Bài 9. Lục Vân Tiên gặp nạn

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô về dự hội thi GVG cấp thành phố
năm học 2009 - 2010
Phòng DG&ĐT thành phố việt trì
Trường THCS nông trang
Thiết kế: Đào Đại Dũng
``
Kiểm tra bài cũ
Trình bày những hiểu biết của em về tác giả
Nguyễn Đình Chiểu?
Gợi ý:
- Có nghị lực sống và cống hiến cho đời.
- Là nhà giáo thanh cao, mẫu mực; một thầy
thuốc giỏi giang, lấy y đức làm trọng; một nhà
văn lớn.
ý trí căm thù giặc và tinh thần chống giặc
ngoại xâm.
Lục vân tiên gặp nạn
(Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
I. Tiếp xúc văn bản:
1. Đọc, tóm tắt:
2. Tìm hiểu chú thích:
- Vị trí:
- Chủ đề:
+ Sự đối lập giữa cái thiện và cái ác.
+ Niềm tin vào những điều tốt đẹp ở đời.
3. Bố cục: 2 phần:
- P1: 8 câu đầu: Vân Tiên bị Trịnh Hâm hãm hại
- P2: Còn lại: Vân Tiên được cứu sống
Phần 2:
Nghe tin mẹ mất, Vân Tiên bỏ thi về quê chịu tang cùng với
tiểu đồng. Quá đau đớn chàng đã nhuốm bệnh, bị mù. Đang
bơ vơ nơi đất khách quê người thì gặp Trịnh Hâm, tưởng có
thể nhờ cậy.Không ngờ Trịnh Hâm đã lừa tiểu đồng vào
rừng, trói vào gốc cây rồi ra nói dối với Vân Tiên là tiểu
đồng đã bị cọp vồ. Vân Tiên hoàn toàn bơ vơ, lúc này hắn
mới ra tay.
Lục vân tiên gặp nạn
(Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
II. Phân tích văn bản:
1. Nhân vật Trịnh Hâm:
- Âm mưu:
- Hoàn cảnh:
+ Thời gian:
+ Không gian:

? Hoàn cảnh ấy gợi cho em suy nghĩ gì khi Trịnh Hâm hãm hại Vân Tiên.

lừa Vân Tiên xuống thuyền trong
đêm thanh vắng, giữa trời nước mênh mông)

hại chết Vân Tiên.
đêm khuya
lặng lẽ, mịt mờ
"Đêm khuya lặng lẽ như tờ,
Nghinh ngang sao mọc mịt mờ sương bay.
Trịnh Hâm khi ấy ra tay,
Vân Tiên bị gã xô ngay xuống vời.
Lục vân tiên gặp nạn
(Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:

Lục vân tiên gặp nạn
(Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
II. Phân tích văn bản:
1. Nhân vật Trịnh Hâm:
- Âm mưu:
- Hoàn cảnh:
- Hành động:
+ xô ngay xuống vời:
+ giả tiếng kêu trời
+ lấy lời phui pha
Sắp xếp tình tiết hợp lý, hành động,
nhanh gọn.

