Bài 9. Lục Vân Tiên gặp nạn

TRƯỜNG THCS PHAN VĂN TRỊ
Giáo viên: Trương Thị Huyền Nga

LỤC VÂN TIÊN
gặp nạn
(trích Truyện Lục Vân Tiên
- Nguyễn Đình Chiểu)
KIEÅM TRA BAØI CUÕ
Trắc nghiệm: Đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga thể hiện khát vọng gì của tác giả?
A-Được cứu người, giúp đời
B-Trở nên giàu sang phú quí
C-Có công danh hiển hách
D-Có tiếng tăm vang dội
Tự luận: Nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích "Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga" là người như thế nào ?
2. Chủ đề :
LỤC VÂN TIÊN GẶP NẠN
(Trích Truyện Lục Vân Tiên_Nguyễn Đình Chiểu)
- Thuộc phần II: Lục Vân Tiên gặp nạn được thần dân cứu giúp.


I- TÌM HIỂU CHUNG :
1.Vị trí đoạn trích:

Sự đối lập giữa cái thiện và cái ác
II/ ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
1. Đọc văn bản
Ñeâm khuya laëng leõ nhö tôø,
Nghinh ngang sao moïc mòt môø söông bay.
Trònh Haâm khi aáy ra tay,
Vaân Tieân bò gaõ xoâ ngay xuoáng vôøi.
Trònh Haâm giaû tieáng keâu trôøi,
Cho ngöôøi thöùc daäy laáy lôøi phui pha.
Trong thuyeàn ai naáy keâu la,
Ñeàu thöông hoï Luïc xoùt xa taám loøng.
Vaân tieân mình luïy giöõa doøng,
Giao long dìu ñôõ vaøo trong baõi raøy.
Vöøa may trôøi ñaõ saùng ngaøy,
Oâng chaøi xem thaáy vôùt ngay leân bôø.
Hoái con vaày löûa moät giôø,
Oâng hô buïng daï, muï hô maët maøy.
Vaân Tieân vöøa aám chôn tay,
Ngaån ngô hoàn phaùch nhö say môùi roài.
Ngôõ thaân mình phaûi nöôùc troâi,
Hay ñaâu coøn haõy ñaëng ngoài döông gian.
Ngö oâng khi aáy hoûi han,
Vaân Tieân thöa heát moïi ñaøng gaàn xa,
Ngö raèng: “Ngöôøi ôû cuøng ta,
Hoâm mai haåm huùt vôùi giaø cho vui,”
Tieân raèng: “Oâng laáy chi nuoâi,
Thaân toâi nhö theå traùi muøi treân caây.
Nay ñaø troâi noåi ñeán ñaây,
Khoâng chi baùo ñaùp loøng naøy trô trô.”
Ngö raèng: “ Loøng laõo chaúng mô,
Doác loøng nhaân nghóa haù chôø traû ôn?
Nöôùc trong röûa ruoät saïch trôn,
Moät caâu danh lôïi chi sôøn loøng ñaây.
Raøy doi mai vònh vui vaày,
Ngaøy kia höùng gioù ñeâm naøy chôi traêng.
Moät mình thong thaû laøm aên,
Khoûe quô chaøi keùo; meät quaêng caâu daàm.
Ngheâu ngao nay chích mai ñaàm,
Moät baàu trôøi ñaát vui thaàm ai hay.
Kinh luaân ñaõ saün trong tay,
Thung dung döôùi theá vui say trong trôøi.
Thuyeàn nan moät chieác ôû ñôøi,
Taém möa chaûi gioù trong vôøi Haøn Giang.”
( Nguyeãn Ñình Chieåu, Truyeän Luïc Vaân Tieân,
Theo Nguyeãn Ñình Chieåu toaøn taäp, sñd )
LỤC VÂN TIÊN GẶP NẠN
(Trích Truyện Lục Vân Tiên)
II/ ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
Hành động tội ác của Trịnh Hâm được thể hiện qua những chi tiết nào ?
Ñeâm khuya laëng leõ nhö tôø,
Nghinh ngang sao moïc mòt môø söông bay.
Trònh Haâm khi aáy ra tay,
Vaân Tieân bò gaõ xoâ ngay xuoáng vôøi.
Trònh Haâm giaû tieáng keâu trôøi,
Cho ngöôøi thöùc daäy laáy lôøi phui pha.
Trong thuyeàn ai naáy keâu la,
Ñeàu thöông hoï Luïc xoùt xa taám loøng.
?Tình tiết sắp xếp hợp lí , hành động nhanh gọn, từ ngữ giản dị .

