Bài 9. Lục Vân Tiên gặp nạn

Truyện Lục Vân Tiên là một tác phẩm như thế nào ?
Đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga thể hiện nội dung gì ?
Truyện Lục Vân Tiên là một trong những tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Đình Chiểu , được lưu truyền rộng rãi trong nhân dân.
Đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga thể hiện khát vọng hành đạo giúp đời của tác giả và khác hoạ những phẩm chất đẹp đẽ của hai nhân vật ? Lục Vân Tiên tài ba , dũng cảm ,trọng nghĩa khinh tài ; Kiều Nguyệt Nga hiền hậu ,nết na, ân tình .
Bài cũ
Trả lời:
Tiết 41: LỤC VÂN TIÊN GẶP NẠN
( Trích "Lục Vân Tiên"- Nguyễn Đình Chiểu )
Bài mới
I.Vị trí đoạn trích
? Nêu vị trí của đoạn trích?
Thuộc phần thứ hai của truyện
II.Đọc hiểuvăn bản
Chú ý đọc đúng ngữ điệu phân biệt tính cách Trịnh Hâm, Vân Tiên,ông Ngư
1.Chú thích : sgk
* Chủ đề:
? các em đã chuẩn bị bài ở nhà cùng với các bạn đọc em hãy cho biết chủ đề của đoạn trích ?
:Sự đối lập giữa cái thiện và cái ác
2.Bố cục:
? Em hãy tìm bo cục củađoạn trích ?
Gồm 2 đoạn
+.Đoạn 1:8câu đầu:Tâm địavàhành động gian ác của Trịnh Hâm
+.Đoạn 2:32 câu còn lại:Vân Tiên được Giao long và ông Ngư cứu giúp
? Em hãy kể tóm tắt lại đoạn trích ?
-Trong đêm dưới thuyềnTrịnh Hâm đã đẩy Vân Tiên xuống sông.Nhờ giao long và ông chài cứu Vân Tiên thoát chết.ông chài muốn Vân Tiên ở lại cùng vui cuộc sống chài lưới.
3. Phân tích
? Với tiêu đề Lục Vân Tiên gặp nạn vậy Lục Vân Tiên gặp nạn gì ?
- Có kẻ âm mưu hại chết
Tieát 41: LUÏC VAÂN TIEÂN GAËP NAÏN
( Trích “Luïc Vaân Tieân”- Nguyeãn Ñình Chieåu )
Bài mới
3. Phân tích
? Trước khi bị hại, hoàn cảnh Vân Tiên như thế nào ?
Tình cảnh Vân Tiên lúc này rất bi đát:Tiền hết, mắt mù đang bơ vơ nơi đất khách quê người
? Kẻ� gây nạn cho Vân Tiên là ai ?
- Trịnh Hâm
? Vậy Trịnh Hâm và Vân Tiên có quan hệ như thế nào ?
- Bạn bè
a. Nhân vật Trịnh Hâm
? Trịnh Hâm đã hãm hại Vân Tiên như thế nào? (Qua những hành động và chi tiết nào )
Đêm khuya lặng lẻ như tờ
Nghinh ngang sao mọc mịt mờ sương bay
Trịnh Hâm khi ấy ra tay
Vân Tiên bị ngã xô ngay xuống vời
-Hành động có toan tínhâm mưu với một kế hoạch sắp xếp kĩ lưỡng:
+Thời gian gây tội ác:đêm khuya
+không gian:Khoảng trời nước mênh mông
? Sau khi gây tội ác Trịnh Hâm đã có thái độ như thế nào ?
- Trịnh Hâm giả tiếng kêu trời
Cho người thức dậy lấy lời phui pha
+Thái độ : Giả kêu trời nhằm che dấu tội ác.
? Trịnh Hâm và Vân Tiên là bạn bè tại sao Trịnh Hâm lại rắp tâm hãm hại Vân Tiên ?
+ Chỉ vì sự đố kị ghen ghét tài năng của Vân Tiên
? Qua hành động của Trịnh Hâm em thấy hắn là một kẻ như thế nào ?
=> Tâm địa xảo quyệt,ác độc, bất nhân bất nghĩa
? Từ hình ảnh Trịnh Hâm em có liên tưởng đến nhân vật nào trong truyện cổ dân gian xưa ?
- Lí Thông
? Suy nghĩ của em như thế nào về các nhân vật đó ?
- Căm ghét
Hình ảnh của cái ác đáng căm ghét
?
? Em có nhận xét gì về ngê thuật sử dụng của tác giả trong 8 câu thơ đầu ?
=> Sắp xếp các tình tiết hợp lí diễn biến hành động nhanh gọn ,lời thơ mộc mạc, giản dị.
? Vân Tiên khi bị Trịnh Hâm hãm hại thì được ai cứu giúp đầu tiên ?
