Bài 8. Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự

Giáo Viên : Nguyễn Hoàng Minh
Giảng dạy lớp : 9A 4
Chaøo Möøng Quyù Thaày Coâ Giaùo Veà Döï Giôø, Thaêm Lôùp
Bài 8 – Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự :
1.Dọc lại đoạn trích
"Kiều ở lầu Ngưng Bích."
* Những câu thơ tả cảnh
Những câu thơ miêu tả nội tâm
(Tâm trạng) của Thúy Kiều :
Kiều ở lầu Ngưng Bích
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng
Tin sương luống những rày trông mai chờ
Bên trời góc bể bơ vơ
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai
Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm
Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
(Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du)
Vì sao em biết đó là những câu thơ tả cảnh?
Tìm những câu thơ tả tâm trạng Kiều?
Miêu tả những suy nghĩ của Kiều về
nỗi nhớ cha mẹ, về Kim Trọng, về
thân phận buồn tủi của chính mình
=> Không quan sát được trực tiếp.
Tả cảnh sắc thiên nhiên ở lầu
Ngưng Bích : núi trăng, con thuyền cánh hoa, đồng cỏ…
=>Những cảnh ấy có thể quan sát được trực tiếp qua các giác quan.
Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
Tả cảnh
Tả cảnh
Tìm những câu thơ tả cảnh trong đoạn trích ?
Tả tâm trạng
Bài 8 – Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
1.Dọc lại đoạn trích
"Kiều ở lầu Ngưng Bích."
Kiều ở lầu Ngưng Bích
Những câu thơ tả cảnh
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.

Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
(Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du)
Những câu thơ tả cảnh trên có phải chỉ để
tả nguyên cảnh không ? Hay qua đó ta có
thể hiểu được tâm trạng của Kiều ?

Từ những câu thơ tả cảnh => hiểu được tâm trạng bên trong tức là nội tâm của nàng Kiều.
Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
1. Đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”
I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
2. Đoạn văn:(Trích“Lão Hạc”–Nam Cao)
Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão nghẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít.
Đoạn văn:
(Trích: “Lão Hạc” – Nam Cao)
Bài 8 –Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
Em hãy nhận xét về cách miêu tả nội tâm nhân vật Lão Hạc của tác giả ?
->Miêu tả nội tâm gián tiếp qua khuôn mặt của lão Hac lúc đang khóc : Dằn vặt, đau khổ, ân hận, day dứt …khi bán cậu Vàng .
Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
* Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc và diễn biến tâm trạng của nhân vật. Đó là biện pháp quan trọng để xây dựngnhân vật, làm cho nhân vật sinh động.
Bài 8 – Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
* Có hai cách miêu tả nội tâm nhân vật
Trực tiếp bằng cách diễn tả ý nghĩ cảm xúc, tình cảm của nhân vật.
Gián tiếp bằng cách miêu tả cảnh vật, nét mặt, cử chỉ, trang phục … của nhân vật.
II. Ghi nhớ : (SGK)
* Miêu tả nội tâm trong van bản tự
sự là tái hiện nh?ng ý nghĩ, cảm
xúc và diễn biến tâm trạng của
nhân vật. Dó là biện pháp quan
trọng để xây dựng nhân vật, làm
cho nhân vật sinh động.
* Người ta có thể miêu tả nội tâm
trực tiếp bằng cách diễn tả nh?ng
ý nghĩ, cảm xúc, tỡnh cảm của nhân
vật; cũng có thể miêu tả nội tâm gián
tiếp bằng cách miêu tả cảnh vật, nét
mặt, cử chỉ, trang phục,.của nhân vật.
Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
Vậy, thế nào là miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự ? Chúng có tác dụng gì trong việc xây dựng nhân vật ?
Có những cách miêu tả nội tâm nào ?

