Bài 9. Hai cây phong

chào đón thầy cô về dự giờ thăm lớp
Ngữ văn 8
Giáo viên thực hiện: Hu?nhTh? Ng?c
Trường THCS Tr?n Quý Cỏp
Xem tranh và nêu những hiểu biết của em về tranh?
Bài 9-Tiết 33, 34
Văn bản:
Hai cây phong
(Trích Người thầy đầu tiên)
(Ai-ma-tốp)
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả, tỏc ph?m

- Ai- ma-tốp sinh năm 1928 là nhà văn lớn của
Cư-rơ-gư-xtan.(miền Trung á, thuộc Liên Xô cũ)
- ễng du?c gi?i thu?ng Lờ-nin (1963) v� gi?i thu?ng Qu?c gia Liờn Xụ (1968)
- Hai cõy phong thu?c ph?n d?u c?a truy?n Ngu?i th?y d?u tiờn

Đọc chú thích * SGK và nêu vài nét về tác giả, tác phẩm?
- Một số tác phẩm khác:



2. Đọc-Tỡm hi?u t? khú:

II. D?c-Hi?u van b?n:

Em cú nh?n xột gỡ v? s? thay d?i ngụi k? trong van b?n? D?i t? nhõn xung "chỳng tụi" v� "tụi" ? cỏc do?n a,b,d ch? ai? Th?i di?m n�o? D?i t? "chỳng tụi" do?n c ch? ai? Th?i di?m n�o?
*Đọc giọng chậm rãi, buồn gợi nhớ nhung của NGƯỜI KỂ CHUYỆN chú ý cách thay đổi xưng hô và phân biệt điểm nhìn của người kể.
*Đọc chú thích SGK/ 100
-Đại từ “tôi”, “chúng tôi” ở đoạn a,b,d chỉ người kể chuyện-hoạ sĩ thời điểm hiện tại nhớ về quá khứ
- Đại từ “chúng tôi” đoạn c chỉ người kể chuyện và bạn bè thời quá khứ (thơ ấu)
Thay đổi ngôi kể như vậy có tác dụng gì?
* Đan xen, lồng ghép hai thời điểm hiện tại-quá khứ, trưởng thành- niên thiếu, một người-nhiều người cùng lứa tuổi và thay đổi ngôi kể làm cho câu chuyện trở nên sống động, thân mật, gần gũi đáng tin cậy.
Văn bản được viết theo phương thức biểu đạt gì?
Tự sự, miêu tả, biểu cảm.
II. Đọc -Hiểu văn bản:
1. Hai cây phong với kí ức tuổi thơ:
Hai cây phong trong hồi ức tuổi thơ được hoạ sĩ phác thảo qua hình ảnh nào?
- Bọn con trai chạy ào lên phá tổ chim
- Khổng lồ, nghiêng ngã như chào mời
- Bóng râm mát rượi, tiếng lá xào xạc
dịu hiền
- Trèo lên các mắc mấu làm chấn động
cả vương quốc loài chim
Hoạ sĩ đã dùng nghệ thuật nào để phác thảo? Qua đó thể hiện điều gì?
Kể, tả, nhân hoá bằng nét bút hội hoạ của người kể=>Hai cây phong như người bạn lớn bao dung gắn bó bọn trẻ
Khi ngồi trên cao ngất trước mắt lũ trẻ hiện lên điều gì? Cảm giác lũ trẻ hiện ra thế nào? Khơi mở điều gì ở chúng?
Tại sao chúng lại có cảm giác ấy? (Thảo luận nhóm)
- Chuồng ngựa như căn nhà xép
- Thảo nguyên mất hút trong làn sương
Bao nhiêu là vùng đất chưa hề biết
- D òng sông nhỏ như sợi chỉ bạc
- Miền đất bí ẩn đầy quyến rũ
- Sững sốt nín thở, ngồi lặng đi
=> Khơi mở ước mơ, khát vọng của bọn trẻ và giúp tuổi thơ khám phá thế giới. Đây là kỉ niệm đẹp không thể quên
2. Hai cây phong gắn với quê hương và thầy Đuy-sen.
Quan sát rồi cho biết bức tranh mô tả các đoạn nào của văn bản?
Mạch kể xưng tôi được thể hiện ở đoạn nào? Tại sao có thể nói mạch kể xưng tôi chiếm vị trí quan trọng hơn cả phần trích?
Học sinh đọc đoạn a,b
Hai cây phong ở đỉnh đồi phía trên của làng Ku-ku-rêu có gì đặc biệt với nhân vật tôi-hoạ sĩ?
- Giữa ngọn đồi có hai cây phong như ngọn hải đăng -> cột tiêu dẫn lối về làng
Tại sao hoạ sĩ luôn nhớ về chúng?
- Hai cây phong gắn với những kỉ niệm tuổi thơ mà nhân vật tôi trân trọng, nâng niu.
Cảm nhận “nhân vật tôi” về hai cây phong cụ thể bằng chi tiết nào?
- Mỗi lần về quê là tìm đến hai cây phong
- Chúng có tiếng nói riêng, tâm hồn riêng, tiếng rì rào nhiều cung bậc: khi như làn sóng thuỷ triều, khi thì thầm, thiết tha, khi im bặt rồi cất tiếng thở dài như thương tiếc
- Khi mây đen kéo đến xô gãy cành, tỉa trụi lá thì nghiêng ngả và rêu vù vù như ngọn lửa bốc cháy

Em có nhận xét gì về nghệ thuật kể chuyện của “nhân vật tôi”? Qua đó thể hiện cảm nhận gì của “nhân vật tôi” về hai cây phong? (Thảo luận nhóm)
->Miêu tả, so sánh, nhân hoá khiến ta hình dung hai cây phong như hai anh em sinh đôi.
- Đan xen yếu tố miêu tả, biểu cảm trong quá trình kể->phác thảo hai cây phong như bức tranh thiên nhiên hoạ sĩ- “nhân vật tôi” trân trọng=>Biểu hiện tình yêu và nỗi nhớ làng quê của “nhân vật tôi”
Học sinh đọc đoạn d/99
Điều cuối cùng mà hoạ sĩ-tác giả chưa hề nghĩ đến thuở thiếu thời là gì?
- Ai là người đã trồng hai cây phong trên đỉnh đồi này?
Điều ấy có liên quan gì trong mạch diễn biến của câu chuyện? Biểu hiện điều gì ở nhân vật tôi về người thầy?
Học sinh đọc đoạn: “Khi An-tư-nai…như đôi cây phong nhỏ này…” (Phần cuối chú thích sgk/99)
GV đọc: “…Và mong sao em sẽ tìm thấy hạnh phúc trong học tập ngôi sao nhỏ trong sáng của thầy. Hai cây phong sẽ đứng trên đỉnh đồi này và những người làng sẽ thấy lòng vui lên khi nhìn thấy chúng. Đến khi ấy cuộc sống sẽ khác trước”. Tất cả những gì đẹp nhất còn ở phía trước.”
(Trích Người thầy đầu tiên-Ai-ma-tốp)
- Thầy Đuy-sen đã trồng hai cây phong để gởi gắm ước mơ, hi vọng những đứa trẻ nghèo, nhân chứng xúc động của tình thầy trò.
- Hai cây phong gắn với tên tuổi thầy Đuy-sen-nhân vật chính của câu chuyện Người thầy đầu tiên-người có công xây dựng ngôi trường đầu tiên để xoá mù cho lớp trẻ của làng Ku-ku-rêu=>Thể hiện lòng biết ơn thầy
*Nghệ thuật:
1.Nghệ thuật nào được sử dụng trong đoạn trích “Hai cây phong”?
Đan xen lồng ghép hai ngôi kể với hai điểm nhìn khác nhau.
Miêu tả bằng ngòi bút hội hoạ kết hợp biểu cảm trong văn tự sự.
Kết hợp biện pháp so sánh, nhân hoá, ẩn dụ.
Kết hợp cả A, B, C.
"Trong làng tôi không thiếu các loại cây, nhưng hai cây phong này khác hẳn - chúng có tiếng nói riêng và hẳn phải có một tâm hồn riêng, chan chứa những lời ca êm dịu. Dù ta tới đây vào lúc nào, ban ngày hay ban đêm, chúng cũng nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành, không ngớt tiếng rì rào theo nhiều cung bậc khác nhau. Có khi tưởng chừng như một làn sóng thuỷ triều dâng lên vỗ vào bãi cát, có khi lại nghe như một tiếng thì thầm thiết tha nồng thắm truyền qua lá cành như một đốm lửa vô hình, có khi hai cây phong bỗng im bặt một thoáng, rồi khắp lá cành lại cất tiếng thở dài như thương tiếc một người nào. Và khi mây đen kéo đến cùng với bão dông, xô gãy cành, tỉa trụi lá, hai cây phong lại nghiêng ngả tấm thân dẻo dai và reo vù vù như ngọn lửa bốc cháy rừng rực."