- Giao long
? Giao long là con vật như thế nào ?
- Con rồng nước hung dữ
? Hình ảnh Giao long cứu giúp Vân Tiên có ý nghĩa gì ?
- Hiền đức mà bị hãm hại ngay đến Giao long là loài vật hung dữ cũng phải thương cảm giúp đơ �( ở hiền gặp lành )
? Sau khi Giao long Vân Tiên còn được ai cứu giúp nữa ?
- Ông chài
b. Nhân vật ông Ngư
? Cảnh gia đìnhÔng Ngư cứu giúp Vân Tiênđược miêu tả qua những chi tiết nào ?
-Ô�ng chài xem thấy vớt ngay lên bờ
Hối con vầy lửa một giờ
Ông hơ bụng dạ mụ hơ mặt mày
Bài mới
3. Phân tích
Tieát 41: LUÏC VAÂN TIEÂN GAËP NAÏN
( Trích “Luïc Vaân Tieân”- Nguyeãn Ñình Chieåu )
b. Nhân vật ông Ngư
-Ô�ng chài xem thấy vớt ngay lên bờ
Hối con vầy lửa một giờ
Ông hơ bụng dạ mụ hơ mặt mày
a. Nhân vật Trịnh Hâm
=> Tâm địa xảo quyệt, ác độc, bất nhân bất nghĩa
? Em có nhận xét gì về nhịp thơ ở đây ?
- Nhanh gọn
? Cách sử dụng từ ngữ ở đây như thế nào ?
=> Động từ, điệp từ
? Cảnh cứu vớt diễn ra như thế nào ?
=> Khẩn trương ,mau lẹ
? Khi Vân Tiên đã tĩnh thái độ của O�ng Ngư còn được thể hiện qua những chi tiết nào?
- Hỏi han ân cần
- Sẵn lòng cưu mang dù cuộc sống con vất vả,đói nghèo
? Khi Vân Tiên nói nói đến chuyện ơn nghĩa thì thái độ của O�ng Ngư như thế nào ?
=.> Làm việc nghĩa vô tư không hề tính toán
? Em thấy Vân Tiên và Ông Ngư có quan hệ gì không ?
- Không có quan hệ gì
? Qua việc cứu người của gia đình ông Ngư và thái độ của ông đối với Vân Tiên em thấy họ là những người như thế nào ? Ở họ có những phẩm chất gì ?
=> Tốt bụng ,bao dung , nhân ái , hào hiệp .
? Cuộc sống của gia đình Ông Ngư được tác giả giới thiệu như thế nào ?
- Cuộc sống bình thường ,tự do ,phóng khoáng ,không hề có sự nhỏ nhen hay tính toán , luôn hoà quyện với thiên nhiên : Hứng gió ,chơi trăng , khoẻ quơ chài lưới, mệt quăng câu dầm.
? Em có nhận xét gì về giá trị nghệ thuật ở đoạn thơ cuối khi viết về lời Ông Ngư nói về cuộc sống của mình ?
=> Ý tứ phóng khoáng mà sâu xa, lời lẽ thanh thoát, uyển chuyển, hình ảnh thơ đẹp,
gợi cảm .
Bài mới
3. Phân tích
Tieát 41: LUÏC VAÂN TIEÂN GAËP NAÏN
( Trích “Luïc Vaân Tieân”- Nguyeãn Ñình Chieåu )
b. Nhân vật ông Ngư
a. Nhân vật Trịnh Hâm
=> Tâm địa xảo quyệt, ác độc, bất nhân bất nghĩa
=> Tốt bụng, bao dung, hào hiệp, làm việc nghĩa không màng danh lợi .
? Qua đoạn giới thiệu về cuộc sống của gia đình Ông Ngư cho ta thấy ông là người như
thế nào ?
=> Người yêu lao động , yêu thiên nhiên , yêu tự do , am hiểu việc sông nước .
? Qua phân tích em có cảm nhận gì về nhân cách của nhân vật này ?
Nhân cách cao cả là hình ảnh của cái thiện đáng trân trọng .
?
? Qua tấm lòng của Ngư Ông tác giả bày tỏ thái độ gì với người lao động ?
- Tác giả tin yêu, quý trọng nhân cách của người lao động
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
? Em có nhận xét gì về xây dựng nhân vật trong đoạn trích ?
- Ngôn ngữ mộc mạc, bình dị giàu cảm xúc. Xây dựng nhân vật đối lập .
2. Nội dung.
? Đoạn trích giúp em cảm nhận được điều gì ?
- Sự đối lập thiện và ác giữa nhân cách cao cả và toan tính thấp hèn . Tác giả muốn gửi gắm lòng tin tình cảm với nhân dân lao động .
IV. Luyện tập
? Đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn có những yếu tố giống với loại truyện nào mà
em đã học ?
- Yếu tố giống truyện dân gian .