Bài 8 – Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
III. Luyện tập :

1/ Thuật lại đoạn trích “Mã Giám Sinh mua Kiều” bằng văn xuôi, chú ý miêu tả nội tâm của nàng Kiều .
Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
“Mã Giám Sinh mua Kiều”
Gần miền có một mụ nào
Đưa người viễn khách tìm vào vấn danh.
Hỏi tên, rằng: “Mã Giám Sinh”,
Hỏi quê, rằng:”Huyện Lâm Thanh cũng gần”
Quá niên trạc ngoại tứ tuần,
Mày râu nhẵn nhụi áo quân bảnh bao.
Trước thầy sau tớ lao xao,
Nhà băng đưa mối rước vào lầu trang
Ghế trên ngồi tót sỗ sàng,
Buồng trong mối đã giục nàng kíp ra.
Nỗi mình thêm tức nỗi nhà,
Thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng!
Ngại ngùng dợn gió e sương,
Ngừng hoa bóng thẹn trông gương mặt dày.
Mối càng vén tóc bắt tay,
Nét buồn như cúc điệu gầy như mai.
Đắn đo cân sắc cân tài,
Ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ.
Mặn nồng một vẻ một ưa,
Bằng lòng khách mới tùy cơ dặt dìu.
Rằng: “Mua ngọc đến Lam Kiều,
Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường?”
Mối rằng: “Đáng giá nghìn vàng,
Dớp nhà nhờ lượng người thương dám nài!”
Cò kè bớt một thêm hai,
Giờ lâu ngã giá vàng ngoài bốn trăm.
(Nguyễn Du, “Truyện Kiều)
Bài 8 – Tiết 40 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
Vì cần có tiền để cứu cha và em trai ra khỏi vòng tù tội, Kiều mới bán mình . Mụ mối đã đưa một người viễn khách là Mã Giám Sinh vào để vấn danh. Hắn ta trạc ngoài 40 tuổi, quê ở Lâm Thanh và ăn mặc rất chải chuốt “Mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao” rất đáng ghét. Theo sau hắn là cả một lũ đầy tớ ồn ào, láo nháo.Vừa bước vào nhà, hắn liền ngồi tót lên ghế trên một cách sỗ sàng.
Mụ mối giục nàng Kiều bước ra cho hắn ta xem mặt. Kiều nghĩ đến thân phận mình mà ê chề, đau đớn vô cùng.Nghĩ đến hoàn cảnh gia đình mình mà tê tái, xót xa.Nàng vừa bước đi mà vừa tuôn trào nước mắt .Nàng cảm thấy tủi hổ, ê chề, nhục nhã vô cùng, tưởng như gương mặt mình như dày ra…Mụ mối vén tóc, nắm tay nàng, nàng càng buồn thảm “Nét gầy như cúc điệu gầy như mai”. Mã Giám Sinh thì vừa ép nàng đánh đàn, làm thơ vừa “Đắn đo cân sắc cân tài”rất đểu cáng. Sau đó hắn ngã giá, rồi cò kè thêm bớt rất ti tiện : “ vâng ngoài bốn trăm.”
Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
1/ Thuật lại đoạn trích “Mã Giám Sinh mua Kiều” bằng văn xuôi, chú ý miêu tả nội tâm của nàng Kiều .
Sau khi Kiều quyết định bán mình chuộc cha , mụ mối dẫn Mã Giám Sinh đến mua Kiều. Gã ngoài 40 mươi, ăn mặc chải chuốt, bảnh bao.Nhìn gã, người ta thật khó có thiện cảm với một kẻ trai lơ trau chuốt đến thế . Vào nhà Kiều, hắn ngồi tót lên ghế trên một cách sỗ sàng, ngạo mạn .Khi nói chuyện, hắn đã lộ rõ là một kẻ vô học với những câu nói cộc lốc, trống không .Hắn và mụ mối ra sức cân sắc cân tài để định giá mua Kiều. Trong khi đó, Kiều chết lặng đi trong nỗi đớn đau, xót xa, tủi nhục. Kiều thương cho cha, cho em và cho thân phân mình. Cuối cùng, cuộc mua bán cũng đến hồi kết thúc. Một người con gái tài sắc như Kiều cũng trở thành món hàng cho người đời mua bán kiếm lời mà thôi .
