Bài 8. Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự

Trường THCS Phả lại
Nhiệt liệt
Chào đón
Các thầy cô về dự giờ
Môn ngữ văn lớp 9G
Cõu 1: Y?u t? miờu t? cú vai trũ nhu th? n�o trong van b?n t? s?.

Dỏp ỏn
Trong van b?n t? s?, miờu t? c? th?, chi ti?t v? c?nh v?t, nhõn v?t v� s? vi?c cú tỏc d?ng l�m cho cõu chuy?n tr? nờn h?p d?n, sinh d?ng, g?i c?m.
KIỂM TRA BÀI CŨ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2: Đọc thuộc lòng đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”
Kiều ở lầu Ngưng Bích
Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân,
Vẻ non xa, tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Tiết 40

MIÊU TẢ NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
TẢ CẢNH
TẢ TÂM TRẠNG

Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân,
Vẻ non xa, tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia.
.............................
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.

Cảnh trước lầu Ngưng Bích
Cảm xúc, suy nghĩ, tâm trạng của Kiều
Cho các đối tượng miêu tả: cảnh vật, tâm trạng, hình dáng lời nói, suy nghĩ, tình cảm, cử chỉ, cảm xúc. Em hãy sắp xếp các đối tượng miêu tả vào bảng phân loại sau?
Cảnh vật, hình dáng,
lời nói , cử chỉ.
Tâm trạng, suy nghĩ,
tình cảm, cảm xúc
Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc, tâm trạng của nhân vật.
TẢ CẢNH
TẢ TÂM TRẠNG

Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân,
Vẻ non xa, tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia.
.............................
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.

Cảnh trước lầu Ngưng Bích
Cảm xúc, suy nghĩ, tâm trạng của Kiều
Kiều là cô gái giàu lòng tự trọng, đa sầu đa cảm, thủy chung, hiếu thảo.
TẢ NỘI TÂM
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.

Sử dụng từ ngữ trực tiếp diễn tả tình cảm, cảm xúc => Miêu tả trực tiếp
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
CẢNH
TÂM TRẠNG
Miêu tả nội tâm nhân vật thông qua cảnh vật
Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít.”
(Nam Cao, Lão Hạc)
Miêu tả nội tâm nhân vật thông qua ngoại hình: nét mặt, cử chỉ, trang phục…
CÁC CÁCH MIÊU TẢ NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

1)Miêu tả nội tâm trực tiếp: diễn tả ý nghĩ, cảm xúc, tình cảm của nhân vật.

2) Miêu tả nội tâm gián tiếp: miêu tả cảnh vật, nét mặt cử chỉ, trang phục….của nhân vật.
LUYỆN TẬP
Bài 1: Hai đoạn văn sau, đoạn nào có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm? Đoạn văn nào miêu tả hình dáng bên ngoài?
Miêu tả hình dáng của Dế Choắt: người gầy gò, lêu nghêu, cánh ngắn củn hở cả mạng sườn, đôi càng bè bè, râu cụt có một mẩu…..
Miêu tả suy nghĩ của Dế Mèn: ăn năn, hối hận, tự trách bản thân đã gây ra cái chết thương tâm cho Dế Choắt.
LUYỆN TẬP
Bài 2: Đoạn văn sau, đoạn thơ sau miêu tả nội tâm nhân vật bằng cách nào?
a) “…Tôi giật sững người. Chẳng hiểu sao tôi phải bám chặt lấy tay mẹ. Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ. Dưới mắt em tôi, tôi hoàn hảo đến thế kia ư? Tôi nhìn như thôi miên dòng chữ đề trên bức tranh: “Anh trai tôi.”

(Bức tranh của em gái tôi - Tạ Duy Anh)


b) Quá niên trạc ngoại tứ tuần
Mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao.
(Truyện Kiều, Nguyễn Du)
LUYỆN TẬP
Bài 3: Ghi nhật ký về một ngày không thể quên của em (có thể là 1 chuyện vui, hoặc chuyện buồn) trong đó có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học thuộc ghi nhớ
Làm bài tập 3
Chuẩn bị giấy viết bài số 2