_ " Đêm khuya``
_ " Xô ngay xuống vời"
_ " Giả tiếng kêu trời"
a/ Trịnh Hâm hại Vân Tiên.
?Bất nhân, bất nghĩa, gian ngoa, xảo quyệt
? Đại diện cho cái ác.
Ñeâm khuya laëng leõ nhö tôø,
Nghinh ngang sao moïc mòt môø söông bay.
Trònh Haâm khi aáy ra tay,
Vaân Tieân bò gaõ xoâ ngay xuoáng vôøi.
Trònh Haâm giaû tieáng keâu trôøi,
Cho ngöôøi thöùc daäy laáy lôøi phui pha.
Trong thuyeàn ai naáy keâu la,
Ñeàu thöông hoï Luïc xoùt xa taám loøng.
II/ ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
Qua động cơ kế hoạch hành động của Hâm chứng tỏ hắn là người như thế nào ?
Nhận xét về nghệ thuật tự sự ở đoạn đầu ?
b/ Ngư Ông cứu Vân Tiên.
Vừa may trời đã sáng ngày,
Ô�ng chài xem thấy vớt ngay lên bờ.
Hối con vầy lửa một giờ,
Ô�ng hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày.
Vân Tiên vừa ấm chơn tay,
Ngẩn ngơ hồn phách như say mới rồi.
Ngỡ thân mình phải nước trôi,
Hay đâu còn hãy đặng ngồi dương gian.
Ngư ông khi ấy hỏi han,
Vân Tiên thưa hết mọi đàng gần xa,
Ngư rằng: "Người ở cùng ta,
Hôm mai hẩm hút với già cho vui,"
Tiên rằng: "Ô�ng lấy chi nuôi,
Thân tôi như thể trái mùi trên cây.
Nay đà trôi nổi đến đây,
Không chi báo đáp lòng này trơ trơ."
Ngư rằng: " Lòng lão chẳng mơ,
Dốc lòng nhân nghĩa há chờ trả ơn?

Bao dung, nhân ái hào hiệp
- "Vớt ngay lên bờ"
- "Hối con vầy lửa"
" Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày"
?Ân cần ,chu đáo, tận tình
- "Hôm mai hẩm hút với già cho vui"
- "Dốc lòng nhân nghĩa há chờ trả ơn"
Có gì đặc biệt trong hành động cứu người của gia đình ông ngư ?
Lời nói nào thể hiện ý định giúp người của ông ngư ?
Hành động này nói lên đức tính gì ?
Từ lời nói đó cảm nhận vẻ đẹp gì của ông ngư ?
Nước trong rửa ruột sạch trơn,
Một câu danh lợi chi sờn lòng đây.
Rày doi mai vịnh vui vầy,
Ngày kia hứng gió đêm này chơi trăng.
Một mình thong thả làm ăn,
Khỏe quơ chài kéo; mệt quăng câu dầm.
Nghêu ngao nay chích mai đầm,
Một bầu trời đất vui thầm ai hay.
Kinh luân đã sẵn trong tay,
Thung dung dưới thế vui say trong trời.
Thuyền nan một chiếc ở đời,
Tắm mưa chải gió trong vời Hàn Giang."
- Doi, vịnh, gió, trăng, chích, đầm,
trời đất, trời, mưa, gió
Vui vầy, thong thả, khỏe, mệt,
nghêu ngao, vui thầm, vui say,
thung dung
? Hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm
Cuộc sống tự do phóng khoáng,
hòa nhập thiên nhiên và đầy ắp
niềm vui.
* Ngư Ô�ng lương thiện, trọng nghĩa khinh tài,
Sống tự do ngoài vòng danh lợi
? Đại diện cho cái thiện.
b/ Ngư Ông cứu Vân Tiên.
Ngư Ông lại nói điều gì tiếp theo ?
Qua cuộc sống ông ngư thể hiện quan niệm sống như thế nào và phẩm chất ra sao ?
Nhận xét nghệ thuật của đoạn độc thoại này và ý nghĩa ?
II- ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
I-ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH:
III- TỔNG KẾT:
Nghệ thuật:
- Khắc hoạ nhân vật đối lập thông qua lời nói, cử chỉ, hành động
- Sắp xếp tình tiết hợp lí
- Sử dụng ngôn từ mộc mạc, giàu chất Nam Bộ
2. Ý nghĩa :
Sự đối lập giữa cái thiện và cái ác, thể hiện niềm tin của tác giả vào những điều bình dị mà tốt đẹp trong cuộc sống đời thường
Em hãy chốt lại nghệ thuật đặc sắc ? Khắc hoạ nhân vật ? Sắp xếp tình tiết ? Sử dụng ngôn từ ?
Nội dung đoạn trích nêu bật điều gì ? Qua đó thể hiện thái độ gì của tác giả đối với cuộc sống đời thường ?
II- ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
I-ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH:
III- TỔNG KẾT:
IV- LUYỆN TẬP:
Tìm những nhân vật trong "Truyện Lục Vân
Tiên" có thể xếp vào cùng loại với Ngư
ông? Họ có những đặc điểm chung gì?
V- Hướng dẫn Tự học :
- Phân tích nhân vật thông qua ngôn ngữ, hành động
- Đọc và cảm nhận được niềm tin của Nguyễn Đình Chiểu vào lí tưởng đạo đức cái thiện chiến thắng cái ác, ở hiền sẽ gặp lành.
DẶN DÒ:
-Khái quát những nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung tư tưởng của đoạn trích.
- Học thuộc lòng đoạn trích .
Chuẩn bị tiết 42:
Chửụng trỡnh ủũa phửụng pha�n Vaờn