Bài 9. Nhật Bản

NHẬT BẢN
GIỮA THẾ KỈ XIX- ĐẦU THẾ KỈ XX
BÀI 12:
GV: Nguyễn Đoàn Thành Nhân
KIỂM TRA BÀI CŨ
Trình bày quá trình xâm lược của chủ nghĩa thực dân ở các nước Đông Nam Á?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Trình bày quá trình xâm lược của thực dân ph­¬ng T©y ở các nước
Đông Nam Á?
Trả lời: - Các nước tư bản phát triển cần thuộc đia và thị trường.
Đông Nam Á là vùng có vị trí chiến lược quan trọng, giàu tài nguyên, chế độ phong kiến suy yếu => trở thành “miếng mồi béo bở” cho các nước phương Tây xâm lược.
Cuối thế kỉ XIX, tư bản phương Tây hoàn thành xâm lược Đông Nam Á(Anh chiếm Mã Lai, Miến Điện, Pháp chiếm bán đảo Đông Dương, Hà Lan Và Bồ Đào Nha xâm chiếm Indonexia…
Là một quốc gia đảo nằm ở vùng Đông Bắc châu Á.
DiÖn tÝch: 374.000km2
D©n sè: 127.435.000 tr ng­êi (31/3/2002)
4 ®¶o lín: Hèccai®«, H«n xiu, Xic«c­, Kiu xiu vµ 1000 ®¶o nhá;
71,4% S lµ nói
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX
I. Cuộc Duy Tân Minh Trị
1. Hoàn cảnh ra đời:
Tình hình nước Nhật cuối thế kỉ XIX có điểm gì giống với các nước châu Á nói chung ?
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX
TƯỚNG QUÂN SÔ GUN
CẢNH TRƯỚC PHỦ TƯỚNG QUÂN



Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ X
I. Cuộc Duy Tân Minh Trị
Hoàn cảnh ra đời:
 - Chủ nghĩa tư bản phương Tây nhòm ngó, xâm lược.
 - Chế độ phong kiến Nhật B¶n khủng hoảng nghiêm trọng.
Tình hình đó đặt ra yêu cầu gì cho nước Nhật ?
Nhật Bản
Tiếp tục duy trì chế độ phong kiến mục nát để trở thành miếng mồi cho thực dân phương Tây xâm lược.
Tiến hành cải cách để canh tân đất nước
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

I. Cu?c Duy Tõn Minh Tr?
1.Ho�n c?nh ra d?i:
2. N?i dung:
?- Thỏng 1/1868 Thiờn Ho�ng Minh Tr? ti?n h�nh c?i cỏch d?t nu?c trờn nhi?u linh v?c:


Trình bày những hiểu biết của em về Thiên hoàng Minh Trị ?
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX
Thiên hoàng Minh Trị (vua Mut- su-hi- tô) của nước Nhật lên kế vị ngôi vua cha
(1 - 1867) khi mới 15 tuổi. Ông là người thông minh, dũng cảm, biết theo thời thế và biết dùng người.
Lên ngôi trong tình trạng nước Nhật đang khủng hoảng bế tắc. Ông đã có một quyết định sáng suốt là truất quyền Sô gun. Thành lập chính phủ mới, thủ tiêu chế độ Mạc phủ, lấy hiệu là Minh trị (vua trị vì sáng suốt). Tiến hành cải cách Minh Trị Duy Tân, canh tân đất nước theo kiểu phương Tây.
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

I. Cu?c Duy Tõn Minh Tr?
1.Ho�n c?nh ra d?i:
2. N?i dung:
- Thỏng 1/1868 Thiờn Ho�ng Minh Tr? ti?n h�nh c?i cỏch d?t nu?c trờn nhi?u linh v?c.


Em hãy trình bày
nội dung của cuộc Duy tân Minh Trị?
Cải cách
Minh Trị
Chính trị
- Xã hội
Kinh tế
Văn hóa
giáo dục
Quân sự


- Bãi bỏ chế độ nông nô.
Đưa quí tộc tư sản hóa và đại tư sản lên nắm
chính quyền
Xóa bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai cấp
phong kiến.
- Tăng cường phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa

Thi hành chính sách giáo dục bắt buộc,
chú trọng nội dung khoa học kĩ thuật trong
giảng dạy
- Cử học sinh ưu tú đi du học phương Tây.
Tổ chức huấn luyện theo kiểu phương Tây,
chế độ nghĩa vụ thay cho chế độ trưng binh.
Có quân đội thường trực
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

