Bài 8. Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự

Kiểm tra bài cũ :
1) Bài tập trắc nghiệm :
Trong văn tự sự, khi muốn làm cho chi tiết, hành động, cảnh vật, con người và sự việc trở nên sinh động, cần sử dụng kết hợp các yếu tố nào ?
A - Miêu tả C - Thuyết minh
B - Nghị luận D - Biểu cảm
2) Nêu vai trò của yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự ?
1
Và :
" Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng, cánh buồm xa xa ?
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông nội cở rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi. "
* Ví dụ : Văn bản " Kiều ở lầu Ngưng Bích"


+ Những câu thơ tả cảnh :
" Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia "
+ Những câu thơ miêu tả tâm trạng :

" Tuởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ ?
Sân lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm. "
(Nguyễn Du, Truyện Kiều )
2
Đoạn văn :
" Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. "
( Nam Cao, Lão Hạc )
3
Ví dụ :
* Đoạn 1 :
" Tuởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ ?
(Nguyễn Du, Truyện Kiều )
* Đoạn 2 :
" Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. "
( Nam Cao, Lão Hạc )

? Theo em đoạn văn nào là miêu tả nội tâm trực tiếp, đoạn nào miêu tả nội tâm gián tiếp ?
Em hãy chỉ rõ sự khác nhau giữa hai đoạn văn đó ?
( HS thảo luận theo bàn - thời gian 1 phút )
4
Luyện tập :
Bài tập trắc nghiệm : Nhận định nào nói đúng về các phương thức biểu đạt trong đoạn văn sau :
Đã bao lần tôi từ những chốn xa xôi trở về Ku - ku - rêu, và lần nào tôi cũng nghĩ thầm với một nỗi buồn da diết : " Ta sắp được thấy chúng chưa, hai cây phong sinh sôi ấy ? Mong sao chóng về tới làng, chóng lên đồi mà đến với hai cây phong ! Rồi sau đó cứ đứng dưới gốc cây để nghe mãi tiếng lá reo cho đến khi say sưa ngây ngất ".
( Theo Ngữ văn 8, tập một )
A - Tự sự kết hợp với miêu tả ngoại hình.
B - Tự sự kết hợp với lập luận.
C - Lập luận kết hợp với miêu tả nội tâm.
D - Tự sự kết hợp với miêu tả nội tâm.
5
Bài tập 1/ SGK : ( trang 117 )
Bài tập 2/ SGK : (trang 117 )
( HS hoạt động theo nhóm, thời gian 3 phút )

- Nhóm 1 : (tổ 1, tổ 2 ) làm Bài tập 1.
- Nhóm 2 : (tổ 3, tổ 4 ) làm Bài tập 2.

* Chú ý : Chọn ngôi kể.
+ Bài 1 : Ngôi thứ 3.
+ Bài 2 : Ngôi thứ 1 (tôi )
6
Bài tập bổ trợ :
Khi làm bài văn kể về một kỉ niệm đáng nhớ đối với con vật nuôi mà em yêu thích, một bạn đã kể việc để mất chú chó yêu như sau :
Mải xem bác ấy nặn con gà trống em quên mất Mi-lu. Lát sau quay lại chẳng thấy nó đâu. Em vội vàng đi tìm khắp công viên mà vẫn không thấy. Mãi sau, đang nhớn nhác gọi, em thấy nó trong cái vườn nhỏ đang loay hoay tìm lối ra.
a) Theo em vì sao cách kể của bạn chưa phong phú và thiếu hấp dẫn ?
b) Hãy viết lại đoạn văn trên cho sinh động hấp dẫn hơn ?
7
Hướng dẫn về nhà :
- Học thuộc phần ghi nhớ.
- Làm hết các bài tập vào vở BT Ngữ văn.
- Chuẩn bị "Tổng kết về từ vựng ".
8