Bài 9. Lục Vân Tiên gặp nạn

Người thực hiện: Nguyễn Ngọc Duyến
Trường THCS Hương Lâm
Phòng giáo dục và đào tạo hiệp hoà
Giáo án ngữ văn 9 Tiết 41 Lục vân tiên gặp nạn
Kiểm tra bài cũ
Sắp xếp các từ sau để tìm ra chân dung hai nhân vật chính trong đoạn trích " Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga":
Dũng mãnh, nết na, quả cảm, trong trắng, khí phách anh hùng, thuỳ mị, ngay thẳng, hiếu thảo, nghĩa hiệp, chất phác, trọng ân nghĩa, tế nhị,...


Lục Vân Tiên: Là chàng trai ngay thẳng, nghĩa hiệp. Khi đánh cướp thì dũng mãnh, quả cảm, có khí phách của người anh hùng; Khi trò chuyện với Kiều Nguyệt Nga thì chất phác, tế nhị, giàu tình cảm.
- Kiều Nguyệt Nga: Là cô gái khuê các, nết na, thuỳ mị, trong trắng, hiếu thảo, trọng ân nghĩa.

Tiết 41: lục vân tiên gặp nạn
( Trích " Truyện Lục Vân Tiên"- Nguyễn Đình Chiểu )

I. Đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc
2. Tìm hiểu chú thích.
- Vị trí đoạn trích: thuộc phần hai của truyện.
II. Đọc, hiểu văn bản.
1. Nhân vật Trịnh Hâm

-Vị trí đoạn trích: Thuộc phần hai của truyện.
-Bố cục: Chia hai phần
+ Đoạn 1: Từ đầu -> trong bãi rày: Trịnh Hâm gây tội ác.
+ Đoạn 2: Tiếp theo -> hết: Ngư Ông làm việc thiện.
Từ khó:
+ Nghinh ngang
+ Vầy lửa
+ Kinh luân
Tiết 41: lục vân tiên gặp nạn
( Trích truyện " Lục Vân Tiên"- Nguyễn Đình Chiểu )

I.Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Đọc
2. Tìm hiểu chú thích.
II. Đọc, hiểu văn bản.
Nhân vật Trịnh Hâm
- Là kẻ ích kỉ, nham hiểm, độc ác, giả dối bất nhân bất nghĩa
tâm địa xấu xa, giết người có sắp đặt, có tính toán kỹ lưỡng .
- Hắn là hiện thân của cái ác.

Đêm khuya lặng lẽ như tờ,
Nghinh ngang sao mọc mịt mờ sương bay.
Trịnh Hâm khi ấy ra tay,
Vân Tiên bị gã xô ngay xuống vời.
Trịnh Hâm giả tiếng kêu trời,
Cho người thức dậy lấy lời phui pha.
Trong thuyền ai nấy kêu la,
Đều thương họ Lục xót xa tấm lòng.
Vân Tiên mình luỵ giữa dòng,
Giao Long dìu đỡ vào trong bãi rày.
Âm mưu: Giết hại Lục Vân Tiên .
- Động cơ gây tội ác: ghen ghét đố kỵ vì thua tài.
- Hành động: Độc ác, giả dối, bất nhân, bất nghĩa, giết người có toan tính, có kế hoạch, sắp đặt kỹ lưỡng - ác hơn cả loài cầm thú.
-Nghệ thuật :
-> Nhanh, dứt khoát, không nương tay -> Độc ác
-> Giả dối,vờ nhân từ
-> ác hơn cả Loài cầm thú
- Sắp xếp tình tiết hợp lí
- Diễn biến hành động nhanh gọn
- Khắc hoạ thành công nhân vật ác

Tiết 41: lục vân tiên gặp nạn
( Trích truyện " Lục Vân Tiên"- Nguyễn Đình Chiểu )

I. Đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc
2. Tìm hiểu chú thích.
II. Đọc, hiểu văn bản.
Nhân vật Trịnh Hâm
Là kẻ ích kỉ, nham hiểm, độc ác, giả dối.
Hắn có tâm địa xấu xa, giết người có sắp đặt, có tính toán -> là hiện thân của cái ác.
2. Hình ảnh nhân vật Ngư Ông.
Là con người giàu lòng nhân ái, bao dung, lương thiện.

