Bài 9. Nói quá

VỀ DỰ GIỜ NGỮ VĂN LỚP 8A2
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
Giáo viên: Nguy?n Th? Tuyờn Dung
2
4
3
1
5
Ẩn dụ
So sánh
Điệp ngữ
Hoán dụ
Chơi chữ
Lỗ mũi mười tám gánh lông
Chồng yêu chồng bảo râu rồng trời cho.
Ẩn dụ
So sánh
Điệp ngữ
Hoán dụ
Chơi chữ
Nói quá
Gọi tên biện pháp nghệ thuật tu từ được sử dụng trong câu thơ sau:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
(Viễn Phương)
Gọi tên biện pháp nghệ thuật tu từ được sử dụng trong câu thơ sau:
Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
(Hồ Chí Minh)
Gọi tên biện pháp nghệ thuật tu từ được sử dụng trong câu thơ sau:
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
Gọi tên biện pháp nghệ thuật tu từ được sử dụng trong câu thơ sau:
Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.
(Tố Hữu)
Gọi tên biện pháp nghệ thuật tu từ được sử dụng trong câu sau:
Trời mưa đất thịt trơn như mỡ
Dò đến hàng nem chả muốn ăn.
1. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
(Ca dao)

1. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
(Ca dao)

Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất sự vật, hiện tượng.
THẢO LUẬN NHÓM (3 phút)
- Tìm các câu tương ứng diễn đạt những nội dung trên theo đúng sự thật?
- So sánh những câu vừa tìm được với các câu ca dao, tục ngữ trong ví dụ. Cho biết cách diễn đạt nào hay hơn? Vì sao?
- Từ đó nhận xét tác dụng của cách nói phóng đại?
1. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
(Tục ngữ)
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
(Ca dao)

Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất sự vật, hiện tượng.
Đêm tháng năm rất ngắn.
Ngày tháng mười rất ngắn.
Mồ hôi đổ rất nhiều.
Cách nói đúng sự thật.
Nhấn mạnh, gây ấn tượng, có giá trị biểu cảm cao.
- Nhát như thỏ đế.
(Thành ngữ)
- Thuận vợ thuận chồng, tát biển Đông cũng cạn. (Tục ngữ)
- Bao giờ cây cải làm đình
Gỗ lim làm ghém thì mình lấy ta.
(Ca dao)
Con rắn vuông
Bài tập: Đọc câu chuyện sau và cho biết lời của người chồng có phải nói quá không? Vì sao?
Anh chàng nọ tính khoác lác đã quen. Bữa kia đi chơi về bảo vợ: “Này mình ạ! Hôm nay tôi đi vào rừng trông thấy một con rắn, chao ôi, to đến là to, dài đến là dài. Bề ngang thì chắc chắn là bốn mươi thước rồi, còn bề dài thì dễ đến hơn trăm thước.”
Vợ không tin, nhưng cũng định trêu chồng một mẻ: “Tôi nghe người ta nói có rắn dài đã nhiều. Nhưng làm gì có giống rắn dài như anh nói thế. Tôi nhất định không tin.”
Chồng làm như thật: “Thật quả có rắn như thế. Dài hơn một trăm thước thì chẳng đến, nhưng tám mươi thì nhất định.”
Vợ bĩu môi: “Cũng chẳng đến!”
Chồng cương quyết: “Tôi chắc chắn là nó dài sáu mươi thước chứ không ngoa.”
Vợ vẫn khăng khăng: “Vẫn không dài đến nước ấy đâu!”
Chồng rút lui một lần nữa: “Lần này tôi nói thật nhé. Con rắn dài đến bốn mươi thước, không kém một phân.”
Vợ bò lăn ra cười: “Con rắn anh thấy, bề ngang đã chắc chắn là bốn mươi thước, bề dài cũng lại đến bốn mươi thước không kém một phân thì chẳng hoá ra là con rắn vuông à?”.
THẢO LUẬN NHÓM (3 phút)
Nói quá và nói khoác giống và khác nhau ở chỗ nào?
Bài tập: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng.
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
 Niềm tin vào lao động và thành quả lao động của con người.
b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
 Trấn an người nghe rằng vết thương nhỏ, rất nhẹ, không sao cả, chỉ vết thương ngoài da thôi.
c. […] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
Bài tập: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng.
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
 Niềm tin vào lao động và thành quả lao động của con người.
b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
 Trấn an người nghe rằng vết thương nhỏ, rất nhẹ, không sao cả, chỉ vết thương ngoài da thôi.
c. […] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
Bài tập: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng.
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
 Niềm tin vào lao động và thành quả lao động của con người.
b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
 Trấn an người nghe rằng vết thương nhỏ, rất nhẹ, không sao cả, chỉ vết thương ngoài da thôi.
c. […] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
Bài tập: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng.
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
 Niềm tin vào lao động và thành quả lao động của con người.
b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.
 Trấn an người nghe rằng vết thương nhỏ, rất nhẹ, không sao cả, chỉ vết thương ngoài da thôi.
c. […] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
 Kẻ có quyền uy, cụ bá rất hống hách, nhấn mạnh tính cách nhân vật.
Bài tập: Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống /..../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: bầm gan tím ruột, chó ăn đá gà ăn sỏi, nở từng khúc ruột, ruột để ngoài da, vắt chân lên cổ.
Ở nơi .................................thế này, cỏ không mọc nổi
nữa là trồng rau trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................
c. Cô Nam tính tình xởi lởi .........................
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................
e. Bọn giặc hoảng hồn ............................mà chạy.
chó ăn đá gà ăn sỏi
bầm gan tím ruột
ruột để ngoài da
nở từng khúc ruột
vắt chân lên cổ
TRÒ CHƠI
ĐUỔI HÌNH BẮT CHỮ
Khỏe như voi.
Nhanh như chớp.
Đen như củ tam thất.
Gầy như que củi.
Ăn như mèo.
Một nụ cười bằng mười thang thuốc bổ