Đẩy ngã xuống sông,
vờ thương tiếc, xóa tội.
hại chết Vân Tiên.
Trịnh Hâm khi ấy ra tay,
Vân Tiên bị gã xô ngay xuống vời.
Trịnh Hâm giả tiếng kêu trời,
Cho người thức dậy lấy lời phui pha.
Trong thuyền ai nấy kêu la,
Đều thương họ Lục xót xa tấm lòng."
Lục vân tiên gặp nạn
(Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
II. Phân tích văn bản:
1. Nhân vật Trịnh Hâm:
Hành động:
Có mưu tính, sắp đặp kỹ lưỡng
? Từ đó, con người thật của Trịnh Hâm hiện ra như thế nào. Nguyên nhân nào dẫn đến Trịnh Hâm là cong người như vậy?
Độc ác, bất nhân, bất nghĩa, xảo quyệt (do lòng nghen ghét, đố kị).
Sắp xếp tình tiết hợp lý, hành động, nhanh gọn
Lục vân tiên gặp nạn
(Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
Kiệm Hâm là đứa so đo
Thấy Tiên dường ấy âu lo trong lòng
Khoa này Tiên đỗ đầu công
Hâm giàu có đỗ, cũng không xong rồi.
Lục vân tiên gặp nạn
(Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
II. Phân tích văn bản:
1. Nhân vật Trịnh Hâm:
Hành động:
Có mưu tính, sắp đặp kỹ lưỡng
? Từ đó, con người thật của Trịnh Hâm hiện ra như thế nào. Nguyên nhân nào dẫn đến Trịnh Hâm là cong người như vậy?
Độc ác, bất nhân, bất nghĩa, xảo quyệt (do lòng nghen ghét, đố kị).
Sắp xếp tình tiết hợp lý, hành động, nhanh gọn
Tại sao hành động của Trịnh Hầm lại là độc ác bất nhân, bất nghĩa?
Lục vân tiên gặp nạn
(Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
Bất nhân, độc ác: đang tay hãm hại một con người tội nghiệp trong cơn
nạn không nương tựa, không có gì để chống đỡ.Bất nghĩa, vì Vân Tiên
vốn là bạn của hắn, từng "trà rượu" và làm thơ với nhau. Vân Tiên lại có
lời nhờ cậy: "tình trước ngã sau - Có thương, xin khá giúp nhau phen nầy",
và hắn cũng từng hứa hẹn: `Người lành nỡ bỏ người đau sao đành".
Lục vân tiên gặp nạn
(Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
II. Phân tích văn bản:
1. Nhân vật Trịnh Hâm:
Hành động:
Có mưu tính, sắp đặp kỹ lưỡng
Độc ác, bất nhân, bất nghĩa, xảo quyệt (do lòng nghen ghét, đố kị).
Sắp xếp tình tiết hợp lý, hành động, nhanh gọn
Nguyễn Đình Chiểu đã bộc lộ thá độ gì đối với cái ác qua nhân vật Trịnh Hâm?
Thái độ căm ghét cái ác.
Lục vân tiên gặp nạn
(Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
II. Phân tích văn bản:
2. Nhân vật Ngư ông:
a, Cùng gia đình cứu Vân Tiên:
+ Hành động:


"Vừa may trời đã sáng ngày,
Ông chài trông thấy vớt ngay lên bờ.
Hối con vầy lửa một giờ,
Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày"

vớt ngay lên bờ
hối con vầy lửa
ông hơ bụng dạ
mụ hơ mặt mày
Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị.
Nhốn nháo hối hả, hết lòng lo chạy
chữa, chăm sóc tận tình, chu đáo.
? Em hình dung như thế nào về cảnh cứu
sống Vân Tiên của gia đình Ngư ông.
Lục vân tiên gặp nạn
("Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
II. Phân tích văn bản:
2. Nhân vật Ngư ông:
+ Hành động:


"Vừa may trời đã sáng ngày,
Ông chài trông thấy vớt ngay lên bờ.
Hối con vầy lửa một giờ,
Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày"