Ông chài xem thấy vớt ngay lên bờ.
Hối con vầy lửa một giờ,
Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày.
Ngư ông khi ấy hỏi han
Ngư rằng: " Người ở cùng ta"
Hôm mai hẩm hút một nhà cho vui.
Ngư rằng lòng lão chẳng mơ,
Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn.
Hành động của Ngư Ông và gia đình: Hối hả, khẩn trương, kịp thời cứu chữa
- Lời nói: Chân tình, mộc mạc, giản dị, ân cần.
> Chân thật, ân cần
Tiết 41: lục vân tiên gặp nạn
( Trích truyện " Lục Vân Tiên"- Nguyễn Đình Chiểu )

I. Đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc
2. Tìm hiểu chú thích.
II. Đọc, hiểu văn bản.
Nhân vật Trịnh Hâm
Là kẻ ích kỉ, nham hiểm, độc ác, giả dối. Hắn có tâm địa xấu xa, giết người có sắp đặt, có tính toán -> là hiện thân của cái ác.
2. Hình ảnh nhân vật Ngư Ông.
Là con người giàu lòng nhân ái, bao dung, lương thiện.
Lối sống nhân nghĩa, thảnh Thơi ngoài vòng danh lợi.
-> Là hiện thân của cái thiện.
III. Tổng kết.

Nước trong rửa ruột sạch trơn,
Một câu danh lợi chi sờn lòng đây.
Rày roi mai vịnh vui vầy,
Ngày kia hứng gió đêm nầy chơi trăng.
Một mình thong thả làm ăn,
Khoẻ quơ chài kéo; mệt quăng câu dầm.
Nghêu ngao nay chích mai đầm,
Một bầu trời đất vui thầm ai hay.
Kinh luân đã săn trong tay,
Thung dung dưới thế vui say trong trời.
Thuyền nan một chiếc ở đời,
Tắm mưa chải gió trong vời Hàn Giang.
Câu hỏi thảo luận: Qua đoạn thơ trên và cho biết cuộc sống, quan niệm sống của Ngư Ông được thể hiện như thế nào?
- Cuộc sống: Tự do, phóng khoáng, thơ mộng, chan hoà với thiên nhiên.
- Quan niệm sống: Nhân nghĩa, thảnh Thơi ngoài vòng danh lợi.
Tiết 41: lục vân tiên gặp nạn
( Trích truyện " Lục Vân Tiên"- Nguyễn Đình Chiểu )

I. Đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc
2. Tìm hiểu chú thích.
II. Đọc, hiểu văn bản.
Nhân vật Trịnh Hâm
Là kẻ ích kỉ, nham hiểm, độc ác, giả dối. Hắn có tâm địa xấu xa, giết người có sắp đặt, có tính toán -> là hiện thân của cái ác.
2. Hình ảnh nhân vật Ngư Ông.
Là con người giàu lòng nhân ái, bao dung, lương thiện.
Lối sống nhân nghĩa, thảnh Thơi ngoài vòng danh lợi.
-> Là hiện thân của cái thiện.
III. Tổng kết.

1. Nghệ thuật:
Đối lập
ý thơ phóng khoáng, sâu xa
Lời thơ thanh thoát, uyển chuyển
Hình ảnh Thơ đẹp
Ngôn ngữ bình dị, đậm đà màu sắc Nam bộ.
2. Nội dung:
Phê phán lối sống ích kỉ, nhỏ nhen, hiểm độc.
Ca ngợi lòng bao dung, nhân ái, hào hiệp.
Quí trọng, tin tưởng vào phẩm chất tốt đẹp của người lao động.
Khẳng định thiện thắng ác, ở hiền gặp lành.
IV. Luyện tập.

BT: Truyện Lục Vân Tiên còn có những nhân vật nào có thể xếp vào cùng loại với nhân vật Ngư Ông ở đoạn trích này?Họ có điểm chung gì? Tác giả muốn gửi gắm gì qua các nhân vật đó.
Định hướng: Cùng nhóm nhân vật Ngư Ông gồm:Ông Tiều, bà dệt vải trong rừng.họ hiện diện giữa cuộc đời, sống trong sạch, thanh thản, trọng nghĩa khinh tài.
-Gửi gắm lòng tin của cái thiện nơi những con người lao động bình thường.
- Bµi cò: N¾m ch¾c néi dung chÝnh, häc thuéc phÇn th¬
-Bài mới: Xem tr­íc bµi: Ch­¬ng tr×nh ®Þa ph­¬ng (phÇn v¨n)
Yêu cầu về nhà
- Bài tập: Lµm tiÕp bµi tËp 1 SGK ( T 121)