Bài 9. Hai cây phong

Chào mừng các thầy cô
đến dự giờ thăm lớp 8a1
Môn Văn
GV: Hoàng Thị Hạnh
Tổ: Xã hội
Trường THCS Chu Mạnh Trinh
Hai cây phong
(Trích người thầy đầu tiên)
Ai-ma-tốp
Ai - ma - tốp sinh năm 1928
- là người nước cộng hoà Cư-rơ-gư-xtan(vùng Trung á thuộc Liên Xô cũ).
- Là nhà văn n?i ti?ng, là viện sĩ hàn lâm khoa học
=>được giải thưởng Lê -nin

Nhà văn Ai - ma - tốp
a/ Đọc và tìm hiểu chú thích
b/ Tác phẩm:
+ Xu?t x?: Là phần đầu của tác phẩm: " Người thầy đầu tiên".
+ Phương thức�:Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm.
+ Chủ đề�: Tình yêu quê hương, lòng biết ơn người thầy đầu tiên đã trồng cây và trồng người nơi thảo nguyên hoang vu mênh mông.

- Bố cục: Hai phần.
+ Phần 1:
"Từ đầu" đến "Như một mảnh vỡ của chiếc gương thần xanh" => Hai cây phong trong cảm nhận của nhân vật "Tôi" - Người hoạ sĩ.
+ Phần 2: Còn lại => Kí ức tuổi thơ về hai cây phong. Suy ngẫm về người trồng hai cây phong.
Phong: mét lo¹i c©y to, th©n cao vµ th¼ng, mäc ë vïng «n ®íi, b¾c b¸n cÇu
Làng Kurkurêu chúng tôi
nằm ven chân núi, trên một cao nguyên rộng
có những khe nước ào ào từ nhiều ngách đá đổ xuống. Phía dưới làng tôi là thung lũng Hoàng Thổ, là
cánh thảo nguyên Karakh mênh mông nằm giữa các nhánh của rặng núi Đen và con đường sắt làm thành một cái thảm màu băng qua đồng bằng chạy tít đến chân trời phía tây.
nằm ven chân núi, trên một cao nguyên rộng
khe nước ào ào
cánh thảo nguyên Karakh mênh mông
núi Đen và con đường sắt
=> Hùng vĩ, bao la
Phía trên làng tôi, giữa một ngọn đồi,
có hai cây phong lớn. Tôi biết chúng từ thuở bắt đầu biết mình. Dù ai đi từ phía nào đến làng Kurkurêu …trông thấy hai cây phong đó trước tiên; chúng luôn luôn hiện ra trước mắt hệt
như những ngọn hải đăng đặt trên núi.
có hai cây phong
biết chúng từ thuở bắt đầu biết mình
thấy hai cây phong đó trước
tiên
như những ngọn hải đăng đặt trên núi
=>Mang giá trị tín hiệu-Là biểu tượng của làng, niềm tự hào của cả dân làng
=>So sánh ý nghĩa
Thậm chí tôi cũng không biết giải thích ra sao… nhưng cứ mỗi lần về quê, khi xuống xe lửa đi qua thảo nguyên về làng, tôi đều
coi bổn phận đầu tiên là từ xa đưa mắt tìm hai cây phong thân thuộc ấy. Dù chúng có cao đến đâu chăng nữa, đứng xa thế cũng khó lòng trông thấy ngay được, nhưng tôi thì
bao giờ cũng cảm biết được chúng, lúc nào cũng nhìn rõ.
Đã bao lần tôi từ những chốn xa xôi trở về Kurkurêu và lần nào tôi cũng thì thầm với một nỗi buồn da diết: “Ta sắp được thấy chúng chưa, hai cây phong sinh đôi ấy? Mong sao chóng về tới làng, chóng lên đồi mà đến với hai cây phong. Rồi sau đó cứ đứng dưới gốc cây để
nghe mãi tiếng lá reo cho đến khi say sưa ngây ngất”.
coi bổn phận đầu tiên là từ xa đưa mắt tìm hai cây phong
bao giờ cũng cảm biết được chúng, lúc nào cũng nhìn rõ.