I. Cu?c Duy Tõn Minh Tr?
1.Ho�n c?nh ra d?i:
2. N?i dung:
? - Thỏng 1/1868 Thiờn Ho�ng Minh Tr? ti?n h�nh c?i cỏch d?t nu?c trờn nhi?u linh v?c:

Kết quả mà cuộc Duy tân Minh Trị đã đạt được là gì?
Kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, giáo dục,
quân sự.
 3. Kết quả: Đã đưa nước Nhật từ nước phong kiến nông nghiệp thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa, phát triển thành một nước tư bản công nghiệp
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX
I. Cu?c Duy Tõn Minh Tr?
Thảo luận nhóm
Theo em cuộc Duy tân Minh Trị có phải là một cuộc cách mạng tư sản không?
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

I. Cu?c Duy Tõn Minh Tr?
Cuộc Duy tân
Minh Trị là cuộc
cách mạng tư
sản là vì:
Đầu năm 1868, chế độ phong kiến Nhật Bản đã
chấm dứt; chính quyền phong kiến của Sô-gun đã
chuyển sang tay quý tộc tư sản hóa đứng đầu là
Thiên hoàngMinh Trị.
Những cải cách “Âu hóa” về hành chính, kinh tế
tài chính, văn hóa, giáo dục mang tính chất tư sản rõ rệt:
xóa bỏ các”phiên”, thống nhất thị trườngdân tộc(1871),
thống nhất tiền tệ; xóa bỏ quyền sở hữu ruộng đất
phong kiến(1871)
Lập quân đội thường trực theo nghĩa vụ quân sự(1872)
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX
I. Cu?c Duy Tõn Minh Tr?

Theo em cuộc Duy tân Minh Trị có phải là một cuộc cách mạng tư sản triệt để không?
Cuộc Duy tân Minh Trị
không phải là một cuộc
cách mạng tư sản triệt để
vì:
Do sự nắm quyền
của liên minh
quí tộc tư sản hóa.
- Quyền lợi của nhân dân
lao động bị hạn chế.

Bµi 12: NhËt b¶n gi÷a ThÕ kØ XIX - ®Çu thÕ kØ XX

I. Cuộc Duy Tân Minh Trị
1. Hoàn cảnh ra đời:
- Chủ nghĩa tư bản phương Tây nhòm ngó, xâm lược.
- Chế độ phong kiến Nhật khủng hoảng nghiêm trọng.
2. Nội dung:
- Tháng 1/1868 Thiên Hoàng Minh Trị tiến hành cải cách đất nước trên nhiều lĩnh vực: kinh tế, chính trị xã hội, văn hóa, giáo dục, quân sự.
3. Kết quả: Đã đưa nước Nhật từ nước phong kiến nông nghiệp thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa, phát triển thành một nước tư bản công nghiệp

Bµi 12: NhËt b¶n gi÷a ThÕ kØ XIX - ®Çu thÕ kØ XX

I. Cuộc Duy Tân Minh Trị
1. Hoàn cảnh ra đời:
- Chủ nghĩa tư bản phương Tây nhòm ngó, xâm lược.
- Chế độ phong kiến Nhật khủng hoảng nghiêm trọng.
2. Nội dung:
- Tháng 1/1868 Thiên Hoàng Minh Trị tiến hành cải cách đất nước trên nhiều lĩnh vực. kinh tế, chính trị xã hội, văn hóa, giáo dục, quân sự.
3. Kết quả: Đã đưa nước Nhật từ nước phong kiến nông nghiệp thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa, phát triển thành một nước tư bản công nghiệp
 - Cuộc Duy tân Minh Trị là cuộc cách mạng tư sản không triệt để, dưới hình thức một cuộc cải cách.
Ảnh hưởng đến phong trào giải phóng dân tộc ở phương Đông đầu TK XX trong đó có Việt Nam.
…Toàn cõi Á Châu khi nghe tin khổng lồ Nga - “con gấu trắng Bắc Cực” - bị “chú lùn da vàng” hạ thì nhảy múa, reo hò như chính mình đã thắng trận. Người Á có cảm tình ngay với Nhật vì Nhật đã rửa cái nhục chung của giống da vàng. Trung Hoa mong lật đổ gấp nhà Thanh để duy tân như Nhật; Ấn Độ, Việt Nam, Miến Điện, Mã Lai… đều mơ tưởng độc lập và cái tên Minh Trị Thiên Hoàng vang lên trong miệng các nhà ái quốc .” Học giả: Nguyễn Hiến Lê.

