Bài 8. Gương cầu lõm

TRƯỜNG THCS BON PHẶNG – THUẬN CHÂU - SƠN LA
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP 7B
GIÁO VIÊN: NGUYỄN NAM TIẾN
NĂM HỌC: 2012 – 2013
BỘ MÔN: VẬT LÝ 7
KIỂM TRA BÀI CŨ
HS1: Nêu tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng?
- Là ảnh ảo không hứng được trên màn chắn
- Ảnh lớn bằng vật
HS2: Nêu tính chất của ảnh tạo bởi gương cầu lồi?
- Là ảnh ảo không hứng được trên màn chắn
- Ảnh nhỏ hơn vật
- Ảnh ảo cách gương một khoảng cách bằng khoảng cách từ vật đến gương
*Nhận xét: Ảnh tạo bởi gương phẳng và gương cầu lồi:
Giống nhau: Đều là ảnh ảo, không hứng được trên màn chắn
- Khác nhau: Ảnh tạo bởi gương phẳng lớn bằng vật, ảnh tạo bởi gương cầu lồi nhỏ hơn vật.
Liệu gương cầu lõm có tạo được ảnh của một vật giống như gương cầu lồi không và gương cầu lõm có tính chất gì mà có thể “thu” được năng lượng Mặt Trời?
Gương cầu lõm là gương có mặt phản xạ là mặt trong của một phần hình cầu.
Nhóm các em có ba loại gương: Hãy tìm xem gương nào là gương cầu lõm và mô tả thế nào là gương cầu lõm?.
Thí nghiệm: Bố trí thí nghiệm như hình 8.1. Hãy quan sát ảnh của cây nến tạo bởi gương cầu lõm.
Đặt cây nến sát gương rồi di chuyển từ từ ra xa gương, cho đến khi không nhìn thấy ảnh đó nữa
C1: Ảnh của cây nến quan sát được trong gương cầu lõm ở thí nghiệm trên là ảnh gì? So với cây nến thì lớn hơn hay nhỏ hơn?
Trả lời: Là ảnh ảo, lớn hơn cây nến
Hình 8.1
Gương phẳng
Gương cầu lõm
Kết luận:
Đặt một vật gần sát gương cầu lõm, nhìn vào gương thấy một ảnh ...... không hứng được trên màn chắn và.…….……vật.
ảo
lớn hơn
C2. Hãy bố trí thí nghiệm để so sánh ảnh ảo của một vật tạo bởi gương cầu lõm với ảnh của cùng vật đó tạo bởi gương phẳng. Mô tả cách bố trí thí nghiệm. Nêu kết quả so sánh.
* Quan sát ảnh của cây nến tạo bởi gương phẳng, gương cầu lồi và gương cầu lõm. