quả lao động gian khổ, vất vả,nhọc nhằn (nghĩa bóng: niềm tin vào bàn tay lao động).
Tiết 39
NÓI QUÁ
Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập
1. Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được.
(Nguyễn Minh Châu)
→ Biện pháp nói quá: Đi đến tận trời được.
Ý nghĩa : Thể hiện ý chí nghị lực cũng như lòng lạc quan tin tưởng của con người. Mặc khác còn để trấn an mọi người rằng vết thương nhỏ chẳng có nghĩa lý gì, không phải bận tâm.
Tiết 39
NÓI QUÁ
Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:
c) […] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
(Nam Cao)
→ Biện pháp nói quá: Thét ra lửa
Ý nghĩa: Nhấn mạnh vào tính cách nhân vật. Cụ bá là kẻ có quyền uy, hống hách. Kẻ có quyền sinh, quyền sát đối với người khác.
Tiết 39
NÓI QUÁ
2. Bài tập 2: Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: bầm gan tím ruột; chó ăn đá gà ăn sỏi; nở từng khúc ruột; ruột để ngoài da; vắt chân lên cổ mà chạy.
Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.
Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................
Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................
Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
Bọn giặc hoảng hồn ..........................mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
Tiết 39
NÓI QUÁ
Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập.
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3: Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc.

- Cô ấy có sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
- Trí tuệ của con người có sức mạnh dời non lấp biển.
- Nhân dân ta biết đoàn kết thì có thể lấp biển vá trời.
- Thánh Gióng là một vị thần mình đồng da sắt.
- Tôi nghĩ nát óc cũng không thể giải được bài toán này.
Tiết 39
NÓI QUÁ
Tiết 39
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
1
Khoẻ như voi
NÓI QUÁ
Tiết 39
2
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
Nhanh như chớp
NÓI QUÁ
Tiết 39
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
3
Ăn như mèo
NÓI QUÁ
4
NÓI QUÁ
Tiết 39:
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
Học vui,vui học!
Gầy như que củi
NÓI QUÁ
Tiết 39
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
Học vui,vui học!
Đen như cột nhà cháy
6
NÓI QUÁ
Tiết 39:
XEM HÌNH ĐOÁN CHỮ
Học vui,vui học!
Chậm như rùa
Tìm hiểu chung: Nói quá và tác dụng của nói quá.
II. Luyện tập.
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Bài tập 4:
Bài tập 5: Viết đoạn văn ngắn hoặc làm một bài thơ có dùng biện pháp nói quá?
Tiết 39
NÓI QUÁ
Học bài cũ: Nói quá và tác dụng của nói quá.
+ Làm tiếp bài tập còn lại vào vở.
+ Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử dụng phép nói quá .
Soạn bài mới:
+ Chuẩn bị: Nói giảm nói tránh.
- Nói giảm nói tránh là gì?
- Tác dụng của nói giảm nói tránh.
- Tìm các ví dụ về nói giảm nói tránh.
III. Hướng dẫn tự học
Trõn tr?ng c?m on cỏc quý th?y cụ v� cỏc em dó chỳ ý l?ng nghe.
Chỳc th?y cụ v� cỏc em vui, kho?, h?c t?p v� cụng tỏc t?t!