Nhốn nháo hối hả, hết lòng lo chạy
chữa, chăm sóc chu đáo.
? Qua đó em hiểu như thế nào về gia
đình Ngư ông.
Có tấm lòng nhân hậu, sẵn sàng cứu
giúp người hoạn nạn:
"Thương người như thể thương thân"
Lục vân tiên gặp nạn
("Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
II. Phân tích văn bản:
2. Nhân vật Ngư ông:
* Lời nói:
- ngươi ở lại cùng ta
hẩm hút với già cho vui
- há chờ trả ơn
Lời nói chân tình mộc mạc của người nghèo
Sằn lòng cưu mang, giúp đỡ, không
màng đền đáp trả ơn.
Tấm lòng bao dung, nhân ái, hào hiệp
trọng nghĩa, khinh tài.
Đề cao, quý trọng, niềm tin đối với người lao động.
Ngư rằng: "Người ở cùng ta,
Hôm mai hẩm hút với già cho vui".
Tiên rằng: "Ông lấy chi nuôi,
Thân tôi như thể trái mùi trên cây.
Nay đà trôi nổi đến đây,
Không chi báo đáp mình này trơ trơ".
Ngư rằng: "Lòng lão chẳng mơ,
Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn?
Lục vân tiên gặp nạn
("Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
II. Phân tích văn bản:
2. Nhân vật Ngư ông:
"Rày doi mai vịnh vui vầy,
Ngày kia hứng gió đêm nầy chơi trăng.
Một mình thong thả làm ăn,
Khoẻ quơ chài lưới, mệt quăng câu dầm.
Nghêu ngao nay trích mai đầm,
Một bầu trời đất vui thầm ai hay.
Kinh luân đã sẵn trong tay,
Thung dung dưới thế vui say trong trời.
Thuyền nan một chiếc ở đời,
Tắm mưa trải gió trong vời Hàn Giang".
* Cuộc sống:
khỏe, quơ chèo, kéo lưới;
mệt, quang câu dầm
- Rày roi mai vịnh,
Ngày hứng gió, đêm chơi trăng,
- Nghêu ngao.
- Vui vầy, vui thầm, vui say.
Từ ngữ miêu tả, phép lạc từ, hình ảnh
thiên nhiên đẹp, giàu cảm xúc, giọng thơ
sảng khoái
"Rày doi mai vịnh vui vầy,
Ngày kia hứng gió đêm nầy chơi trăng.
Một mình thong thả làm ăn,
Khoẻ quơ chài lưới, mệt quăng câu dầm.
Nghêu ngao nay trích mai đầm,
Một bầu trời đất vui thầm ai hay.
Kinh luân đã sẵn trong tay,
Thung dung dưới thế vui say trong trời.
Thuyền nan một chiếc ở đời,
Tắm mưa trải gió trong vời Hàn Giang".
Lục vân tiên gặp nạn
("Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
II. Phân tích văn bản:
2. Nhân vật Ngư ông:
"Rày doi mai vịnh vui vầy,
Ngày kia hứng gió đêm nầy chơi trăng.
Một mình thong thả làm ăn,
Khoẻ quơ chài lưới, mệt quăng câu dầm.
Nghêu ngao nay trích mai đầm,
Một bầu trời đất vui thầm ai hay.
Kinh luân đã sẵn trong tay,
Thung dung dưới thế vui say trong trời.
Thuyền nan một chiếc ở đời,
Tắm mưa trải gió trong vời Hàn Giang".
Cần cù, chăm chỉ, yêu lao động,
Cuộc sống thanh cao, phóng khoáng,
thảnh thơi, không màng danh lợi
(cuộc sống của ản sĩ)
Quý trọng nhân cách, tin yêu những con
người lao động bình dân.
? Em hiểu gì về cuộc sống của Ngư ông
qua những từ ngữ hình ảnh trên.
? Tác giả thể hiện thái độ và gửi gắn điều gì
đối với những con người lao động bình dân.
Lục vân tiên gặp nạn
(Trích "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
Tiết 41:
II. Tổng kết:
1. Mghệ thuật:
- Ngôn ngữ: bình dị, dân dã (tiếng đại phương)
- Hình ảnh thơ: đẹp, thơ mông, giàu cảm xúc.
- Giong thơ: Sảng klhoáI, thoáng đạt.
- Kết hợp tự sự + Mêu tả + biểu cảm
2. Nội dung:
- Đối lập gay gắt giữa cáIi thiện- ác
- Thái độ đề cao, quý trọng, gửi gắm, niềm tin, khát vọng về vẻ đẹp của
những người dân lao động.