Bài 9. Chương trình địa phương (phần Văn)

TRƯỜNG THCS NGUYỄN VĂN TRỖI – DUY XUYÊN
Ng? van 9 - Ti?t 42
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG
Về thôi em
Dương Quang Anh
Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-








I. Đọc – tìm hiểu chú thích:
1. Tác giả - tác phẩm:
a. Tác giả: Dương Quang Anh sinh năm 1946,
- Quê: Việt An - Thăng Bình
- Ông là một doanh nhân thành đạt ở thành phố Hồ Chí Minh.
- Ông có thơ đăng trên nhiều báo.
b. Tác phẩm: Viết vào cuối năm 1997, được in trong tuyển tập thơ “Chưa mưa đà thấm” do NXB Hội nhà văn phát hành.

Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-









I. Đọc – tìm hiẻu chú thích:
1. Tác giả - tác phẩm:
2. Chú thích: (SGK)
1. Rượu hồng đào:
2. Nổng (cát):
3. Chẹn:
4. Miếu Bông:
5. Sông Thu:
6. Hòn Kẽm Đá Dừng:
gò cát nổi cao lên.
ngăn lại, chèn ép khiến khó phát triển.
tên một xã thuộc huyện Hòa Vang - phủ Điện Bàn (cũ), QN. – Nay thuộc Hòa Phước – Hòa Vang – Đà Nẵng
Sông Thu Bồn, ở Quảng Nam
một thắng cảnh núi non khá nổi tiếng của Quảng Nam, nằm ở phía Tây huyện Quế Sơn, Quảng Nam.
tên một loại rượu rất ngon và nổi tiếng của Quảng Nam.
Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-









I. Đọc – tìm hiẻu chú thích:
1. Tác giả - tác phẩm:
2. Chú thích: (SGK)
II. Đọc – tìm hiểu văn bản:
Em ra không , mai anh về đất Quảng
Trời miền Nam giáp tết quá nôn nao
Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
Thèm chi mô một chén rượu hồng đào (1)
Dẫu chưa uống – chỉ say từ câu hát.
Ngữ văn 9– Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
Em ở biển ngọn khoai trường nổng (2) cát,
Anh trên nguồn đá chẹn (3) củ mì eo
Ngữ văn 9– Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
Cả đời cha cày bới lượm đói nghèo,
Vẫn khen đất mình chưa mưa đã thấm
Cả đời cha cày bới lượm đói nghèo
Vẫn khen đất mình chưa mưa đà thấm
Ngữ văn 9– Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
Biển dưới em con cá chuồn ngon lắm
Trên nguồn anh trái mít phải lòng theo,
Ngữ văn 9– Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
Lận đận một đời quẳng gánh gieo neo,
Nuôi con lớn mẹ lên nguồn xuống biển
Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
Đất dễ thấm - dễ mềm lòng quyến luyến,
Người đi xa nhớ muối mặn gừng cay.
Đờn Miếu Bông (4) ai chọn phím so dây,
Để ta khóc theo chuyến tàu hối hả?
Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
Về thôi em, bận lòng chi xứ lạ.
Sông Thu (5) ta dẫu bên lở bên bồi,
Dẫu mỗi năm nước lụt mỗi cuốn trôi,
Cây măng sậy vẫn bám bờ xanh mãi.
Ngữ văn 9– Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
Chắc vườn xưa giờ ửng vàng hoa cải,
Cha mẹ trông ta mòn Hòn Kẽm Đá Dừng.(6)
Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
Em ra không, mai anh về đất Quảng.
Trời miền Nam giáp tết quá nôn nao.
Thèm chi mô một chén rượu hồng đào,
Dẫu chưa uống- chỉ say từ câu hát.

Em ở biển ngọn khoai trườn nổng cát,
Anh trên nguồn đá chẹn củ mì eo
Cả đời cha cày bới lượm đói nghèo
Vẫn khen đất mình chưa mưa đà thấm.

Biển dưới em con cá chuồn ngon lắm,
Trên nguồn anh trái mít phải lòng theo,
Lận đận một đời quẳng gánh gieo neo,
Nuôi con lớn mẹ lên nguồn xuống biển
Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
Đất dễ thấm - dễ mềm lòng quyến luyến,
Người đi xa nhớ muối mặn gừng cay.
Đờn Miếu Bông ai chọn phím so dây,
Để ta khóc theo chuyến tàu hối hả ?

Về thôi em, bận lòng chi xứ lạ.
Sông Thu ta dẫu bên lở bên bồi,
Dẫu mỗi năm nước lụt mỗi cuốn trôi,
Cây măng sậy vẫn bám bờ xanh mãi.
Chắc vườn xưa giờ ửng vàng hoa cải,
Cha mẹ trông ta- mòn Hòn Kẽm Đá Dừng!
Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
? Bài thơ là lời tâm tình của ai? Về điều gì?
? Nhân vật trữ tình trong bài thơ đang ở đâu ? Sự xa cách quê hương về mặt địa lý có gợi trong nhà thơ điều gì về tình cảm với quê hương?
? Tâm tình ấy được thể hiện trong bài thơ bằng những từ ngữ cụ thể gì?
I. Đọc – tìm hiểu chú thích:
II. Đọc – tìm hiểu văn bản:
1. Nỗi nhớ quê da diết trong lòng người con xa xứ:
Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
? Em có nhận xét gì về thời gian và không gian mà nhân vật trữ tình nhớ về quê hương?
I. Đọc – tìm hiểu chú thích:
II. Đọc – tìm hiểu văn bản:
1. Nỗi nhớ quê da diết trong lòng người con xa xứ:
Thời gian: giáp tết
Không gian: miền Nam
 Nỗi nhớ quê da diết trong lòng của người con xa xứ
Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
I. Đọc – tìm hiểu chú thích:
II. Đọc – tìm hiểu văn bản:
1. Nỗi nhớ quê da diết trong lòng người con xa xứ:
? Trong nỗi nhớ quê da diết ấy, những sản vật nào của quê hương được tái hiện trong lòng người xa xứ?
Trong nỗi nhớ quê da diết ấy, kẻ tha hương như thấy mình được sống lại với từng cảnh vật thân thiết của quê hương: thèm được nhấp môi một chén rượu hồng đào, thèm được nhìn lại hình ảnh ngọn rau khoai trườn trên nổng cát, thấy nhớ làm sao hình ảnh con cá chuồn, trái mít trên nguồn, tiếng đờn Miếu Bông say lòng người...
? Những địa danh nào của quê hương xứ Quảng được nhắc đến trong bài thơ?
? Ngoài những sản vật của quê hương được tái hiện qua nỗi nhớ, còn điều gì khiến người xa xứ luôn nhớ về nơi chôn nhau cắt rốn của mình?

Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
1. Nỗi nhớ quê da diết trong lòng người con xa xứ:
- Nhớ quê, người đi xa còn nhớ và thương biết mấy người dân quê xứ Quảng, thương biết mấy cha mẹ ngày xưa đã vật lộn, vất vả gian nan với cái đói, cái nghèo của đất quê! Không chỉ thương mà còn tự hào vì người dân quê ta giàu tình cảm , yêu quê hương, cần cù, chịu thương,chịu khó.
Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
? Nhớ quê, người con xã xứ thể hiện tình cảm gì với quê hương?
Những đặc sản quê hương và những địa danh thân thương “Miếu Bông, Hòn Kẽm Đá Dừng, sông Thu” cứ dồn dập hiện về trong tâm trí người xa quê như lời hối thúc: về đi , về với quê hương thân thiết dấu yêu . Dẫu quê ta “bên lở bên bồi”, dẫu quê ta “Mỗi năm mỗi nước lụt cuốn trôi”, dẫu quê ta còn vô vàn khó khăn , vất vả!
1. Nỗi nhớ quê da diết trong lòng người con xa xứ:
? Những câu thơ nào trong bài làm em nhớ đến những câu ca dao xứ Quảng?
Ý tưởng nào trong bài thơ đã làm em xúc động?
Ngữ văn 9 – Tiết 42 Văn bản: VỀ THÔI EM
- Dương Quang Anh-
2. Nghệ thuật:
? Bài thơ có những nét nghệ thuật gì nổi bật?
Bài thơ rất thành công trong việc vận dụng những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ một cách sáng tạo, tự nhiên, nhờ thế mà diễn được ý một cách hàm súc. Lời thơ chân thành, cảm xúc dạt dào trôi chảy như nỗi nhớ quê hương đang ào ào trào dâng mãnh liệt trong lòng người li hương.
QUÊ NHÀ CÒN ĐÓ
Đinh Hồi Tưởng
Lâu lâu về thăm ngôi nhà cũ
Bên khe mương giếng mục nước cạn dòng
Trăng chuếnh choáng vàng rây nỗi nhớ
Lời hẹn hò kẻ đợi người mong

