Bài 9. Đa dạng của ngành Ruột khoang

Phòng GD & Đt hoài đức - Hà nội
Trường THCS song phương
Bài 9 : Tiết 9 :
Đa dạng của ngành ruột khoang
Giáo viên: Nguyễn Hồng Phượng
Kiểm tra bài cũ
? Thuỷ tức có những hình thức sinh sản nào?
Trả lời: Các hình thức sinh sản:
+ Sinh sản vô tính: Bằng cách mọc chồi
+ Sinh sản hữu tính: Bằng cách hình thành tế bào sinh dục đực và tế bào sinh dục cái
+ Tái sinh: Một phần của cơ thể tạo nên 1 cơ thể mới.
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Sứa
San hô hình hoa
Sứa phát sáng
San hô cành
Sứa hình chuông
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Thuỷ tức
Hải quỳ
Trả lời: Sự đa dạng được thể hiện:
Số lượng loài nhiều
Cấu tạo cơ thể và lối sống phong phú
Các loài có kích thước và hình dạng khác nhau
? Sự đa dạng của ngành Ruột khoang thể hiện như thế nào?
? Em có nhận xét gì về ngành Ruột khoang?
Trả lời: Ngành Ruột khoang rất đa dạng
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Quan sát hình thảo luận nhóm hoàn thành bảng 1 trong SGK
Cấu tạo Thuỷ tức
Cấu tạo Sứa
Miệng
Miệng
Tua miệng
Tua dù
Tầng keo
Khoang tiêu hoá
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
So sánh đặc điểm của sứa và thuỷ tức
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Miệng
Tua miệng
Tua dù
Tầng keo
Khoang tiêu hoá
Cấu tạo cơ thể Sứa
? Cơ thể Sứa gồm những bộ phận nào?
Sứa
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Miệng
Tua miệng
Tua dù
Tầng keo
Khoang tiêu hoá
Cấu tạo cơ thể Sứa
? Cấu tạo trong của Sứa có đặc điểm gì?
Trả lời: Phủ ngoài cơ thể là lớp ngoài. Lớp trong tạo thành khoang vị và ống vị. Giữa chúng là tầng trung gian dày chứa nhiều chất keo trong suốt. Chất keo có tác dụng làm cho cơ thể nổi trên mặt nước.
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
? Nêu đặc điểm cấu tạo của sứa thích nghi với lối sống di chuyển tự do như thế nào?
Trả lời: Cơ thể có hình dù( hay hình chuông). Miệng quay xuống dưới, mép miệng thường kéo dài thành các tua miệng để lấy thức ăn. Di chuyển bằng cách co bóp dù. Cơ thể đối xứng toả tròn, tự vệ bằng tế bào gai.
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Thân sứa hình bán cầu trong suốt, phía lưng có hình dù, mép dù có nhiều xúc tu, tế bào tự vệ dày đặc trên xúc tu có nọc độc có thể làm tê liệt hoặc thương vong con mồi và kẻ thù.
Thành phần chủ yếu của sứa là nước vì vậy chúng dễ nổi trên mặt nước
Một số loài sứa có thể ăn được, có tác dụng giả khát
Sứa phát sáng
Sứa biển sâu bọ
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Có một số loài sứa không có lỗ miệng mà được thay thế bằng vô số những lỗ rây nhỏ nằm trên bộ tay sưa đồ sộ, có hình rễ cây. Khi dù co bóp, nước hút qua những lỗ này.
Nhờ tay sứa dày đặc, tế bào tự vệ có tuyến độc nên sứa có thể tấn công cả những con mồi lớn: tôm, cá, cá nhỏ.
Sứa có tua dài
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
ở một số loài sứa có hai vòng thần kinh( trên và dưới dù) liên hệ chặt chẽ với một số cơ quan cảm giác đặc biệt gọi là thể bên giúp sứa nhận biết được sáng tối, độ nông sâu..
Sứa còn có khả năng " nghe" được các hạ âm lan truyền từ xa do các cơn bão sinh ra mà tai người không nghe thấy được. Nhờ khả năng đó sứa biết trước được bão biển để tránh xa bờ ẩn dưới lớp đất sâu. Sứa được gọi là chiếc phao báo bão.
Sứa phát sáng
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Tiểu kết
Cơ thể hình dù, có tầng keo dày giúp nổi trên mặt nước
Khoang tiêu hoá hẹp thông với lỗ miệng ở phía dưới
Sống bơi lội di chuyển nhờ tua miệng.
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
II- Hải quỳ
Quan sát hình một số hải quỳ
? Nhận xét về hình dạng, màu sắc của hải quỳ?
I- Sứa
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
II- Hải quỳ
? Nhận xét về hình dạng, màu sắc của hải quỳ?
Trả Lời: Hải quỳ cơ thể hình trụ, có màu sắc rực rỡ như cánh hoa
Hải quỳ
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
II- Hải quỳ
Hải quỳ
Trả Lời: Hải quỳ có cơ thể hình trụ, kích thước khoảng từ 2cm đến 5cm, có nhiều tua miệng xếp đối xứng, có thân và đế bám.
? Nêu cấu tạo của hải quỳ?
Miệng
Tua miệng
Thân
Đế bám
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
II- Hải quỳ
Hải quỳ
? Tại sao hải quỳ được xếp vào ngành Ruột khoang?
