Bài 8. Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự

Kiểm tra bài cũ
Trong một văn bản tự sự , những yếu tố chính là gì? Ngoài ra có nên sử dụng yếu tố miêu tả không? Tại sao ?
Tả cảnh
Miêu tả trong văn tự sự
Tả người (nhân vật)
Miêu tả ngoại hình
Miêu tả nội tâm
“’Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.
Kiều càng sắc sảo, mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn.
Làn thu thủy , nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.“
Trích : Truyện Kiều - Nguyễn Du

“... Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời, góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai ,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Buồn trông cử bể chiều hôm,
Thuyền ai thầp thoáng cánh buồm xa xa ?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trong nội cỏ dầu dầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buån tr«ng giã cuèn mÆt duÒnh,
Çm Çm tiÕng sãng kªu quanh ghÕ ngåi.”
Trích:Truyện Kiều- Nguyễn Du

Miờu t? n?i tõm giỳp tỏc gi? kh?c h?a d?c di?m, tớnh cỏch nhõn v?t l�m cho nhõn v?t tr? nờn sinh d?ng hon.
“…Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời, góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai ,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Buồn trông cử bể chiều hôm ,
Thuyền ai thầp thoáng cánh buồm xa xa ?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trong nội cỏ dầu dầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buån tr«ng giã cuèn mÆt duÒnh,
Çm Çm tiÕng sãng kªu quanh ghÕ ngåi.”
Trích:Truyện Kiều- Nguyễn Du
B�i t?p : Nhân vật Lục Vân Tiên trong tác phẩm cùng tên của Nguyễn Đình Chiểu được xây dựng thông qua việc miêu tả thế giới nội tâm:
A. §óng
B. Sai
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời, góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai ,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Buồn trông cử bể chiều hôm,
Thuyền ai thầp thoáng cánh bồm xa xa ?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trong nội cỏ dầu dầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
B�i t?p : D?c do?n van sau v� cho bi?t tỏc gi? miờu t? n?i tõm b?ng cỏch n�o ?
"Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít."
Trích : Lão Hạc - Nam Cao

Miêu tả nội tâm trực tiếp
Miêu tả nội tâm gián tiếp
Miêu tả bên trong:
Tái hiện những diễn biến, tâm trạng, cảm xúc, ý nghĩ của nhân vật
Miêu tả bên ngoài :
Trực tiếp quan sát được
Không trực tiếp quan sát được
Ghi nhớ :
Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là tái hiện những ý nhĩ, cảm xúc và diễn biến tâm trạng của nhân vật. Đó là biện pháp quan trọng để xây dựng nhân vật, làm cho nhân vật sinh động.
Người ta có thể miêu tả nội tâm trực tiếp bằng cách diễn tả những ý nghĩ tình cảm, cảm xúc của nhân vật ; cũng có thể miêu tả nội tâm gián tiếp bằng cách miêu tả cảnh vật , nét mặt, cử chỉ, trang phục của nhân vật.

Gần miền có một mụ nào
Đưa người viễn khách tìm vào vấn danh.
Hỏi tên ,rằng :"Mã Giám Sinh",
Hỏi quê, rằng:"Huyện Lâm Thanh cũng gần"
Quá niên trạc ngoại tứ tuần,
Mày râu nhẵn nhụi áo quân bảnh bao.
Trước thầy sau tớ lao xao,
Nhà băng đưa mối rước vào lầu trang
Ghế trên ngồi tót s? sàng,
Buồng trong mối đã giục nàng kíp ra.
Nỗi mình thêm tức nỗi nhà,
Thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng!
Ngại ngùng dợn gió e sương,
Ngừng hoa bóng thẹn trông gương mặt dày

Mối càng vén tóc bắt tay,
Nét buồn như cúc điệu gầy như mai.
Đắn đo cân sắc cân tài,
ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ.
Mặn nồng một vẻ một ưa,
Bằng lòng khách mới tuỳ cơ dặt dìu.
Rằng : Mua ngọc đến Lam Kiều ,
Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường?"
Mối rằng : Giá đáng nghìn vàng,
Dớp nhà nhờ lượng người thương dám nài
Cò kè bớt một thêm hai,
Giờ lâu ngã giá vàng ngoài bốn trăm .
Trớch : Truy?n Ki?u- Nguy?n Du

Bài tập 2 : Thuật lại đoạn trích bằng lời văn của em, chú ý miêu tả nội tâm nàng Kiều.
Bài tâp1: Tìm những câu thơ miêu tả ngoại hình, miêu tả nội tâm trong đoạn trích sau:
Bài tập 3 : Viết một đoạn văn ngắn ghi lại tâm trạng của em sau khi để xảy ra một chuyện có lỗi đối với bạn (hoặc với thầy, cô,cha mẹ... )
Hướng dẫn về nhà :
Đọc lại bài , đọc kỹ phần ghi nhớ.
Nắm chắc thế nào là miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự, vai trò, các cách miêu tả nội tâm.
Biết cách vận dụng khi viết bài.
Làm tiếp bài tập 2,3 trang 117 sgk.