2/ Hãy đóng vai nàng Kiều viết đoạn văn kể lại việc báo ân báo oán, trong đó bộc lộ trực tiếp tâm trạng của Kiều lúc gặp Hoạn Thư.
Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
Tôi đã được người anh hùng Từ Hải cứu thoát ra khỏi lầu xanh sau khi đã chịu nhiều tủi nhục, đớn đau. Chàng đã cho tôi một cuộc sống vui vẻ, hạnh phúc và đặc biệt là chàng đã giúp tôi báo ân báo oán khiến tôi nhớ mãi. Hôm ấy, người mà tôi mời ra để báo ân là Thúc Sinh. Thật tội nghiệp cho chàng, tưởng là mình bị đưa ra xử tội nên người chàng run rẩy, mặt tái ngắt như chàm. Tôi đã nhắc lại với chàng những kỷ niệm hồi còn ở Lâm Tri. Vì sự ngăn cách mà chúng tôi đã không vẹn chữ “tòng”,song tình nghĩa mà chàng giàng cho tôi thì tôi khó mà quên được.Tôi sai người lấy”Gấm trăm cuốn, bạc nghìn cân” làm chút lễ mọn để báo đáp cho chàng.Rồi khi Hoạn Thư được dẫn ra,tôi đã chào nói với cô ta “Tiểu thư cũng có bây giờ tới đây”, ngày xưa bà ăn ở ác độc như thế, thì nay phải gánh chụi tất cả, gieo gió thì phải gặp bão, càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều.Nghe tôi nói vậy, Hoạn Thư”rụng rời phách lạc hồn xiêu”.Thế nhưng với bản tính mưu mô, lắm mồm lắm miệng, lập tức,mụ đã “Khấu đầu dưới trướng liệu điều kêu ca” rằng mụ là phận đàn bà cho nên việc ghen tuông cũng là thường tình. Với lại mụ nói rằng mụ cũng rất yêu quý tôi và khi tôi trốn khỏi Quan Âm Gác, mụ cũng không cho người đuổi theo.Nhưng dù sao mụ cũng là kẻ có tội, mụ ta mong tôi rộng lòng bao dung, tha thứ cho.
Trước những lời lẽ khôn ngoan, phải lời như thế, tôi nghĩ rằng tha cho mụ ta cũng là điều làm phúc, cho nên tôi bèn “Truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay” .
III. Hướng dẫn bài tập về nhà
- Học thuộc Ghi nhớ/SGK
- Hoàn thành bài tập 3/SGK
- Chuẩn bị bài�: "Chuong trỡnh d?a phuong (Ph?n Van)"
- Tỡm d?c cỏc sỏch,bỏo,t?p chớ van ngh? d?a phuong d? n?m du?c nh?ng tỏc gi? ngu?i d?a phuong v� nh?ng tỏc ph?m vi?t v? d?a phuong ?
- L?p b?ng th?ng kờ cỏc tỏc gi? ngu?i d?a phuong (s? th? t?, h? tờn, bỳt danh, nh?ng tỏc ph?m chớnh,..)?
- Suu t?m m?t s? tỏc ph?m hay vi?t v? d?a phuong ?
-Vi?t m?t b�i van ng?n gi?i thi?u v� nờu c?m nghi c?a em v? m?t trong nh?ng tỏc ph?m vi?t v? d?a phuong m� em suu t?m du?c ho?c vi?t m?t b�i van hay b�i tho v? d?a phuong mỡnh.



Bài 8 – Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
Tiết 39 - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
Chúc Quý Thầy Cô Giáo Và Các Em Mạnh Khoẻ
Thank you