Bài 8. Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA
Tác giả: Nguyễn Đình Chiểu
Trình bày: Gia Thịnh
Vĩnh Cơ
Thanh Phong
Tóm tắt truyện LVT
LVT là một học trò có tài đức, văn võ song toàn. Trên đường đi thi, LVT đánh bọn cướp Phong Lai và cứu KNN.
Hay tin mẹ mất, LVT bỏ thi về quê thọ tang. Bao lần gặp nạn, LVT được thần và người cứu giúp.
KNN bị buộc đi cống giặc Ô Qua nhưng một lòng thủy chung với LVT. Đến biên giới, KNN nhảy sông tự tử. KNN được Phật Bà và nhân dân cứu giúp.
Cuối cùng, hai người sống bên nhau hạnh phúc.
Nghệ thuật và Nội dung
của truyện
Nghệ thuật: thể loại truyện thơ Nôm viết theo thể lục bát.

Nội dung: Qua tạo hình nhân vật chính diện và phản diện, truyện đề cao đạo đức, truyền dạy đạo lý làm người.
Nhân vật Lục Vân Tiên
Vị nghĩa vong thân
Vân Tiên ghé lại bên đàng
Bẻ cây làm gậy nhắm làng xông vô
Thấy dân gặp nạn, LVT không làm ngơ. Tuy chỉ có 1 mình và không có vũ khí nhưng LVT đã hành động dứt khoát, dám đối mặt với lũ cướp có vũ khí.
Vân Tiên tả đột hữu xông
Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang
Nhân vật Lục Vân Tiên
Chính trực, hào hiệp, từ tâm, nhân hậu
Cứu người xong, LVT ân cần hỏi han.
Khi nghe trong kiệu vọng ra tiếng nói muốn được tạ ơn, Vân Tiên vội gạt đi ngay
Khoan khoan ngồi đó chớ ra,
Nàng là phận gái, ta là phận trai.
Câu thơ này chứa đựng sự câu nệ của lễ giáo phong kiến “nam nữ thụ thụ bất thân”.



Nhân vật Lục Vân Tiên
Chàng không muốn nhận những cái lạy tạ của hai cô gái và từ chối lời mời về thăm nhà của Nguyệt Nga. Sau đó, chàng không nhận chiếc trâm vàng nàng tặng mà chỉ cùng nàng xướng họa một bài thơ rồi thanh thản ra đi, không hề vương vấn. Dường như đối với Vân Tiên, làm việc nghĩa là bổn phận, là lẽ tự nhiên. Con người trọng nghĩa khinh tài ấy không coi đó là công trạng.
Nhân vật Lục Vân Tiên
Vân Tiên nghe nói liền cười:
“Làm ơn há dễ trông người trả ơn.
Nay đà rõ đặng nguồn cơn,
Nào ai tính thiệt so hơn làm gì.
Nhớ câu kiến nghĩa bất vi,
Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”.
 Với phẩm chất cao đẹp, Lục Vân Tiên đã trở thành một hình tượng lí tưởng để Nguyễn Đình Chiểu gửi gắm vào đó niềm tin và ước vọng của mình
Nhân vật Kiều Nguyệt Nga
Hiện lên qua ngôn ngữ đối thoại với LVT
Cách xưng hô của nàng vừa trân trọng, vừa khiêm nhường:
Trước xe quân tử tạm ngồi,
Xin cho tiện thiếp lạy rồi sẽ thưa.
Nói năng dịu dàng, mực thước:
Làm con đâu dám cãi cha,
Ví dầu ngàn dặm đàng xa cũng đành.
Nhân vật Kiều Nguyệt Nga
Trình bày rõ ràng, khúc chiết, vừa đáp ứng đầy đủ những điều thăm hỏi ân cần của LVT, vừa thể hiện niềm cảm kích chân thành đối với ân nhân cứu mạng:
Thưa rằng: “Tôi Kiều Nguyệt Nga,
…
Lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng ngươi”.
Nhân vật Kiều Nguyệt Nga
Nguyệt Nga làngười chịu ơn. Lục Vân Tiên không chỉ cứu mạng, mà còn cứu cả cuộc đời trong trắng của nàng. Đối với người con gái, điều đó còn quý hơn tính mạng:
Lâm nguy chẳng gặp giải nguy,
Tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi.
Nhân vật Kiều Nguyệt Nga
Nàng băn khoăn tìm cách trả ơn, dù hiểu rằng đền đáp bao nhiêu cũng là không đủ:
Gẫm câu báo đức thù công
Lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng người.
Bởi thế, nàng đã tự nguyện gắn bó cuộc đời mình với chàng trai khảng khái, hào hiệp và sau này dám liều mình quyên sinh để giữ trọn ân nghĩa thủy chung.
 Người con gái nết na theo quan niệm xưa
Tổng kết
Nội dung: đoạn trích làm nổi bật hai nhân vật: LVT tài ba, dũng cảm, trọng nghĩa, khinh tài; KNN hiền hậu, nết na, ân tình. Qua đó thể hiện khát vọng hành đạo giúp đời của tác giả.
Nghệ thuật: lời thơ mộc mạc, bình dị gần gũi với lời ăn tiếng nói thường ngày và mang đậm sắc thái địa phương Nam Bộ.