Bài 9. Chương trình địa phương (phần Văn)

Tiết 63: Bài Ngữ văn9
( Chương trình địa phương)
Khởi động
Em hãy đọc một bài thơ, một bài ca dao em đã học thể hiện nỗi nhớ quê nhà của những người con xa xứ?
- Dương Quang Anh
Tiết 63
Về thôi em
I-Đọc- Tìm hiểu chung :
1-Tác giả - Tác phẩm :
Về thôi em
- Sinh năm 1946 – Bình Lâm, Hiệp Đức, Quảng Nam.
-Hội viên Hội Nhà Văn Quảng Nam.
*Bài thơ được in trong tuyển tập thơ “ Chưa mưa đà thấm”- 1997.
-Được phổ nhạc , in dấu ấn trong lòng người đọc .

2- Đại ý và bố cục



Tâm tình của người con xứ Quảng xa quê những ngày giáp tết .
- Dương Quang Anh

VỀ THÔI EM

Dương Quang Anh
Em ra không, mai anh về đất Quảng.
Trời miền Nam giáp tết quá nôn nao.
Thèm chi mô một chén rượu hồng đào,
Dẫu chưa uống - chỉ say từ câu hát.

Em ở biển ngọn khoai trườn nổng cát,
Anh trên nguồn đá chẹn củ mì eo
Cả đời cha cày bới lượm đói nghèo
Vẫn khen đất mình chưa mưa đà
Biển dưới em con cá chuồn ngon lắm,
Trên nguồn anh trái mít phải lòng theo,
Lận đận một đời quảy gánh gieo neo,
Nuôi con lớn mẹ lên nguồn xuống biển


Đất dễ thấm - dễ mềm lòng quyến luyến,
Người đi xa nhớ muối mặn gừng
Đờn Miếu Bông ai chọn phím so dây,
Để ta khóc theo chuyến tàu hối hả ?

Về thôi em, bận lòng chi xứ lạ.
Sông Thu ta dẫu bên lở bên bồi,
Dẫu mỗi năm mỗi nước lụt cuốn trôi,
Cây măng sậy vẫn bám bờ xanh mãi.

Chắc vườn xưa chừ ửng vàng hoa cải,
Cha mẹ trông ta - mòn Hòn Kẽm Đá Dừng
I-Đọc- Tìm hiểu chung :
II-Tìm hiểu bài thơ
a. Nỗi nhớ quê của người con xứ Quảng:


- Không gian: trời miền Nam (quê đất Quảng)


- Thời gian: giáp tết


*Cảm xúc: quá nôn nao, thèm chi mô
thể hiện nỗi nhớ quê da diết, quay quắt của một người con xứ Quảng
Về thôi em
* Dùng từ mang đậm chất Quảng Nam


b. Những hồi tưởng và biểu hiện của nỗi nhớ quê:
- Về cảnh, vật quê hương:
Hình ảnh đã từng gắn bó máu thịt dồn dập hiện về như lời hối thúc : về đi, về với quê hương thân thiết dấu yêu
+:“ngọn khoai trườn nồng cát”, “mít non, cá chuồn” sản vật bình dị thu hái được trong gian nan, nhọc nhằn

- Dương Quang Anh
-Về con người:
+quảy gánh , lên nguồn xuống biển
+ Lận đận ,gieo neo.
+ một đời, cả đời
( từ láy, thành ngữ, hoán dụ..)
nhớ và thương cha mẹ, thương người dân quê đã vất vả gian nan, vật lộn với cái đói, cái nghèo của đất quê.


tự hào về người dân quê giàu tình cảm, yêu quê hương, cần cù, chịu thương, chịu khó.


tiêu biểu cho đất và hồn của Quảng Nam


I-Đọc- Tìm hiểu chung :
II-Tìm hiểu bài thơ
a.Nỗi nhớ quê của người con xứ Quảng
b. Những hồi tưởng và biểu hiện của nỗi nhớ quê:



- Về cảnh, vật quê hương:
Về thôi em
- Dương Quang Anh
c. Niềm thôi thúc trong hiện tại:
* Lời thơ dồn dập, nhịp thơ hối hả
* Tấm lòng son sắt của người dân xứ Quảng
Về thôi em
I-Đọc- Tìm hiểu chung :
II-Tìm hiểu bài thơ
a. Nỗi nhớ quê của người con xứ Quảng:


b. Những hồi tưởng và biểu hiện của nỗi nhớ quê:
- Vườn xưa ửng vàng hoa cải


Hình ảnh đẹp, giàu chất thơ
-Về thôi em, bận lòng chi xứ lạ.
- Cây măng sậy: vẫn bám, xanh mãi (hình ảnh ẩn dụ)
* Quê hương trong kí ức thật đẹp đẽ
Cha mẹ trông ta- mòn…(chuyển nghĩa- ĐT)
Còn tình cảm thiêng liêng khác thôi thúc mãnh liệt bước chân người xa xứ hãy mau quay về trong những ngày tết cận xuân kề : đó là nỗi nhớ mong cháy lòng của cha mẹ


- Dương Quang Anh
Bình
Đất Quảng Nam chưa mưa đà thấm.
Rượu hồng đào chưa nhấm đà say…
Ai về nhắn với bạn nguồn .
Mít non gởi xuống cá chuồn gởi lên
Tay bưng đĩa muối chén gừng
Gừng cay muối mặn ta đừng quên nhau
Ngó lên hòn Kẽm đá Dừng.
Thương cha nhớ mẹ qua chừng bậu ơi
Thương cha nhớ mẹ thời về .
Nhược bằng thương kiểng nhớ quê thời
đừng
Bài thơ vận dụng thành công hình ảnh lẫn ý tình những câu ca dao quen thuộc của người dân xứ Quảng, em tìm những câu ca dao đó?
*Hoạt động nhóm
Nội dung: Bài thơ làm xúc động người đọc bởi cách giãi bày bình dị, chân thành mà sâu lắng về nỗi nhớ quê đến quay quắt
Nghệ thuật:
-Vận dụng thành công hình ảnh lẫn ý tình của những câu ca dao thân thuộc, sử dụng thành ngữ, từ láy, cặp câu thơ sóng đôi, từ địa phương.
- Không gian nghệ thuật chan chứa tình đất Quảng.
- Ẩn dụ, hoán dụ.


I-Đọc- Tìm hiểu chung :
II-Tìm hiểu bài thơ
a. Nỗi nhớ quê của người con xứ Quảng:


III- Tổng kết:
Về thôi em
b. Những hồi tưởng và biểu hiện của nỗi nhớ quê:
c. Niềm thôi thúc trong hiện tại:
- Dương Quang Anh
Dặn dò: Học thuộc lòng bài thơ.
Phân tích giá trị bài thơ.
-Chuẩn bị bài mới: Lặng lẽ Sa Pa.
-Tiết 64: TLV:
Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự