Bài 8. Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

Hãy theo dõi gợi ý sau và cho biết ông là ai.
a. ông là một nhà thơ nổi tiếng của văn học Trung đại Việt nam.
b. ông còn là một nhà yêu nước, một người thầy thuốc giỏi.
c. Một người thầy giáo nhân hậu, hết lòng với những học trò nghèo.
d. Khi ông mất cả cánh đồng rợp trắng khăn tang của các thế hệ học trò.
I. Tìm hiểu chú thích
1. Nguyễn Đình Chiểu
a. Cuộc đời:
? Hãy đọc chú thích và nêu những nét chính về cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu?
Nguyễn đình Chiểu, tự là Mạnh Trạch, hiệu là Trọng phủ và Hối Trai. Sinh ra trong một gia đình nhà nho, cha là Nguyễn Đình Huy, người Thừa Thiên, vào Gia Định làm thư lại tại dinh Tổng trấn Lê Văn Duyệt. ở đây Nguyễn Đình Huy lấy bà vợ thứ là Trương Thị Thiệt, người làng Tân Thới, sinh ra Nguyễn Đình Chiểu. Tuổi nhỏ theo cha ra Huế học, 21 tuổi thi đỗ tú tài ở Gia định, năm 27 tuổi lại ra Huế chờ khoa Kỉ Dậu(1849), nhưng không may lúc sắp vào trường thi thì được tin mẹ mất. ông phải về chịu tang mẹ, trên đường bị đau mắt nặng lại khóc thương mẹ nhiều nên đã bị mù. Gia đình phú hộ hứa gả con gái cho ông lại từ hôn.
I. Tìm hiểu chú thích
1. Nguyễn Đình Chiểu
a. Cuộc đời
? Em thấy cuộc đời nhà thơ như thế nào?
? Sự nghiệp văn chương của ông thì sao?
b. Sự nghiệp văn chương
Cảm phục thầy một học trò là Lê Tăng Quýnh đã làm mối chị gái mình cho thầy, Cô Lê Thị Điền trở thành người vợ hiền thục của thầy Đồ Chiểu
2 Truyện Lục Vân Tiên
a. Xuất xứ
? Nêu xuất xứ của truyện?
Truyện được xem là tác phẩm đầu tay của Nguyễn Đình Chiểu, ra đời trong thời kì ông đang dạy học và bốc thuốc ở Gia Định. Ban đầu truyền miệng và chép tay, lưu hành ngày càng rộng dưới nhiều hình thức sinh hoạt văn hoá dân gian. Xuất bản lần đầu bằng chữ Nôm năm 1865, bằng chữ Quốc ngữ năm 1867 và cũng được dịch ra tiếng Pháp trong khoảng thời gian này. Có nhiều bản dịch, nên cũng có dị bản. Theo bản thường dùng Truyện có 2082 câu thơ lục bát.
b. Tóm tắt
? Nhìn vào bản tóm tắt, ta thấy truyện gồm mấy phần, nội dung của mỗi phần?
? Tại sao nói Truyện Lục Vân Tiên ít nhiều có tính chất tự thuật?
? Theo em có phải tác giả coi đây là vấn đề chính khi viết tác phẩm?
? Vậy truyện được viết ra nhằm mục đích gì?
c. Chủ đề
? Đạo lí đó được thể hiện như thế nào trong truyện?
- Xem trọng tình nghĩa giữa con người với con người trong xã hội.
Đề cao tinh thần nghĩa hiệp, sẵn sàng cứu khốn phò nguy.
Thể hiện khát vọng của nhân dân, hướng tới lẽ công bằng và những điều tốt đẹp.
Ii. đọc - hiểu đoạn trích
Ii. đọc - hiểu đoạn trích
? Đọc và cho biết đoạn trích nằm vào phần nào của tác phẩm?
? Đoạn trích có nội dung gì?
Nội dung đoạn trích: Từ dã sư môn trở về thăm cha mẹ trước khi lên kinh ứng thi, gặp bọn cướp đang hoành hành. Lục Vân Tiên đã một mình "Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô" đánh tan bọn cướp cứu Kiều Nguyệt Nga và cô hầu Kim Liên. Cảm kích trước tấm lòng nghĩa hiệp của chàng, Kiều Nguyệt Nga mời chàng về nhà để trả ơn nhưng chàng đã khẳng khái từ chối.
? Em thấy đoạn trích có mấy nhân vật chính?
1. Nhân vật Lục Vân Tiên
Có người ở quận đông Thành
Tu nhân tích đức, sớm sinh con hiền.
Đặt tên là Lục Vân Tiên,
Tuổi vừa hai tám, nghề chuyên học hành.
Theo thầy nấu sử sôi kinh,
Tháng ngày bao quản sân Trình lao đao.
Văn đà khởi phụng đằng giao,
Võ thêm ba thước sáu thao ai bì.
Nay đà gặp hội long vân,
Ai ai mà chẳng lập thân buổi này,
Chí lăm bắn nhạn ven mây,
Danh tôi đặng rạng, tiếng thầy bay xa,
Làm trai trăm cõi người ta,
Trước lo báo bổ, sau là hiển vang.
? Qua những dòng thơ này em hiểu gì về Lục Vân Tiên?
Chàng trai mười sáu tuổi, siêng năng học hành, tài kiêm văn võ. Đang hăm hở bước vào đời, mong muốn thi thố tài năng cứu người giúp đời.
? Trở lại với đoạn trích ta thấy hình ảnh Lục Vân Tiên hiện lên qua những sự việc chính nào?
Ii. đọc - hiểu đoạn trích
1. Nhân vật Lục Vân Tiên
a. Lục Vân Tiên đánh cướp
Vân Tiên ghé lại bên đàng,
Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô.
Kêu rằng: "Bớ đảng hung đồ,
Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân".
Vân Tiên tả đột hữu xông
Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.
Lâu la bốn phía vỡ tan,
Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.
Phong Lai chẳng kịp trở tay,
Bị Tiên một gậy thác rày thân vong.
? Tìm những chi tiết đặc sắc nhất tác giả đã sử dụng để miêu tả hành động này?
Từ những chi tiết ấy ta hình dung đây là một chàng trai như thế nào?
Ii. đọc - hiểu đoạn trích
a. Lục Vân Tiên đánh cướp
1. Nhân vật Lục Vân Tiên
? Chiến thắng của Vân Tiên có ý nghĩa gì?
? Chi tiết này thể hiện ước mơ gì của tác giả?
Kết luận: Vân Tiên là nhân vật lí tưởng của tác phẩm, thể hiện lí tưởng thẩm mĩ của tác giả về con người trong cuộc sống đương thời.