Bài 8. Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

Ngữ văn 9:học kì i-năm học 2010-2011
Trường THCS Vân Dương
? Tìm câu thơ miêu tả cho bức tranh ? Nêu những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích " Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga"
Lâu la bốn phía vỡ tan,
Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.
Phong Lai trở chẳng kịp tay,
Bị Tiên một gậy thác rày thân vong.
Với ngôn ngữ thơ mộc mạc, bình dị, giàu sắc thái Nam Bộ, kể theo trình tự thời gian. Đoạn trích thể hiện khát vọng hành đạo giúp đời của tác giả, ngợi ca phẩm chất cao đẹp của con người, đồng thời thể hiện quan niệm về người anh hùng
KiÖm, H©m lµ ®øa so ®o,
ThÊy Tiªn d­êng Êy ©u lo trong lßng.
Khoa nµy Tiªn ¾t ®Çu c«ng,
H©m dÇu cã ®Ëu còng kh«ng xong råi.

? §o¹n th¬ trªn em thÊy xuÊt hiÖn nh÷ng nh©n vËt nµo? Nh©n vËt ®ã cã trong truyÖn g×.
Sau khi về thăm cha mẹ, Vân Tiên cùng tiểu đồng lên đường đi thi, chàng ghé thăm Võ Công, người đã hứa gả con gái là Võ Thể Loan cho chàng. Lúc sắp vào trường thi Vân Tiên nhận được tin mẹ mất, liền bỏ thi trở về quê chịu tang. Dọc đường về, Vân Tiên đau mắt nặng rồi mù cả hai mắt. Tình cảnh của thày trò Vân Tiên lúc này rất bi đát, tiền hết, mắt đã mù, đang bơ vơ nơi đất khách quê người thì gặp Trịnh Hâm, hắn đã hứa sẽ đưa về quê nhà. Không ngờ Trịnh Hâm đã lừa tiểu đồng vào rừng, trói vào gốc cây rồi ra nói dối với Vân Tiên là tiểu đồng đã bị cọp vồ. Lúc này Vân Tiên hoàn toàn bơ vơ.
Từ địa phương:
nghinh ngang: nghênh ngang
phui pha: phôi pha
chơn tay: chân tay
đàng: đường
nầy: này
nhơn nghĩa: nhân nghĩa
mụ: bà
Từ Hán Việt:
luỵ; chích; kinh luân; phôi pha; nghênh ngang; vời; nhân nghĩa; hẩm hút; trái mùi...
Để miêu tả nhân vật trong đoạn trích tác giả miêu tả theo cách nào trong những cách sau:
A.Miêu tả qua hành động.
B.Miêu tả qua lời nói.
C.Miêu tả kết hợp giữa hành động, lời nói và cử chỉ
D.Miêu tả qua cử chỉ
C
Ông chài xem thấy vớt ngay lên bờ.
Hối con vẩy lửa một giờ,
Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày.
... Ngư ông khi ấy hỏi han,
... Ngư rằng: " Ngươi ở cùng ta,
Hôm mai hẩm hút với già cho vui"
... Ngư rằng: " Lòng lão chẳng mơ,
Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn?
Nước trong rửa ruột sạch trơn,
Một câu danh lợi chi sờn lòng đây...

Rày doi mai vịnh vui vầy,
Ngày kia hứng gió đêm nầy chơi trăng.
Một mình thong thả làm ăn,
Khoẻ quơ chài kéo; mệt quăng câu dầm.
Nghêu ngao nay chích mai đầm,
Một bầu trời đất vui thầm ai hay.
Kinh luân đã sẵn trong tay,
Thung dung dưới thế vui say trong trời.
Thuyền nan một chiếc ở đời,
Tắm mưa chải gió trong vời Hàn Giang.
? Đây là đoạn truyện giàu chất thơ là do những vẻ đẹp thi ca nào sau đây:
- Giàu tình cảm và hình ảnh nhạc điệu
- Cảm xúc phóng khoáng
- Ngôn ngữ chau chuốt, sử dụng phép đối
Cả 3 lí do trên
Lèi kÓ chuyÖn sinh ®éng linh ho¹t, kÕt cÊu theo dßng thêi gian, ng«n ng÷ th¬ méc m¹c, gi¶n dÞ, giµu chÊt Nam Bé,nghÖ thuËt ®èi lËp, sö dông ng«n ng÷ ®èi tho¹i
Đoạn trích nói lên sự đối lập giữa thiện và ác, giữa nhân cách cao cả và những toan tính hẹp hòi. Đồng thời thể hiện thái độ quý trọng và niềm tin của tác giả với nhân dân lao động
C©u nãi cña «ng chµi: “ Dèc lßng nh¬n nghÜa h¸ chê tr¶ ¬n ? ” lµm em liªn t­ëng ®Õn c©u nãi nµo cña Lôc V©n Tiªn ë trÝch ®o¹n “ Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga”
Qua h×nh ¶nh «ng chµi vµ Lôc V©n Tiªn ë nh÷ng trÝch ®o¹n ®· häc, thö rót ra nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh cña nh©n vËt thiÖn trong TruyÖn Lôc V©n Tiªn
Câu nói của ông chài: " Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn ? " làm ta liên tưởng đến câu nói của Vân Tiên với Kiều Nguyệt Nga:
Làm ơn há dễ trông ngưười trả ơn.
Nhớ câu kiến ngãi bất vi
Làm người thế ấy cũng phi anh hùng
Sự tương đồng này cho thấy ông chài, cũng như Lục Vân Tiên, là nhân vật chính diện- Nhân vật đại diện cho quan niệm đạo đức, luân lí của Nguyễn Đình Chiểu. Đặc điểm nổi bật ở những nhân vật này là:
+ Nhân từ: luôn sẵng sàng cứu giúp người hoạn nạn
+ Hào hiệp: làm ơn mà không cần nhận trả ơn. Họ làm điều thiện một cách tự nhiên, như một bổn phận, như một công việc bình thường trong cuộc đời
+ Không màng danh lợi. Đặc biệt qua hình ảnh ông chài, người đọc thấy vững tin vào sự tồn tại của điều thiện: cái thiện luôn có mặt trong cuộc đời, cái thiện vẫn hằng ngụ cư trong những con người nhỏ bé vô danh như vợ chồng ông chài
Em thích nhất câu thơ nào trong đoạn trích ? Hãy đọc lên, và giải thích lí do vì sao em thích
Bốn bề đá lấp bịt bùng,
Mẹ con than khóc khôn trông ra rồi.
Trời kia quả báo mấy hồi,
Tiếc công son điểm phấn dồi bấy lâu.
Lắm người cho biết ngãi sâu,
Gặp cơn hoạn nạn cùng nhau cho tròn.
Đừng đừng theo thói mẹ con,
Thác đà mất kiếp, tiếng còn bia danh.
Trạng nguyên về đến Đông thành,
Lục ông trước đã xây dinh ở làng.
Bày ra sáu lễ sẵn sàng,
Các quan đi họ cưới nàng Nguyệt Nga
Sui gia đã xứng sui gia,
Rày mừng hai họ một nhà thành thân.
Trăm năm biết mấy tinh thần,
Sinh con sau nối gót lân đời đời.
Theo em đoạn thơ trên, có nằm trong Truyện Lục Vân Tiên hay không ? Nếu có sẽ thuộc phần nào của truyện?
Chúc các em chăm ngoan học giỏi!