Bài 9. Đa dạng của ngành Ruột khoang

GV: Phạm Tuấn Minh
Tiết 9: ĐA DẠNG NGÀNH RUỘT KHOANG
Kiểm tra bài cũ
Thủy tức có cấu tạo như thế nào?:
Gồm 2 lớp tế bào:
+ Lớp ngoài gồm các tế bào: Mô bì - cơ, tế bào sinh sản, tế bào thần kinh, tế bào gai
+ Lớp trong: Chủ yếu là mô cơ tiêu hóa chức năng chính là tiêu hóa thức ăn co dãn cơ thể
Kiểm tra bài cũ
? Thuỷ tức có những hình thức sinh sản nào?
* Đáp án: Các hình thức sinh sản:
+ Sinh sản vô tính: Bằng cách mọc chồi
+ Sinh sản hữu tính: Bằng cách hình thành tế bào sinh dục đực và tế bào sinh dục cái
+ Tái sinh: Một phần của cơ thể tạo nên 1 cơ thể mới.
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Em có nhận xét gì về sự đa dạng ngành ruột khoang?
Trả lời: Ngành ruột khoang rất đa dạng
San hô hình hoa
Sự đa dạng của ngành Ruột khoang thể hiện như thế nào?
Trả lời: Sự đa dạng được thể hiện:
Số lượng loài nhiều, cấu tạo cơ thể và lối sống phong phú
Các loài có kích thước và hình dạng khác nhau
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
I - Sứa
Quan sát hình thảo luận nhóm hoàn thành bảng 1 trong SGK
Cấu tạo Thuỷ tức
Cấu tạo Sứa
Miệng
Miệng
Tua miệng
Tua dù
Tầng keo
Khoang tiêu hoá
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
So sánh đặc điểm của sứa và thuỷ tức
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Miệng
Tua miệng
Tua dù
Tầng keo
Khoang tiêu hoá
Cấu tạo cơ thể Sứa
Quan sát hình:
? Cơ thể Sứa gồm những bộ phận nào?
Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Miệng
Tua miệng
Tua dù
Tầng keo
Khoang tiêu hoá
Cấu tạo cơ thể Sứa
? Mô tả cấu tạo trong của Sứa ?
Trả lời: Gồm 2 lớp:
+ Lớp ngoài: phủ ngoài cơ thể .
+ Lớp trong: tạo thành khoang vị và ống vị. Giữa chúng là tầng trung gian dày chứa nhiều chất keo trong suốt. Chất keo có tác dụng làm cho cơ thể nổi trên mặt nước.
? Nêu đặc điểm cấu tạo của sứa thích nghi với lối sống di chuyển tự do như thế nào?
Trả lời: Cơ thể có hình dù( hay hình chuông). Miệng quay xuống dưới, mép miệng thường kéo dài thành các tua miệng để lấy thức ăn. Di chuyển bằng cách co bóp dù. Cơ thể đối xứng toả tròn, tự vệ bằng tế bào gai.
Quan sát hình rồi thảo luận nhóm:
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Thân sứa hình bán cầu trong suốt, phía lưng có hình dù, mép dù có nhiều xúc tu, tế bào tự vệ dày đặc trên xúc tu có nọc độc có thể làm tê liệt hoặc thương vong con mồi và kẻ thù.
Thành phần chủ yếu của sứa là nước vì vậy chúng dễ nổi trên mặt nước
Một số loài sứa có thể ăn được.
Sứa phát sáng
Sứa biển sâu bọ
I- Sứa
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Có một số loài sứa không có lỗ miệng mà được thay thế bằng vô số những lỗ rây nhỏ nằm trên bộ tay sưa đồ sộ, có hình rễ cây. Khi dù co bóp, nước hút qua những lỗ này.
Nhờ tay sứa dày đặc, tế bào tự vệ có tuyến độc nên sứa có thể tấn công cả những con mồi lớn: tôm, cá, cá nhỏ.
Sứa có tua dài
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
ở một số loài sứa có hai vòng thần kinh( trên và dưới dù) liên hệ chặt chẽ với một số cơ quan cảm giác đặc biệt gọi là thể bên giúp sứa nhận biết được sáng tối, độ nông sâu..
Sứa còn có khả năng " nghe" được các hạ âm lan truyền từ xa do các cơn bão sinh ra mà tai người không nghe thấy được. Nhờ khả năng đó sứa biết trước được bão biển để tránh xa bờ ẩn dưới lớp đất sâu. Sứa được gọi là chiếc phao báo bão.
Sứa phát sáng
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
I - Sứa
Cơ thể hình dù, có tầng keo dày giúp nổi trên mặt nước
Khoang tiêu hoá hẹp thông với lỗ miệng ở phía dưới
Sống bơi lội di chuyển nhờ co bóp dù.
II- Hải quỳ
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Quan sát hình một số hải quỳ
? Nhận xét về hình dạng, màu sắc của hải quỳ?
Trả Lời: Hải quỳ cơ thể hình trụ, có màu sắc rực rỡ.
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Hải quỳ
Trả Lời: Hải quỳ có cơ thể hình trụ, kích thước khoảng từ 2 cm đến 5cm, có nhiều tua miệng xếp đối xứng, có thân và đế bám.
? Nêu cấu tạo của hải quỳ?
Miệng
Tua miệng
Thân
Đế bám
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Hải quỳ
? Tại sao hải quỳ được xếp vào ngành ruột khoang?
Trả Lời: Hải quỳ có cơ thể đối xứng toả tròn, trên thân có tế bào gai để tự vệ và bắt mồi, lỗ miệng có tua miệng xung quanh.
Miệng
Tua miệng
Thân
Đế bám
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Hải quỳ sống cộng sinh với tôm ở nhờ
Hải quỳ di chuyển bằng cách nào?
Trả Lời: Hải quỳ có đế bám, bám vào bờ đá hoặc sống bám trên các sinh vật khác.
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Hải quỳ sống cộng sinh với tôm ở nhờ
Hải quỳ di chuyển nhờ tôm ở nhờ và xua đuổi kẻ thù, giúp loài tôm nhút nhát này tồn tại. Cả hai bên đều có lợi.
Đây là kiểu cộng sinh điển hình trong thế giới động vật.
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
I- Sứa
II- Hải quỳ
Cơ thể hình trụ, có nhiều tua miệng xếp đối xứng
Có đế bám, sống bám vào bờ đá
III- San hô
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
San hô hình sao
San hô mặt trời
San hô nấm
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
San hô lông chim
San hô sừng hươu
San hô cành
Quan sát hình, thảo luận nhóm hoàn thành bảng sau.
+
+
+
+
+
+
+
+
Quan sát hình
? Trình bày đặc điểm cấu tạo của san hô?
Trả lời: San hô có hình trụ, đầu trên có lỗ miệng và các tua miệng xung quanh, phần dưới gắn vào bộ phận hình chén bằng đá vôi do cơ thể tiết ra.
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Dùng xilanh bơm mực tím vào 1 lỗ nhỏ trên đoạn xương san hô ta thấy sự liên thông giữa các cá thể trong tập đoàn san hô.
Nhờ có khoang tiêu hoá thông với nhau nên cá thể này kiếm được thức ăn nuôi cá thể kia
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Lớp ngoài cơ thể san hô tiết ra được lớp đá vôi dạng đế hoa để làm phần giá đỡ cho phần cơ thể sống trùm lên trên làm cho nửa trên cử động được còn nửa dưới bất động dính lại với nhau tạo lên bộ xương đá vôi.
Phần cơ thể sống
Phần hoá đá
San hô hoá đá
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
San hô sinh sản chủ yếu là mọc chồi, các chồi con không tách ra khỏi cơ thể mẹ mà dính lại với cơ thể mẹ tạo nên tập đoàn san hô. Trong nhiều năm chúng gắn kết tạo nên rạn san hô
Các rạn san hô liên kết với nhau tạo thành các bờ viền, bờ chắn có màu sắc rực rỡ, xung quanh là một thế giới động thực vật rất đặc biệt và phong phú.
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang
Rạn San hô lâu năm nhất
San hô sừng
I- Sứa
II- Hải quỳ
III- San hô
-Cơ thể hình trụ sống bám
- Tổ chức cơ thể kiểu tập đoàn, có khoang ruột thông với nhau vào khung xương đá vôi bất động
Bài 9: Đa dạng ngành ruột khoang

Bài 9:

Đa

dạng

ngành

ruột

khoang
II- Hải quỳ
III- San hô
I- Sứa
- Cơ thể hình trụ sống bám
- Tổ chức cơ thể kiểu tập đoàn, có khoang ruột thông với nhau vào khung xương đá vôi bất động
Cơ thể hình trụ, có nhiều tua miệng xếp đối xứng
Có đế bám, sống bám vào bờ đá
Cơ thể hình dù, có tầng keo dày giúp nổi trên mặt nước
Khoang tiêu hoá hẹp thông với lỗ miệng ở phía dưới
Sống bơi lội di chuyển nhờ co bóp dù.
Bài tập