sắp được thấy chúng chưa
Mong sao chóng về tới làng, chóng lên đồi
nghe mãi tiếng lá reo cho đến khi say sưa ngây ngất”.
=>Mong nhớ mãnh liệt, gắn bó đến mức say mê,
hạnh phúc khi được gặp
Trong làng tôi không thiếu gì các loại cây,nhưng
hai cây phong này khác hẳn: chúng có tiếng nói riêng và hẳn phải có một tâm hồn riêng, một tâm hồn chan chứa những
lời ca êm dịu. Dù ta có tới đây vào lúc nào, ban ngày hay ban đêm, chúng vẫn nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành,
không ngớt tiếng rì rào theo nhiều cung bậc khác nhau. Có khi tưởng chừng như một làn sóng thuỷ triều dâng lên vỗ vào bãi cát, có khi lại nghe như một tiếng thì thầm thiết tha nồng thắm chuyển qua lá cành như một đám lửa vô tình,
có khi hai cây phong bỗng im bặt một thoáng, rồi khắp lá cành lại cất tiếng thở dài một hơi như thương tiếc người nào. Và khi mây đen kéo đến cùng với bão giông, xô gãy cành, tỉa trụi lá, hai cây phong nghiêng ngả tấm thân dẻo dai và reo vù vù
như một ngọn lửa bốc chảy rừng rực.
hai cây phong này khác hẳn
có một tâm hồn riêng
lời ca êm dịu
nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành
không ngớt tiếng rì rào
như một làn sóng thuỷ triều dâng lên vỗ vào bãi cát
như một tiếng thì thầm thiết tha nồng thắm
có khi hai cây phong bỗng im bặt một thoáng
cất tiếng thở dài một hơi như thương tiếc người nào
nghiêng ngả tấm thân dẻo dai và reo vù vù
như một ngọn lửa bốc chảy rừng rực.
chúng có tiếng nói riêng
=> Cảm nhận tinh tế, trí tưởng tượng phong phú, tình cảm tha thiết mãnh liệt
=> So sánh, ẩn dụ, nhân hóa, kết hợp miêu tả và biểu cảm
=> Như hai con người với hình hài cao lớn, sức lực dẻo dai, dũng mạnh với sức sống mạnh mẽ, tâm hồn phong phú, có cuộc sống riêng.
Cứ vào cuối năm học, trước khi bắt đầu nghỉ hè là bọn con trai chúng tôi lại chạy ào lên đây phá tổ chim. Cứ mỗi lần chúng tôi reo hò, huýt còi ầm ĩ chạy lên đồi là hai cây phong khổng lồ lại nghiêng ngả đung đưa như muốn chào mời chúng tôi đến với bóng râm mát rượi và tiếng lá xào xạc dịu hiền. Và chúng tôi, lũ ranh con đi chân đất, công kênh nhau bám vào các mắt mấu và cành cây trèo lên cao làm chấn động cả vương quốc loài chim. Hàng đàn chim hoảng hốt kêu lên, chao đi chao lại trên đầu.
Cứ vào cuối năm học
hai cây phong khổng lồ lại nghiêng ngả đung đưa
muốn chào mời chúng tôi đến với bóng râm mát rượi
tiếng lá xào xạc dịu hiền
=>Nghệ thuật nhân hóa
=>Là người bạn thân thiết, gắn bó
và từ trên những cành cao ngất, cao đến ngang tầm cánh chim bay, bỗng
như có một phép thần thông nào vụt mở ra trước mắt chúng tôi cả
một thế giới đẹp đẽ vô ngần của không gian bao la và ánh sáng.
Chiều rộng không cùng của đất đai làm chúng tôi sửng sốt. Mỗi đứa chúng tôi đều nín thở ngồi yên lặng đi trên một cành cây và quên mất cả chim lẫn tổ chim. Chuồng ngựa của nông trường mà chúng tôi vẫn coi là toà nhà rộng lớn nhất trên thế giới, ngồi đây chúng tôi thấy chỉ như một căn nhà xép bình thường. Phía sau làng là dải thảo nguyên hoang vu mất hút trong
làn sương mờ đục...thấy những con sông mà trước đây chúng tôi chưa từng nghe nói đến. Những dòng sông lấp lánh tận chân trời như những sợi chỉ bạc mỏng manh. Chúng tôi nép mình ngồi trên các cành cây suy nghĩ: đã phải đấy là nơi tận cùng thế giới chưa, hay phía sau vẫn còn có bầu trời ấy, những đám mây, những đồng cỏ và sông ngòi như thế này? Chúng tôi náu mình trên các cành cây, lắng nghe những tiếng gió ảo huyền và tiếng lá cây đáp lại lời gió, thì thầm to nhỏ về những miền đất bí ẩn đầy sức quyến rũ lẩn sau
chân trời xa thẳm biêng biếc kia.

trên những cành cao ngất
như có một phép thần thông nào vụt mở
một thế giới đẹp đẽ vô ngần
thảo nguyên hoang vu
làn sương mờ đục
chân trời xa thẳm biêng biếc
dòng sông lấp lánh tận chân trời
Chiều rộng không cùng của đất đai
=> Bức tranh quª h­¬ng ®Ñp vô ngần, th¬ méng, bÝ Èn vµ ®Çy quyÕn rò.
=>NT kể và tả xen lẫn đậm chất hội hoạ.
=> Hình ảnh, đường nét, màu sắc sinh động, huyền ảo
Chiều rộng không cùng của đất đai làm chúng tôi sửng sốt. Mỗi đứa chúng tôi đều nín thở ngồi yên lặng đi trên một cành cây và quên mất cả chim lẫn tổ chim…Chúng tôi cố gương hết tầm mắt nhìn vào nơi xa thẳm biêng biếc của thảo nguyên và nom thấy không biết bao nhiêu đất đai mà trước đây chúng tôi không biết đến, thấy những con sông mà trước đây chúng tôi chưa từng nghe nói đến... Chúng tôi nép mình ngồi trên các cành cây suy nghĩ: đã phải đấy là nơi tận cùng thế giới chưa, hay phía sau vẫn còn có bầu trời ấy, những đám mây, những đồng cỏ và sông ngòi như thế này? Chúng tôi náu mình trên các cành cây, lắng nghe những tiếng gió ảo huyền và tiếng lá cây đáp lại lời gió, thì thầm to nhỏ về những miền đất bí ẩn đầy sức quyến rũ lẩn sau chân trời xa thẳm biêng biếc kia.
Tôi lắng nghe tiếng hai cây phong rì rào, tim đập rộn ràng vì thảng thốt và vui sướng, trong tiếng xạc xào không ngớt ấy tôi cố hình dung ra những miền xa lạ kia.
chúng tôi sửng sốt
nín thở ngồi yên lặng
nép mình ngồi trên các cành cây suy nghĩ
náu mình trên các cành cây, lắng nghe
Tôi lắng nghe
tim đập rộn ràng
thảng thốt và vui sướng
=>Bất ngờ, xúc động, say sưa
=>Làm giàu có tâm hồn, trí tuệ tuổi thơ
=>Khơi dậy khát vọng, ước mơ được khám phá, được mở rộng tầm nhìn.
Tôi lắng nghe tiếng hai cây phong rì rào, tim đập rộn ràng vì thảng thốt và vui sướng, trong tiếng xạc xào không ngớt ấy tôi cố hình dung ra những miền xa lạ kia. Thuở ấy chỉ có một điều tôi chưa hề nghĩ đến: ai là người đã trồng hai cây phong trên đồi này? Người vô danh ấy đã ước mơ gì, đã nói những gì khi vùi hai gốc cây xuống đất, người ấy đã ấp ủ những niềm hi vọng gì khi vun xới chúng nơi đây, trên đỉnh đồi cao này?
=> Gắn với tình yêu thiên nhiên và quê hương đất nước.
- Thuở ấy chưa nghĩ…
- Thầy Đuy-sen đem hai cây phong về trồng trên đồi cao cùng An-tư-nai
-Mục đích: hi väng nh÷ng ®øa trÎ nghÌo sÏ ®­îc më mang
kiÕn thøc, sẽ trưởng thành, sẽ là người có ích
=> Ca ngợi tấm lòng, phẩm chất của người chiến sĩ cộng sản
chân chính
=> Tình yêu hai cây phong g¾n với t×nh yªu, lòng kính trọng
thÇy Đuy-sen
a) Nghệ thuật
- Ngôn ngữ trong sáng kết hợp với hai mạch kể.
- Kể, tả, biểu cảm đan xen.
- Bút pháp miêu tả hết sức tinh tế cùng với phép so sánh, nhân hoá và trí tưởng tượng phong phú.
- Ngòi bút trữ tình đậm chất hội hoạ.
b) Nội dung ý nghĩa
- Văn bản cho thấy vẻ đẹp quyến rũ và cao quí của hai cây phong.
- Tấm lòng gắn bó thiết tha của con người với cảnh vật quê hương yêu quí, tình cảm yêu quí cảnh vật gắn liền với tình yêu con người
- Tâm hồn trong sáng, giàu cảm xúc của tác giả.
Đọc diễn cảm
"Trong làng tôi không thiếu gì các loài cây, nhưng hai cây phong này khác hẳn - chúng có tiếng nói riêng và hẳn phải có một tâm hồn riêng, chan chứa những lời ca êm dịu. Dù ta tới đây, ban ngày hay ban đêm, chúng cũng vẫn nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành, không ngớt tiếng rì rào theo nhiều cung bậc khác nhau. Có khi tưởng chừng như một làn sóng thuỷ triều dâng lên vỗ vào bãi cát, có khi lại nghe như một tiếng thì thầm thiết tha nồng thắm truyền qua lá cành như một đốm lửa vô hình, có khi hai cây phong im bặt một thoáng, rồi khắp lá cành lại cất tiếng thở dài một lượt như thương tiếc người nào. Và khi mây đen kéo đến cùng với bão dông, xô gãy cành, tỉa trụi lá, hai cây phong nghiêng ngả tấm thân dẻo dai và reo vù vù như một ngọn lửa bốc cháy rừng rực."

IV/ Luyện tập
Em hãy cho biết tên một thầy giáo sau này trở thành nhà cách mạng vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam ?