Bài 8. Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự

Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi:Yếu tố miêu tả có nhiệm vụ, vai trò
như thế nào trong văn bản tự sự?Tìm những
yếu tố tả người và tả cảnh trong hai đoạn
Trích Chị em Thuý Kiều và Cảnh ngày xuân
(Trích Truyện Kiều-Nguyễn Du)?


Đáp án:












-Yếu tố miêu tả làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn ,sinh động ,gợi cảm.Nhân vật trở nên rõ nét.
Đáp án:
-Yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự là tái hiện lại những hình ảnh, những trạng thái, đặc điểm, tính chất, màu sắc… của sự vật, con người và cảnh vật trong tác phẩm.
Ví dụ:
Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
(trích Chị em Thuý Kiều)
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
(Trích Cảnh ngày xuân)
MIÊU TẢ NỘI TÂM Tiết 38
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

I/Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm
trong văn bản tự sự
?

Tìm những câu thơ miêu tả cảnh và những câu thơ miêu tả tâm trạng của Thuý Kiều
1/Khảo sát phân tích ngữ liệu :Đoạn trích “ Kiều ở lầu Ngưng Bích”
Kiều ở lầu Ngưng Bích
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng
Tin sương luống những rày trông
Bên trời góc bể bơ vơ
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai
Xót người tựa cửa hôm mai
quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ
Sân lai biết mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm
Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa
Buồn trông mặt nước mới xa
Hoa trôi man mác biết là về đâu
Buồn trông nội có rầu rầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi
MIÊU TẢ NỘI TÂM Tiết 38
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ


I/ Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự :
1/Khảo sát phân tích ngữ liệu :Đoạn trích “ Kiều ở lầu Ngưng Bích”
Những câu miêu tả cảnh : 4 câu đầu và 8 câu cuối
-Những câu miêu tả tâm trạng: Phần còn lại
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia

Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trong nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấm lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa...
.
(?) Dấu hiệu nào cho em biết những câu thơ này là miêu tả nội tâm?
 Vì đoạn thơ tập trung miêu tả những suy nghĩ, diễn biến tâm trạng của Kiều: nghĩ thầm về thân phận cô đơn, bơ vơ nơi đất khách, nghĩ về Kim Trọng, nghĩ về cha mẹ chốn quê nhà ai chăm sóc lúc tuổi già?
-Đối tượng của miêu tả hoàn cảnh ,ngoại hình là những cảnh vật và con người với chân dung, hình dáng, hành ®éng , màu sắc, tính chất…là những điều có thể quan sát được trực tiếp.
- D?i tu?ng c?a miờu t? n?i tõm l� nh?ng suy nghi, tỡnh c?m, nh?ng di?n bi?n tõm tr?ngc?a nhõn v?t.nh?ng gỡ khụng quan sỏt du?c m?t cỏch tr?c ti?p t? bờn ngo�i ,nhung cú th? t? quan sỏt, th? nghi?m.

(?) Vậy qua đó em hãy cho biết miêu tả nội tâm trong VB tự sự là gì?
MIÊU TẢ NỘI TÂM Tiết 38
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I/Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm
trong văn bản tự sự
1/Khảo sát phân tích ngữ liệu :Đoạn trích “ Kiều ở lầu Ngưng Bích”
- Miêu tả nội tâm trong VB tự sự là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc và diễn biến tâm trạng của nhân vật.

-Những câu miêu tả cảnh có mối quan hệ như thế nào với việc thể hiện nội tâm nhân vật?
-Những câu miêu tả cảnh góp phần bộc lộ nội tâm nhân vật


MIÊU TẢ NỘI TÂM Tiết 38
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

I/Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm
trong văn bản tự sự
1/Khảo sát phân tích ngữ liệu
-Miêu tả nội tâm có tác dụng thế nào đối với việc khắc hoạ nhân vật trong văn bản tự sự ?


-Miêu tả nội tâm là biện pháp quan trọng để khắc hoạ rõ nét tính cách ,bản chất nhân vật. Giúp xây dựng nhân vật sinh động.
Ví dụ 2 – SGK117
(?) Đoạn trích miêu tả hình dáng bên ngoài hay miêu tả nội tâm của nhân vật lão Hạc?
 Miêu tả hình dáng bên ngoài của lão Hạc.
(?) Thế thông qua miêu tả hình dáng bên ngoài đó cho em thấy được tâm trạng gì của lão Hạc? Đây là cách miêu tả trực tiếp hay gián tiếp?
3 phút
 Thông qua miêu tả bên ngoài cho thấy được tâm trạng của lão Hạc: Đau đớn tột cùng, dằn vặt, hối hận (khi bán đi “cậu Vàng” thương yêu) . Khắc hoạ bản chất nhân hậu của lão Hạc .