Bµi 12: NhËt b¶n gi÷a ThÕ kØ XIX - ®Çu thÕ kØ XX

I. Cuộc Duy Tân Minh Trị
II. Nhật Bản tiến sang chủ nghĩa đế quốc.

Chủ nghĩa tư bản phát triển mạnh ở Nhật sau cải cách Duy tân 1868.
Cuối thế kỉ XIX, Nhật đẩy mạnh các cuộc chiến tranh xâm lược(Triều Tiên, Trung Quốc) vơ vét của cải, lấy tiền bồi thường chiến tranh => đẩy mạnh kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.
Nhật Bản chuyển sang chủ nghĩa đế quốc trong điều kiện nào?
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

I. Cu?c Duy Tõn Minh Tr?
II. Nh?t B?n ti?n sang ch? nghia d? qu?c.
? - Th?i gian: Cu?i th? k? XIX d?u th? k? XX Nh?t B?n chuy?n sang giai do?n ch? nghia d? qu?c.
Những biểu hiện nào chứng tỏ Nhật Bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc? Những biểu hiện đó có giống với các nước Âu – Mĩ không ?
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

I. Cu?c Duy Tõn Minh Tr?
II. Nh?t B?n ti?n sang ch? nghia d? qu?c.
Th?i gian: Cu?i th? k? XIX d?u th? k? XX Nh?t B?n chuy?n sang giai do?n ch? nghia d? qu?c.
? * Bi?u hi?n:
? 1. Kinh t?:
+ Xu?t hi?n nhi?u cụng ty d?c quy?n.
+ D?y m?nh cụng nghi?p húa, t?p trung cụng nghi?p,
thuong nghi?p v� ngõn h�ng.
Sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế công nghiệp, đã kéo theo sự tập trung trong sản xuất, thương nghiệp .ngân hàng. Nhiều công ty độc quyền như Mit xưi, Mit-xu-bi-xi. Giữ vai trò to lớn trong đời sống kinh tế chính trị của nước Nhật.
Matsukata Masaoyoshi Người sáng lập công ti Mitsubisi
“….Anh có thể đi đến Nhật trên chiếc tàu thủy của hãng Mit xưi, tàu chạy bằng than đá của Mit xui, cập bến của Mit xưi, sau đó đi đến tàu điện của Mit xưi đóng, đọc sách do Mit xưi xuất bản, dưới ánh bóng điện do Mit xưi chế́ tạo…”
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

I. Cu?c Duy Tõn Minh Tr?
II. Nh?t B?n ti?n sang ch? nghia d? qu?c.
- Thời gian: Cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX Nhật Bản chuyển sang giai đoạn
chủ nghĩa đế quốc.
* Biểu hiện:
1. Kinh tế:
- Xuất hiện nhiều công ty độc quyền.
- Đẩy mạnh công nghiệp hóa, tập trung công nghiệp, thương nghiệp và ngân hàng.
Trong giai đoạn đế quốc chủ nghĩa tình hình chính trị (đối nội, đối ngoại) của Nhật Bản có gì nổi bật?
 2. ChÝnh trÞ
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

I. Cu?c Duy Tõn Minh Tr?
II. Nh?t B?n ti?n sang ch? nghia d? qu?c.
- Thời gian: Cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX Nhật Bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc.
* Biểu hiện:
1. Kinh tế:
- Xuất hiện nhiều công ty độc quyền.
- Đẩy mạnh công nghiệp hóa, tập trung công nghiệp, thương nghiệp và ngân hàng.
 2. ChÝnh trÞ
- Là nước quân chủ lập hiến, giới cầm quyền Nhật đã thi hành chính sách đối nội,
đối ngoại phản động.
+ Đối néi: Hạn chế các quyền tự do dân chủ, đàn áp nhân dân.
+ Đối ngoại: có 2 chính sách nổi bật: tìm mọi cách xóa bỏ những hiệp ước bình đẳng mà Nhật đã kí với nước ngoài và tiến hành xâm lược các nước láng giềng.
? - Thi hành chính sách đối nội, đối ngoại bành trướng, xâm lược phản động
LƯỢC ĐỒ ĐẾ QUỐC NHẬT CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẦU THẾ KỈ XX
NĂM 1872-1875: CHIẾM LƯU CẦU
NĂM 1895: CHIẾM ĐÀI LOAN
NĂM 1905: CHIẾM PHÍA NAM ĐẢO XA-KHA-LIN VÀ LIÊU ĐÔNG, LỮ THUẬN
NĂM 1910: CHIẾM BÁN ĐẢO TRIỀU TIÊN
NĂM 1914: CHIẾM SƠN ĐÔNG
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX
I. Cu?c Duy Tõn Minh Tr?
II. Nh?t B?n ti?n sang ch? nghia d? qu?c
- Thời gian: Cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX Nhật Bản chuyển sang giai đoạn
chủ nghĩa đế quốc.
* Biểu hiện:
1. Kinh tế:
- Xuất hiện nhiều công ty độc quyền.
- Đẩy mạnh công nghiệp hóa, tập trung công nghiệp, thương nghiệp và ngân hàng.
2. Chính trị
- Thi hành chính sách d?i n?i, d?i ngo?i bành trướng, xâm lược phản động.
Đặc điểm của chủ nghĩa Đế quốc Nhật Bản là gì?
=> Chủ nghĩa quân phiệt, hiếu chiến.
Bài 12: Nhật bản giữa Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX
I. Cu?c Duy Tõn Minh Tr?


