Bài 8. Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

(Đồ Chiểu)-(1822-1888)
1. Tác giả:Nguyễn Đình Chiểu (Đồ Chiểu)-(1822-1888)
- Sinh ra ở quê mẹ: Gia Định
- Học giỏi, đỗ tú tài (năm 26 tuổi)
- Bị mù, từ đó mở trường dạy học và làm thuốc tại quê nhà.
1858, Pháp đánh vào Gia Định, Nguyễn Đình Chiểuchạy về Cần Giuộc.
- Ba Tri. Pháp mua chuộc ông không được: “Đất vua đã mất, đất của riêng tôi nào có đáng gì?”.
- Ông mất năm 1888 tại Ba Tri (Bến tre).

2. Tác phẩm
- Gồm hơn 2082 câu thơ lục bát
- Ra đời đầu những năm 50 của thế kỷ XIX. Gồm 4 phần:
1) Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga khỏi tay bọn cướp.
2) Lục Vân Tiên gặp nạn được thần và dân cứu giúp.
3) Kiều Nguyệt Nga gặp nạn vẫn chung thuỷ với Lục Vân Tiên.
4) Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga gặp lại nhau.
3.Giá trị nội dung, nghệ thuật
- Nội dung: Truyền dạy đạo lý làm người.
Đề cao tư tưởng nhân nghĩa, tác phẩm có tính chất tự thuật, nhân vật Lục Vân Tiên chính là hình ảnh và ước mơ của tác giả: ca ngợi, đề cao đạo đức, nhân nghĩa (Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga, Hớn Minh).
- Nghệ thuật:
+ Truyện thơ nôm lục bát
+ Ngôn ngữ mộc mạc giản dị, sử dụng những phương thức diễn xướng dân tộc: kể thơ, hát Vân Tiên, nói thơ…
*. Vị trí
Đoạn trích thuộc phần I của truyện.
Trong đoạn trích, Lục Vân Tiên là nhân vật chính.
Hình ảnh Lục Vân Tiên gợi nhớ đến hình ảnh Thạch Sanh trong truyện cổ tích cùng tên.
Để nhân dân dễ hiểu những vấn đề tư tưởng đạo đức của chính thời đại nhân dân đang sống.
*. Đại ý
Đoạn trích khắc hoạ phẩm chất đẹp đẽ của hai nhân vật: Lục Vân Tiên tài ba dũng cảm, trọng nghĩa khinh tài; Kiều Nguyệt Nga hiều hậu, ân tình.

a.Hành động đánh cướp:
- Khẩn trương, không do dự, bất chấp thế yếu, suy tính thiệt hơn.
- Thể hiện sức mạnh nhân nghĩa, lẽ phải tình yêu thương và lòng dũng cảm kiên cường
- Dám bênh vực kẻ yếu, tiêu diệt bạo tàn
* Kiên quyết và lòng quả cảm
Vân Tiên ghé lại bên đàng,
Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô.
Kêu rằng: “Bớ đảng hung đồ,
Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân”
Phong lai mặt đỏ phừng phừng
“Thằng nào lại dám lẫy lừng vào đây.
Trước gây việc dữ tại mày,
Truyền quân bốn phía bủa vây mịt bùng”
Vân tiên tả đột hữu xông,
Khác nào Triệu Tử phá vong Đương Dang.
Lâu la bốn phía vỡ tan,
Điều quăng gươm giáo tìm đường chạy ngay.
Phong Lai trở chẳng kịp tay,
Bị Tiên một gậy thác rày thân vong…
1.Nhân vật Lục Vân Tiên
-“Dẹp rồi lũ kiến chòm ong,
Hỏi ai than khóc ở trong xe này”
…”Ta đã trừ dòng lâu la”
Khoan khoan ngồi đó chớ ra
Nàng là phận gái ta là phận trai”
“Nhớ câu kiến ngãi bất vi
Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”
b. Thái độ cư xử với Kiều Nguyệt Nga:
- Động lòng an ủi, ân cần hỏi han
- Giữ đúng lễ nghi giao tiếp (theo lễ giáo).
- Làm một bổn phận là lẽ tự nhiên , không coi đó là công trạng.
* Cách cư xử mang tinh thần nghĩa hiệp của bậc hảo hán
1.Nhân vật Lục Vân Tiên
**Là nhân vật lí tưởng , hình ảnh đẹp mà tác giả gửi gắm niềm tin và ước vọng của mình
1.Nhân vật Lục Vân Tiên
a.Hành động đánh cướp:
- Khẩn trương, không do dự, bất chấp thế yếu, suy tính thiệt hơn.
- Thể hiện sức mạnh nhân nghĩa, lẽ phải tình yêu thương và lòng dũng cảm kiên cường
- Dám bênh vực kẻ yếu, tiêu diệt bạo tàn
* Kiên quyết và lòng quả cảm
b. Thái độ cư xử với Kiều Nguyệt Nga:
- Động lòng an ủi, ân cần hỏi han
- Giữ đúng lễ nghi giao tiếp (theo lễ giáo).
- Làm một bổn phận là lẽ tự nhiên , không coi đó là công trạng.
* Cách cư xử mang tinh thần nghĩa hiệp của bậc hảo hán

…“Làm con đâu dám cãi cha
Ví dầu ngàn dặm đàng xa cũng đành”
…“Lâm nguy chẳng gặp giải nguy
Tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi”
“Trước xe quân tử tạm ngồi
Xin cho tiện thiếp lạy rồi sẽ thưa”
Hà Khê qua đó cũng gần
Xin theo cùng thiếp đền ân cho chàng
- Người con gái hiếu thảo (con gái quan tri phủ).
- Cô gái thùy mị nết na, có học (Xưng hô khiêm nhường, nói năng dịu dàng, văn vẻ)
- Trọng ân nghĩa, tìm cách đền ơn.
* Là cô gái hiền hậu, nết na, hiếu thảo, giàu tình cảm và ân nghĩa.
2.Nhân vật Kiều Nguyệt Nga

1. Về nghệ thuật
- Ngôn ngữ truyện mộc mạc bình dị,gần với lời nói hằng ngày của người dân Nam Bộ.
- Xây dựng tính cách nhân vật bằng hành động, cử chỉ, lời nói.
2. Về nội dung.
Đoạn trích thể hiện khát vọng hành đạo giúp đời của tác giả và khắc hoạ những phẩm chất đẹp đẽ của hai nhân vật Lục Vân Tiên tài ba, dũng cảm, trọng nghĩa khinh tài; Kiều Nguyệt Nga hiền hâu, nết na, ân tình.
Tổng kết
Luyện tập:
1.Qua đoạn trích, em thấy Lục Vân Tiên là người thế nào? Kiều Nguyệt Nga là người thế nào? Em học tập được gì ở họ?
2. Về chuyển truyện thơ sang văn xuôi ( diễn xuôi đoạn trích)
3.Tập đóng vai tiểu phẩm (Đóng đơn giản)