Bài 8. Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự

Chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ Ngữ văn 9
Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự có vai trò gì ?
Dỏp ỏn: Trong văn bản tự sự, sự miêu tả cụ thể,chi tiết về cảnh vật, nhân vật và sự việc có tác dụng làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, gợi cảm, sinh động.
Kiều ở lầu Ngưng Bích.
( Trích Truyện Kiều)
Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tám lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
?m ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ.
Kiều ở lầu Ngưng Bích.
( Trích Truyện Kiều)
Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tám lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
?m ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ.
Kiều ở lầu Ngưng Bích.
( Trích Truyện Kiều)
Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tám lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
?m ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
( Nguyễn Du)
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ.
- Dấu hiệu nhận biết:
+ Cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích: non xa, trăng gần, cát vàng, bụi hồng, cửa bể, thuyền, hoa, nội cỏ, chân mây, mặt đất, .
Miêu tả bên ngoài ( hoàn cảnh, ngoại hình)
Kiều ở lầu Ngưng Bích.
( Trích Truyện Kiều)
Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tám lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
?m ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ.
- D?u hi?u nh?n bi?t nh?ng cõu tho t? c?nh thiờn nhiờn:
+ Cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích: non xa, trăng gần, cát vàng, bụi hồng, cửa bể, thuyền, hoa, nội cỏ, chân mây, mặt đất, .
Miêu tả bên ngoài( hoàn cảnh, ngoại hình)
+ Các từ ngữ thể hiện cảm xúc, suy nghĩ, tâm trạng của Kiều khi ở lầu Ngưng Bích: bẽ bàng,bơ vơ, trông, chờ, tưởng, xót.
Đó là những suy nghĩ của Kiều về thân phận cô đơn bơ vơ nơi đất khách, nỗi nhớ Kim Trọng, cha mẹ nơi quê nhà không ai chăm sóc, phụng dưỡng lúc tuổi già.
Miêu tả tâm trạng bên trong (miêu tả nội tâm)
- D?u hi?u nh?n bi?t nh?ng cõu tho t? tõm tr?ng:
Kiều ở lầu Ngưng Bích.
( Trích Truyện Kiều)
Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tám lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
?m ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ.
* Miêu tả tâm trạng bên trong (miêu tả nội tâm)
* Miêu tả bên ngoài (hoàn cảnh, ngoại hình)
- Đối tượng của miêu tả hoàn cảnh, ngoại hình là những cảnh vật và con người với chân dung ,hình dáng, hành động ngôn ngữ, màu sắc…là những điều có thể quan sát trực tiếp.
- Đối tượng của miêu tả nội tâm là những suy nghĩ , tình cảm, những diến biến tâm trạng của nhân vật…những gì không quan sát được một cách trực tiếp từ bên ngoài nhưng có thể tự quan sát , thể nghiệm.

.Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tám lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ.
* Những câu thơ tả tâm trạng:
Thuý Kiều là cô gái giàu lòng tự trọng, thuỷ chung, hiếu thảo, vị tha.
? Có ý kiến cho rằng miêu tả nội tâm là một bước tiến của nghệ thuật tự sự. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?

.Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tám lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ.
* Những câu thơ tả tâm trạng:
A. Sö dông trùc tiÕp c¸c tõ ng÷ diÔn t¶ nh÷ng ý nghÜ, c¶m xóc, t×nh c¶m cña nh©n vËt.
B.Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ c¶nh vËt.
C. Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ ngo¹i h×nh.
D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng.
Bài tập trắc nghiệm
Chọn đáp án em cho là dỳng nh?t
.
? Nhà thơ đã miêu tả nội tâm nhân vật bằng cách nào?

.Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tám lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ.
* Những câu thơ tả tâm trạng:
A. Sö dông trùc tiÕp c¸c tõ ng÷ diÔn t¶ nh÷ng ý nghÜ, c¶m xóc, t×nh c¶m cña nh©n vËt.
B.Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ c¶nh vËt.
C. Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ ngo¹i h×nh.
D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng.
Bài tập trắc nghiệm
Chọn đáp án em cho là dỳng nh?t
.
?Nhà thơ đã miêu tả nội tâm nhân vật bằng cách nào?
A
* Những câu thơ tả tâm trạng:
.Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
?m ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Hình ảnh "cánh buồm xa xa" gợi tâm trạng xót xa về cuộc đời cô đơn, lẻ loi giữa hành trình lưu lạc...

.Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tám lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ.
* Những câu thơ tả tâm trạng:
A. Sö dông trùc tiÕp c¸c tõ ng÷ diÔn t¶ nh÷ng ý nghÜ, c¶m xóc, t×nh c¶m cña nh©n vËt.
B.Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ c¶nh vËt.
C. Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ ngo¹i h×nh.
D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng.
Bài tập trắc nghiệm
Chọn đáp án em cho là dỳng nh?t
.
?Nhà thơ đã miêu tả nội tâm nhân vật bằng cách nào?
A
* Những câu thơ tả cảnh:
.Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
?m ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Hình ảnh "cánh buồm xa xa" gợi tâm trạng xót xa về cuộc đời cô đơn, lẻ loi giữa hành trình lưu lạc...


Hình ảnh "cánh hoa trôi man mác" gợi tâm trạng lo âu cho thân phận mỏng manh, nhỏ nhoi trôi dạt trên dòng đời vô định.



Hình ảnh "nội cỏ rầu rầu" nơi chân mây mặt đất gợi tâm trạng chua xót buồn tủi về tấm thân nhàu nát, về cuộc đời héo hon, tàn úa của nàng.




Hình ảnh "gió cuốn mặt duềnh" gợi tâm trạng lo âu, khiếp sợ, hãi hùng. Âm thanh ầm ầm dữ dội của tiếng sóng như dự báo, đe doạ phong ba bão táp của cuộc đời sẽ bủa vây, vùi dập , cuốn trôi nàng vào bể khổ trầm luân.
Miêu tả nội tâm nhân vật thông qua miêu tả cảnh vật.
*Quan sát kĩ đoạn văn sau:
``Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít�.``
(Lão Hạc- Nam Cao)

.Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tám lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ.
* Những câu thơ tả tâm trạng:
A. Sö dông trùc tiÕp c¸c tõ ng÷ diÔn t¶ nh÷ng ý nghÜ, c¶m xóc, t×nh c¶m cña nh©n vËt.
B.Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ c¶nh vËt.
C. Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ ngo¹i h×nh.
D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng.
Bài tập trắc nghiệm
Chọn đáp án em cho là dỳng nh?t
.
?Nhà thơ đã miêu tả nội tâm nhân vật bằng cách nào?
A
* Những câu thơ tả cảnh:
.Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
?m ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Hình ảnh "cánh buồm xa xa" gợi tâm trạng xót xa về cuộc đời cô đơn, lẻ loi giữa hành trình lưu lạc...


Hình ảnh "cánh hoa trôi man mác" gợi tâm trạng lo âu cho thân phận mỏng manh, nhỏ nhoi trôi dạt trên dòng đời vô định.



Hình ảnh "nội cỏ rầu rầu" nơi chân mây mặt đất gợi tâm trạng chua xót buồn tủi về tấm thân nhàu nát, về cuộc đời héo hon, tàn úa của nàng.




Hình ảnh "gió cuốn mặt duềnh" gợi tâm trạng lo âu, khiếp sợ, hãi hùng. Âm thanh ầm ầm dữ dội của tiếng sóng như dự báo, đe doạ phong ba bão táp của cuộc đời sẽ bủa vây, vùi dập , cuốn trôi nàng vào bể khổ trầm luân.
Miêu tả nội tâm nhân vật thông qua miêu tả cảnh vật.
*Quan sát kĩ đoạn văn sau:
``Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít�.``
(Lão Hạc- Nam Cao)

.Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tám lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ.
* Những câu thơ tả tâm trạng:
A. Sö dông trùc tiÕp c¸c tõ ng÷ diÔn t¶ nh÷ng ý nghÜ, c¶m xóc, t×nh c¶m cña nh©n vËt.
B.Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ c¶nh vËt.
C. Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ ngo¹i h×nh.
D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng.
Bài tập trắc nghiệm
Chọn đáp án em cho là dỳng nh?t
.
?Nhà thơ đã miêu tả nội tâm nhân vật bằng cách nào?
A
* Những câu thơ tả cảnh:
.Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
?m ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Hình ảnh "cánh buồm xa xa" gợi tâm trạng xót xa về cuộc đời cô đơn, lẻ loi giữa hành trình lưu lạc...