2. N?i dung:
- Thỏng 1/1868 Thiờn Ho�ng Minh Tr? ti?n h�nh c?i cỏch d?t nu?c trờn nhi?u
linh v?c. kinh tờ?, chi?nh tri? xa~ hụ?i, van ho?a, gia?o du?c, quõn su?.
3. K?t qu?: Dó dua nu?c Nh?t t? nu?c phong ki?n nụng nghi?p thoỏt kh?i nguy co
tr? th�nh thu?c d?a, phỏt tri?n th�nh m?t nu?c tu b?n cụng nghi?p
II. Nh?t B?n ti?n sang ch? nghia d? qu?c.

- Thời gian: Cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX Nhật Bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa
đế quốc.
* Biểu hiện:
1. Kinh tế:
- Xuất hiện nhiều công ty độc quyền.
- Phát triển công nghiệp, thương nghiệp, ngân hàng.
2. ChÝnh trÞ
- Thi hµnh chÝnh s¸ch đối nội, đối ngoại bµnh tr­íng, x©m l­îc ph¶n ®éng
=> Chủ nghĩa quân phiệt, hiếu chiến.
1. Hoàn cảnh ra đời:
- Chủ nghĩa tư bản phương Tây nhòm ngó, xâm lược.
- Chế độ phong kiến Nhật khủng hoảng nghiêm trọng.
Kiến thức trọng tâm cần nắm được






Nhật Bản
Quân chủ chuyên chế
Chủ nghĩa tư bản
Chủ nghĩa đế quốc
Phong trào đấu tranh của nhân dân
Theo em, công cuộc công nghiệp hóa-
hiện đại hóa của Việt Nam hiện nay có thể
học tập kinh nghiệm gì từ cuộc Duy Tân
Minh Trị của Nhật Bản?
Bài tập giải ô chữ
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
1) Tên loài hoa biểu tượng cho đất nước Nhật Bản (9 chữ)
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
2) Đây là tên thường đặt trước tên của vua Minh Trị (10 chữ)
Bài tập giải ô chữ
Bài tập giải ô chữ
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
3) Tên chỉ chung các vua thời phong kiến Nhật Bản (9 chữ)
I
H
T
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
4) Tên gọi một quốc gia bị quốc gia khác xâm lược và đô hộ (8 chữ)
Bài tập giải ô chữ
G
I
H
T
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
5) Thủ đoạn của giai cấp thống trị Nhật bản đối với nhân dân lao động? (11 chữ)
Bài tập giải ô chữ
G
I
H
T
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
6) Tên tổ chức chính trị lãnh đạo nhân dân Nhật Bản đấu tranh (4 chữ)
Bài tập giải ô chữ
G
I
H
T
B
P
Á
T
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
7) Đây là tên cuộc cải cách của Minh Trị và năm tiến hành cải cách (10 chữ)
Bài tập giải ô chữ
G
I
H
T
B
P
Á
T
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Bài tập giải ô chữ
G
I
H
T
B
P
Á
T
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Bài tập giải ô chữ
N
G
I
H
T
B
P
Á
T
Dặn dò
Học bài 12
Xem sách giáo khoa bài 1,3.
Gi? h?c k?t th�c.
C?m on c�c th?y cơ gi�o, c�c em h?c sinh.