Bài 8. Thuý Kiều báo ân báo oán

? Đọc thuộc lòng đoạn thơ "Kiều ở lầu Ngưng Bích" trích Tuyện Kiều -Nguyễn Du? Giá trị nghệ thuật và nội dung của đoạn trích?
Tiết 38-39
THÚY KIỀU BÁO ÂN BÁO OÁN
(Trích Truyện Kiều-Nguyễn Du)
Bố cục đoạn trích: 2 phần
-Phần 1 :12 câu đầu =>Cảnh Thúy Kiều báo ân
-Phần 2 : Còn lại =>Cảnh Thúy Kiều báo oán
?Đoạn trích có thể được chia làm mấy phần?
Cho gươm mời đến Thúc Lang,
Mặt như chàm đổ mình dường dẽ run.
Nàng rằng: "Nghĩa nặng nghìn non,
Lâm Tri người cũ chàng còn nhớ không?
Sâm Thương chẳng vẹn chữ tòng,
Tại ai há dám phụ lòng cố nhân?
Gấm trăm cuốn bạc nghìn cân,
Tạ lòng dễ xứng báo ân gọi là.
Vợ chàng quỷ quái tinh ma,
Phen này kẻ cắp bà già gặp nhau.
Kiến bò miện chén chưa lâu,
Mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa".
? Cảm nhận của em về Thúc Sinh khi được Kiều "cho gươm mời đến"?
"Cho gươm mời đến Thúc Lang
Mặt như chàm đổ mình thường dẽ run"
Thúc Sinh hoảng sợ đến mức mất cả thần sắc "mặt như chàm đổ", người run lên không vững "dẽ run"
=>Hình dáng và tính cách hèn nhát, nhu nhược.
? Giữa quang cảnh trang nghiêm của phiên tòa, Thúy Kiều xuất hiện trước mắt Thúc Sinh trong tư thế như thế nào? Trong những tư thế ấy, Kiều đã nói với Thúc Sinh những gì?
-Tư thế của người vợ cũ:
"Nàng rằng: "Nghĩa nặng nghìn non,
Lâm Tri người cũ chàng còn nhớ không?
Sâm Thương chẳng vẹn chữ tòng,
Tại ai há dám phụ lòng cố nhân?
Gấm trăm cuốn bạc nghìn cân,
Tạ lòng dễ xứng báo ân gọi là"
=>gọi Thúc Sinh là "cố nhân", tự xưng mình là "người xưa".Khẳng định cái tình nghĩa của Thúc Sinh đối với mình ngày xưa là vô cùng to lớn, sâu nặng "nghĩa nặng nghìn non", trả ơn cho TS thật hậu :
"Gấm trăm cuốn bạc nghìn cân
Tạ lòng để xứng báo ân gọi là"
-Tư thế của một quan tòa:
"Vợ chàng quỷ quái tinh ma,
Phen này kẻ cắp bà già gặp nhau.
Kiến bò miệng chén chưa lâu,
Mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa."

=>Những lời Kiều nói về Hoạn Thư "quỷ quái tinh ma, kẻ cắp bà già gặp nhau, kiến bò miệng chén"=> Vết thương lòng mà Hoạn Thư gây ra cho Kiều đang còn quá xót xa nên Kiều quyết "Mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa".
?Em có nhận xét gì về ngôn từ mà Kiều dùng để nói với Thúc Sinh và Hoạn Thư? Tại sao lại có sự khác biệt đó?
-Khi nói với TS (nói về ân nghĩa), Kiều dùng những từ ngữ Hán-Việt: nghĩa, tòng, cố nhân, tạ, nghìn non, dùng điển cố "Sâm Thương" với giọng điệu ôn tồn, trang trọng phù hợp với chàng thư sinh họ Thúc, diễn tả được tấm lòng biết ơn, trân trọng .
-Nói về Hoạn Thư (nói về oán), Kiều dùng những từ ngữ nôm na: "quỷ quái tinh ma", những thành ngữ quen thuộc "kẻ cắp bà già gặp nhau, kiến bò miệng chén" với giọng điệu chì chiết. Hành động trừng phạt theo quan điểm của nhân dân phải được diễn đạt bằng lời ăn tiếng nói của nhân dân.
?Em có nhận xét gì về tính cách của Thúy Kiều khi thực hiện việc báo ân ?
-Cách cư xử khôn khéo, tế nhị trong mối quan hệ (sự trân trọng của Kiều đối với người chồng cũ trong việc đền ơn)
-Bản chất vị tha, thái độ sống vì ân nghĩa(Thúc Sinh cứu nàng ra khỏi lầu xanh-hành động cần được đền ơn)
-Thông minh, sáng suốt (hiểu nguyên nhân ly biệt giữa hai người không phải là lỗi của Thúc Sinh mà do hoàn cảnh khách quan-vợ Thúc Sinh, một người đàn bà nham hiểm)
?Qua đây, em có nhận xét gì về việc thể hiện tâm lý nhân vật của tác giả?
-Tinh tế, sâu sắc khi thể hiện tâm lý nhân vật.
Bài tập củng cố:
Qua cảnh Kiều báo ân, cho thấy Thúy Kiều là người:
a. Thông minh sáng suốt, khôn khéo, giàu lòng vị tha, sống vì ân nghĩa
b. Sáng suốt, giàu lòng vị tha.
c. Tế nhị, thông minh, sáng suốt.
Dặn dò:
Học thuộc lòng 12 câu thơ đầu.
Soạn phần còn lại:Kiều báo oán.
?Giọng điệu của Thúy Kiều nói với Hoạn Thư?
?Cách xử lý của Hoạn Thư?
?Kết quả của việc báo oán?Ý nghĩa triết lý?
Đàn bà dễ có mấy tay,
Đời xưa mấy mặt đời này mấy gan.