Chứng minh rằng tác giả đã kết hợp tài tình giữa yếu tố kể, tả, biểu cảm? Từ đó giúp ta cảm nhận được điều gì ở đoạn văn?
*Tự sự: kể về sự đặc biệt của hai cây phong qua cảm nhận của người kể.
*Miêu tả: Tiếng nói riêng với nhiều cung bật…, nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành, dẻo dai, reo vù vù như ngọn lửa bốc cháy rừng rực
*Biểu cảm: tiếng thì thầm thiếc tha nồng thắm, tiếng thở dài như thương tiếc người nào
=> Sự kết hợp các yếu tố tả, biểu cảm trong văn tự sự và phép so sánh, nhân hoá khiến ta hình dung được bức tranh có hai cây phong hiện lên sống động như cơ thể sống có tâm hồn. Qua đó thể hiện cảm nhận tinh tế người kể-hoạ sĩ vừa biểu hiện tình yêu làng Ku-ku-rêu của tác giả sâu đậm.
III. Tổng kết:
-Ý nghĩa:
*Văn bản thể hiện ý nghĩa gì?
Tình yêu quê hương da diết gắn liền tuổi thơ đẹp đẽ của nhân vật tôi-hoạ sĩ.
Hai cây phong gắn với câu chuyện về tình thầy trò.
Cả A và B
- Ghi nhớ: Xem SGK/101
Tìm hiểu phần trích “Hai cây phong” em có suy nghĩ gì về vai trò người thầy trong các em?
Em học tập được điều gì ở tác giả Ai-ma-tốp?
Hu?ng d?n t? h?c:
@ Đọc tác phẩm “Người thầy đầu tiên” Ai-ma-tốp.
@ Chọn và học thuộc lòng một đoạn kể, tả về hai cây phong.
@ Soạn bài: Ôn tập truyện kí Việt Nam theo hướng dẫn sau:
-Lập bảng hệ thống hoá các văn bản truyện kí Việt Nam đã học theo mẫu sau:
-Trả lời các câu hỏi SGK
@ Tổ 1: Trong lòng mẹ
@ Tổ 2: Tức nước vỡ bờ
@ Tổ 3: Lão Hạc
@ Tổ 4: Tìm điểm giống và khác
nhau của ba truyện kí Việt Nam
@ Tập làm văn: Ôn lí thuyết văn tự sự kết hợp tả, biểu cảm
-Lập dàn ý các đề đã cho
-Chuẩn bị giấy kiểm tra
Xin chân thành cảm ơn
thầy cô và các em học sinh