Hình ảnh "cánh hoa trôi man mác" gợi tâm trạng lo âu cho thân phận mỏng manh, nhỏ nhoi trôi dạt trên dòng đời vô định.



Hình ảnh "nội cỏ rầu rầu" nơi chân mây mặt đất gợi tâm trạng chua xót buồn tủi về tấm thân nhàu nát, về cuộc đời héo hon, tàn úa của nàng.




Hình ảnh "gió cuốn mặt duềnh" gợi tâm trạng lo âu, khiếp sợ, hãi hùng. Âm thanh ầm ầm dữ dội của tiếng sóng như dự báo, đe doạ phong ba bão táp của cuộc đời sẽ bủa vây, vùi dập , cuốn trôi nàng vào bể khổ trầm luân.
Miêu tả nội tâm nhân vật thông qua miêu tả cảnh vật.
*Quan sát kĩ đoạn văn sau:
``Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít�.``
(Lão Hạc- Nam Cao)

.Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tám lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ.
* Những câu thơ tả tâm trạng:
A. Sö dông trùc tiÕp c¸c tõ ng÷ diÔn t¶ nh÷ng ý nghÜ, c¶m xóc, t×nh c¶m cña nh©n vËt.
B.Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ c¶nh vËt.
C. Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ ngo¹i h×nh.
D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng.
Bài tập trắc nghiệm
Chọn đáp án em cho là dỳng nh?t
.
?Nhà thơ đã miêu tả nội tâm nhân vật bằng cách nào?
A
* Những câu thơ tả cảnh:
.Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
?m ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Hình ảnh "cánh buồm xa xa" gợi tâm trạng xót xa về cuộc đời cô đơn, lẻ loi giữa hành trình lưu lạc...


Hình ảnh "cánh hoa trôi man mác" gợi tâm trạng lo âu cho thân phận mỏng manh, nhỏ nhoi trôi dạt trên dòng đời vô định.



Hình ảnh "nội cỏ rầu rầu" nơi chân mây mặt đất gợi tâm trạng chua xót buồn tủi về tấm thân nhàu nát, về cuộc đời héo hon, tàn úa của nàng.




Hình ảnh "gió cuốn mặt duềnh" gợi tâm trạng lo âu, khiếp sợ, hãi hùng. Âm thanh ầm ầm dữ dội của tiếng sóng như dự báo, đe doạ phong ba bão táp của cuộc đời sẽ bủa vây, vùi dập , cuốn trôi nàng vào bể khổ trầm luân.
Miêu tả nội tâm nhân vật thông qua miêu tả cảnh vật.
*Quan sát kĩ đoạn văn sau:
``Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít�.``
(Lão Hạc- Nam Cao)

.Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tám lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ.
* Những câu thơ tả tâm trạng:
A. Sö dông trùc tiÕp c¸c tõ ng÷ diÔn t¶ nh÷ng ý nghÜ, c¶m xóc, t×nh c¶m cña nh©n vËt.
B.Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ c¶nh vËt.
C. Miªu t¶ gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ ngo¹i h×nh.
D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng.
Bài tập trắc nghiệm
Chọn đáp án em cho là dỳng nh?t
.
?Nhà thơ đã miêu tả nội tâm nhân vật bằng cách nào?
A
* Những câu thơ tả cảnh:
.Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
?m ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Hình ảnh "cánh buồm xa xa" gợi tâm trạng xót xa về cuộc đời cô đơn, lẻ loi giữa hành trình lưu lạc...