 Miêu tả gián tiếp.
- Theo em, có mấy cách miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự, là những cách nào?
Các cách miêu tả nội tâm
miêu tả nội tâm trực tiếp
miêu tả nội tâm gián tiếp
MIÊU TẢ NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Khái niệm
Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc và diễn biến tâm trạng của nhân vật . Đó là biện pháp quan trọng để xây dựng nhân vật, làm cho nhân vật sinh động
Các cách miêu tả nội tâm
Miêu tả trực tiếp
Miêu tả gián tiếp
2/ Ghi nhớ: SGK/117

Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là tái hiện những ý nghĩ ,cảm xúc và diễn biến tâm trạng của nhân vật. Đó là biện pháp quan trọng để xây dựng nhân vật, làm cho nhân vật sinh động.
Người ta có thể miêu tả nội tâm trực tiếp bằng cách diễn tả những ý nghĩ ,cảm xúc ,tình cảm của nhân vật; cũng có thể miêu tả nội tâm gián tiếp bằng cách miêu tả cảnh vật, nét mặt , cử chỉ ,trang phục,…của nhân vật.
Tuần 8- Tiết 38
MIÊU TẢ NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
2/ Ghi nhớ: SGK/117
?
II/Luyện tập:
- Thuật lại đoạn trích Mã Giám sinh mua Kiều bằng văn xuôi, chú ý miêu tả nội tâm của nàng Kiều .
Bài tập 1/117

Bài tập 2/117
-Kể lại việc đoạn trích Kiều báo ân báo oán
I/ Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự :
1/Khảo sát phân tích ngữ liệu
Nghe tin Kiều bán mình chuộc cha,nhờ bà mối dẫn dắt, Mã Giám Sinh tìm đến nhà Kiều với danh nghĩa hỏi cưới nàng làm vợ.Họ Mã xuất hiện với bộ dạng quá tỉa tót ,nói năng thì cộc lốc, cử chỉ thô lỗ, xấc xược. Theo sau y là một đám tuỳ tùng ồn ào, bát nháo.Thuý Kiều cảm nhận mình bị lừa dối nhưng trước tình cảnh gia đình, nàng buộc phải chấp nhận.Nghe lời bà mối giục giã, Kiều từ trong phòng bước ra mà lòng đau đớn , tủi nhục ê chề. Nàng cảm thấy hổ thẹn cả với những vật vô tri. Trước mặt khách, Kiều bị coi như một món hàng thực sự. Kiều phải ngồi yên cho khách ngắm nghía, xem xét kĩ lưỡng, bắt buộc thử tài,cân sắc.Tên họ Mã bỉ ổi sau một hồi cò kè, mặc cả, đã chấp nhận mua Kiều với giá bốn trăm lạng vàng. Tình cảnh của Kiều lúc ấy thật đáng thương biết bao. Tấm lòng hiếu thảo của Kiều cũng thật đáng trân trọng biết bao.
BÀI TẬP 1/117
BÀI TẬP 2/117
Sau khi Kiều được Từ Hải cứu khỏi lầu xanh lần thứ hai , chàng còn giúp Kiều báo ân báo oán. Trên ghế công đường, Kiều cho gọi những người có ơn cứu nàng đến để trả ơn. Nghe gọi tên, thúc sinh không biết nguồn cơn nên vô cùng hoảng hốt. Kiều nhắc lại với thúc Sinh quãng thời gian ân nghĩa, ân tình mà lòng đầy xúc cảm . Nàng dùng những từ ngữ thật trân trọng để nói về ân nghĩa ấy với Thúc Sinh. Nàng còn ban tặng cho thúc Sinh hàng trăm cuốn lụa là gấm vóc, hàng nghìn cân bạc để “ đền ơn gọi là”.Trả ơn xong, Kiều gọi Hoạn Thư lên để quyết tâm báo oán.Hoạn Thư khôn ngoan đã cúi đầu nhận tội và xin được khoan hồng. Trước sự khôn ngoan đến quỉ quyệt ấy của Hoạn Thư, cùng với một tấm lòng đầy khoan dung , nhân nghĩa, Kiều đã hạ lệnh tha bổng cho Hoạn Thư. Tấm lòng đầy lương thiện của Kiều khiến ta vô cùng xúc động.
Bài tập 3: Ghi lại tâm trạng của em sau khi để xảy ra một chuyện có lỗi với bạn:
* Lưu ý HS: Không phải kể lại sự việc mà ghi lại tâm trạng của em khi gây ra sự việc đó.
Tuần 8- Tiết 38
MIÊU TẢ NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
II/Luyện tập:
1. Bài tập 1/117

2.Bài tập 2/117
I/ Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự :
1/Khảo sát phân tích ngữ liệu
III/ Hướng dẫn về nhà
-Tìm đọc các sách báo, tạp chí văn nghệ địa phương nắm được những tác giả người địa phương và những tác phẩm viết về địa phương
-Lập bảng thống kê tác giả văn học địa phương
-Viết đoạn văn ngắn nêu cảm nghĩ về một tác phẩm địa phương.
CHÚC CÁC EM VUI KHOẺ,HỌC GIỎI
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ GIÁO ĐÃ THAM DỰ