Đi bỏ lại hàng cau quen thuộc
Bụi chuối sau hè ướm nắng vàng sân
Dưới cây bàng nghe chiền chiện hót
Khóm mía mưng răng lịm ngọt bao lần

Trái ổi núp che mắt người kín mít
Nhởn nhơ mời đứng lặng nhịp cầu qua
Tốp trẻ nhỏ địu nhau bồng bế
Tinh nghịch đùa khoát nước dội ầm vang

Chiều lửng lơ trâu về đủng đỉnh
Đồng quê ơi vỗ tiếng thời gian
Gà cục tác núi đồi quên xếp lại
Ngỡ như là cơn mộng tỉnh rồi say
Chân thành cảm ơn các thầy cô và các em!
Hòn Kẽm Đá Dừng nằm giữa 2 huyện Quế Sơn và Hiệp Đức, nơi thắt lại lần cuối cùng của thượng nguồn sông Thu Bồn, là thắng cảnh nổi tiếng của xứ Quảng Nam.
Gọi là Hòn Kẽm Đá Dừng bởi vách núi ở đây chẻ sậm một màu của kẽm, dòng sông lọt thỏm giữa hai bờ vách đá dựng, ngày thường ít nắng, nhiều sương khói, đêm xuống nhanh và lạnh. Nơi đây còn lưu nhiều dấu tích của nền văn hoá Sa Huỳnh và Chăm-pa với nhiều nơi thờ cúng Thiên Y Ana - Nữ thần Chăm-pa; theo truyền thuyết, Nữ thần được tạo nên bởi áng mây trời và bọt biển, người tạo dựng ra trái đất, sản sinh gỗ quí, cây cối và lúa gạo. Vào mùa nước cạn, người ta còn nhìn thấy hàng chục phiến đá lớn nằm sát lòng sông, khắc mẫu tự đầy bí ẩn của vua Chăm xưa.
Khách du lịch thường tìm đến Hòn Kẽm Đá Dừng vào những mùa trăng sáng, dòng sông lúc này hiền lành và mềm mại như một dải lụa. Để đến Hòn Kẽm Ðá Dừng, ta có thể ngược theo dòng sông Thu Bồn hoặc từ tỉnh lộ 105 đi qua địa phận huyện Quế Sơn, vượt đèo Le đến Trung Phước... Cái thú tiêu diêu không chỉ khiến du khách mơ màng trong lúc đặt chân đến Hòn Kẽm mà còn ngỡ ngàng, ngất ngây trên suốt hành trình về miền đất cổ tích. Từ bến Ðiện Bàn, du khách có thể thong dong trên thuyền qua sông Câu Nhí rồi vượt đèo Phường Rạch đến khe Rùa. Từ đây, du khách sẽ bắt gặp những đụn cát dài, những con đò, những bến sông trầm mặc, những xóm làng trung du yên tĩnh và bất chợt thả hồn giữa màu xanh bát ngát của dâu bắp hai bên triền sông mà nhớ tới Bà Chúa tầm tang Ðoàn Quý Phi thời chúa Nguyễn Phúc Loan, cô gái làng dâu lụa tơ tằm Duy Trinh nổi tiếng một thời (ngôi mộ của bà nay vẫn còn, được coi là ngôi mộ cổ nhất kể từ Bắc đèo Hải Vân trở vào).
Đặc biệt qua Cổ Cò, đoạn sông cong cong, bị thắt lại, hẹp và dài, du khách sẽ được chiêm ngưỡng mỏm đá hình bàn cờ, tương truyền là nơi ghé thăm của các vị tiên nhàn nhã chốn bồng lai. Gần đến Kẽm, du khách sẽ bắt gặp hòn Mồ Côi, hòn đá lớn cô độc giữa dòng sông, trông xa như một chiếc tàu cổ xưa nghìn năm không dứt hành trình phiêu du trong sóng nước.
Về với Hòn Kẽm Ðá Dừng, du khách còn có thể kết hợp tới Thánh địa Mỹ Sơn hoặc ghé thăm làng cây ăn quả Đại Bình, nơi có nhiều trái cây nổi tiếng của Quảng Nam.