Trả Lời: Hải quỳ có cơ thể đối xứng toả tròn, trên thân có tế bào gai để tự vệ và bắt mồi, lỗ miệng có tua miệng xung quanh.
Miệng
Tua miệng
Thân
Đế bám
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
II- Hải quỳ
Hải quỳ sống cộng sinh với tôm ở nhờ
Quan sát hình bên
? Hải quỳ di chuyển bằng cách nào?
Trả Lời: Hải quỳ có đế bám, bám vào bờ đá hoặc sống bám trên các sinh vật khác.
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
II- Hải quỳ
Hải quỳ sống cộng sinh với tôm ở nhờ
Hải quỳ sống dựa vào tôm ở nhờ mà di chuyển được và xua đuổi kẻ thù, giúp loài tôm nhút nhát này tồn tại. Cả hai bên đều có lợi.
Đây là kiểu cộng sinh điển hình trong thế giới động vật.
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Tiểu kết
Cơ thể hình trụ, có nhiều tua miệng xếp đối xứng
Có đế bám, sống bám vào bờ đá
II- Hải quỳ
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
II- Hải quỳ
III- San hô
San hô hình sáo
San hô mặt trời
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
II- Hải quỳ
III- San hô
San hô lông chim
San hô sừng hươu
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
III- San hô
San hô cành
? Nhận xét về hình dạng, màu sắc của san hô?
Trả lời: San hô có nhiều hình dạng khác nhau có hình quạt, hình nấm, hình cây, hình bụi rậm.
- San hô phong phú về màu sắc như màu xanh, đỏ, tím vàng, nâu..
San hô nấm
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
III- San hô
Quan sát hình, thảo luận nhóm hoàn thành bảng sau.
I- Sứa
II- Hải quỳ
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
III- San hô
I- Sứa
II- Hải quỳ
+
+
+
+
+
+
+
+
So sánh đặc điểm của sứa và thuỷ tức
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
III- San hô
Quan sát hình
I- Sứa
II- Hải quỳ
Lỗ miệng
Tua miệng
Cá thể của tập đoàn
Cấu tạo một nhánh tập đoàn san hô
? Trình bày đặc điểm cấu tạo của san hô?
Trả lời: San hô có hình trụ, đầu trên có lỗ miệng và các tua miệng xung quanh, phần dưới gắn vào bộ phận hình chén bằng đá vôi do cơ thể tiết ra.
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
III- San hô
Dùng xilanh bơm mực tím vào 1 lỗ nhỏ trên đoạn xương san hô ta thấy sự liên thông giữa các cá thể trong tập đoàn san hô.
I- Sứa
II- Hải quỳ
Nhờ có khoang tiêu hoá thông với nhau nên cá thể này kiếm được thức ăn nuôi cá thể kia
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
III- San hô
Lớp ngoài cơ thể san hô tiết ra được lớp đá vôi dạng đế hoa để làm phần giá đỡ cho phần cơ thể sống trùm lên trên làm cho nửa trên cử động được còn nửa dưới bất động dính lại với nhau tạo lên bộ xương đá vôi.
I- Sứa
II- Hải quỳ
Phần cơ thể sống
Phần hoá đá
San hô hoá đá
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
III- San hô
San hô sinh sản chủ yếu là mọc chồi, các chồi con không tách ra khỏi cơ thể mẹ mà dính lại với cơ thể mẹ tạo nên tập đoàn san hô. Trong nhiều năm chúng gắn kết tạo nên rạn san hô
I- Sứa
II- Hải quỳ
Quan sát các rạn San hô
Các rạn san hô liên kết với nhau tạo thành các bờ viền, bờ chắn có màu sắc rực rỡ, xung quanh là một thế giới động thực vật rất đặc biệt và phong phú.
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
III- San hô
I- Sứa
II- Hải quỳ
Rạn San hô lâu năm nhất
San hô sừng
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Tiểu kết
-Cơ thể hình trụ sống bám
- Tổ chức cơ thể kiểu tập đoàn, có khoang ruột thông với nhau vào khung xương đá vôi bất động
II- Hải quỳ
III- San hô
- HS đọc phần ghi nhớ SGK
- GV cho HS làm bài tập sau
Củng cố bài học
Câu 1: Tập đoàn san hô di chuyển bằng:
a.Tua miệng
b.Chân giả
c.Đế bám
d.Không di chuyển
Chọn đáp án đúng:
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Tiểu kết
-Cơ thể hình trụ sống bám
- Tổ chức cơ thể kiểu tập đoàn, có khoang ruột thông với nhau vào khung xương đá vôi bất động
II- Hải quỳ
III- San hô
- HS đọc phần ghi nhớ SGK
- GV cho HS làm bài tập sau
Củng cố bài học
Câu 1: Tập đoàn san hô di chuyển bằng:
a.Tua miệng
b.Chân giả
c.Đế bám
d.Không di chuyển
Chọn đáp án đúng:
Củng cố bài học
Chọn đáp án đúng:
Câu 2: Sứa di chuyển nhờ:
a. Chân giả
b. Bằng dù
c. Roi bơi
d. Tua miệng
Củng cố bài học
Chọn đáp án đúng:
Câu 3: Hải quỳ ăn:
a. Động vật
b. Thực vật
c. Cả a và b
Dặn dò về nhà
* Học bài và trả Lời câu hỏi cuối bài
* Đọc phần " Em có biết"
* Chuẩn bị bài 10 SGK trang 34
Xin chào và hẹn gặp lại
vào tiết học hôm sau.