Hình ảnh "cánh hoa trôi man mác" gợi tâm trạng lo âu cho thân phận mỏng manh, nhỏ nhoi trôi dạt trên dòng đời vô định.



Hình ảnh "nội cỏ rầu rầu" nơi chân mây mặt đất gợi tâm trạng chua xót buồn tủi về tấm thân nhàu nát, về cuộc đời héo hon, tàn úa của nàng.




Hình ảnh "gió cuốn mặt duềnh" gợi tâm trạng lo âu, khiếp sợ, hãi hùng. Âm thanh ầm ầm dữ dội của tiếng sóng như dự báo, đe doạ phong ba bão táp của cuộc đời sẽ bủa vây, vùi dập , cuốn trôi nàng vào bể khổ trầm luân.
Miêu tả nội tâm nhân vật thông qua miêu tả cảnh vật.
*Quan sát kĩ đoạn văn sau:
``Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít�.``
(Lão Hạc- Nam Cao)
Lão đau khổ , day dứt đến tột đỉnh vì đã chót lừa một con chó.
Miêu tả nội tâm nhân vật thông qua miêu tả ngoại hình.
Ghi nhớ:
Miêu tả Nội tâm trong văn bản tự sự là tái hiện những ý nghĩ , cảm xúc và diễn biến tâm trạng của nhân vật. Đó là biện pháp quan trọng để xây dựng nhân vật, làm cho nhân vật sinh động.
Người ta có thể miêu tả nội tâm trực tiếp bằng cách diễn tả những ý nghĩ, cảm xúc , tình cảm của nhân vật ; cũng có thể miêu tả nội tâm gián tiếp bằng cách miêu tả cảnh vật, nét mặt ,cử chỉ, trang phục,.của nhân vật.

Bài tập bổ sung
Đọc và nhận xét cách miêu tả nội tâm nhân vật của tác giả trong đoạn văn sau?
…Em quẹt que diêm thứ hai, diêm cháy và sáng rực lên. Bức tường như biến thành một tấm rèm bằng vải màu.Em nhìn thấu vào tận trong nhà. Bàn ăn đã dọn, khăn trải bàn trắng tinh, trên bàn toàn bát đĩa bằng sứ quý giá, và có cả một con ngỗng quay. Nhưng điều diệu kì nhất là ngỗng ta nhảy ra khỏi đĩa và mang cả dao ăn, phuốc- sét, cắm trên lưng, tiến về phía em bé…
( Trích: “ Cô bé bán diêm- An- đéc – xen)

Bài tập bổ trợ
Đọc và nhận xét cách miêu tả nội tâm nhân vật của tác giả trong đoạn văn sau?
…Em quẹt que diêm thứ hai, diêm cháy và sáng rực lên. Bức tường như biến thành một tấm rèm bằng vải màu.Em nhìn thấu vào tận trong nhà. Bàn ăn đã dọn, khăn trải bàn trắng tinh, trên bàn toàn bát đĩa bằng sứ quý giá, và có cả một con ngỗng quay. Nhưng điều diệu kì nhất là ngỗng ta nhảy ra khỏi đĩa và mang cả dao ăn, phuốc- sét, cắm trên lưng, tiến về phía em bé…
( Trích: “ Cô bé bán diêm- An- đéc – xen)
Tác giả miêu tả nội tâm thông qua miêu tả cảnh vật.
Thể hiện tâm trạng khát khao cuộc sống ấm no, hạnh phúc của cô bé bán diêm.

Bài tập 3
? Đọc, xác định yêu cầu bài tập?
? Theo em, những sự việc nào có thể xảy ra khiến em mắc lỗi với bạn ?

Bài tập 3
Chú ý : Sự việc đó diễn ra như thế nào?
Đặc biệt lưu ý miêu tả tâm trạng sau khi gây ra việc không hay đó.
Hướng dẫn về nhà
- Học thuộc ghi nhớ
- Hoàn thành bài tập luyện tập
- Chuẩn bị bài�:Chuong trỡnh Ng? van d?a phuong.
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh .