Bài 8. Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 40:
Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
các thầy giáo, cô giáo về dự giờ
THAO GIảNG LớP 9A4
môn TậP LàM văn
Gv: Võ THị KIM THOA - trường thcs CáI DầU
I. TÌM HIỂU YẾU TỐ MIÊU TẢ NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Học sinh đọc đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích
Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng
Tin sương luống những rày trông mai chờ
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi góc tử đã vừa người ôm.
Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu
Buồn trông nội cỏ rầu rầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
a) Tìm những câu thơ tả cảnh và những câu thơ miêu tả tâm trạng của Thuý Kiều.
a) Tả cảnh
Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
b) Tả nội tâm
Bên trời góc bể bơ vơ
……………………….…
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Th?o lu?n: D?u hi?u nào cho th?y đoạn đầu là tả cảnh, đoạn sau là miêu tả nội tâm
* Nhóm nam: Các em chỉ ra dấu hiệu tả cảnh.
* Nhóm nữ: Các em chỉ ra dấu hiệu miêu tả nội tâm.

b) Những câu thơ tả cảnh có mối quan hệ như thế nào với việc thể hiện nội tâm nhân vật?
Từ việc miêu tả ngoại hình, hoàn cảnh ta thấy được tâm trạng bên trong của nhân vật và ngược lại.
Chẳng hạn như:
- 6 câu đầu miêu tả cảnh xa vắng, mênh mông, hiu quạnh thể hiện qua tâm trạng cô đơn buồn tủi, ngổn ngang khi nghĩ về quá khứ, hiện tại và tương lai.
- 8 câu cuối miêu tả cảnh vật đều gợi nét buồn.
c) Miêu tả nội tâm có tác dụng như thế nào đối với việc khắc hoạ nhân vật trong văn bản tự sự?
- Miêu tả nội tâm nhằm khắc hoạ “chân dung tinh thần” của nhân vật.
- Vì nó tái hiện lại những trăn trở, dằn vặt, những rung động tinh vi trong tình cảm, tư tưởng của nhân vật.
- Do đó, nó có vai trò và tác dụng rất to lớn trong việc khắc hoạ đặc điểm, tính cách nhân vật.
Từ việc tìm hiểu trên. Theo em, thế nào là miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự?
Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là tái hiện những ý nghĩ,cảm xúc, tình cảm của nhân vật. Đó là biện pháp quan trọng để xây dựng nhân vật, làm cho nhân vật sinh động.
Ghi nh?:
2. Đọc đoạn văn và nhận xét cách miêu tả nội tâm nhân vật của tác giả
Mặt lão độ nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão miếu như con nít.
Qua đoạn văn cho em hiểu gì về nội tâm của lão Hạc? Tác miêu tả nội tâm thông qua việc miêu tả phương diện nào?
-> Tả nội tâm qua sự thay đổi trên nét mặt, cử chỉ ,điệu bộ.
-> Có thể miêu tả nội tâm qua nhiều cách:
+ Trực tiếp: Diễn tả ý nghĩ cảm xúc, tình cảm của nhân vật (Tưởng người . bao giờ cho phai; xót người .người ôm).
+ Gián tiếp: Là miêu tả cảnh vật(Trước lầu..dặm kia, nét mặt cử chỉ, trang phục.
Em hãy tìm một vài câu đã học trong đoạn trích về truyện Kiều để thấy rằng: Có thể miêu tả nội tâm thông qua trang phục, cử chỉ điệu bộ, hành động ngôn ngữ ?
* Vậy có thể miêu tả nội tâm nhân vật bằng cách nào?
Người ta có thể miêu tả nội tâm trực tiếp bằng cách diễn tả những ý nghĩ, cảm xúc, tình cảm của nhân vật; cũng có thể miêu tả nội tâm gián tiếp bằng cách miêu tả cảnh vật, nét mặt, cử chỉ, trang phục, . của nhân vật.
Ghi nhớ:
Bài tâp:3/117

Gợi ý:

Kể lại việc không hay mà chính mình gây ra cho bạn. Đặc biệt là miêu ta �nội tâm.
II. Luyện tập:

* Bài tập 1/ 117

Gợi ý:

Chú ý về ngoại hình Mã Giám Sinh và miêu tả nội tâm của Thuý Kiều, bằng văn xuôi
các thầy giáo, cô giáo và các em học sinh
đã tới dự tiết học ngày hô m nay
giáo viên: Võ THị KIM THOA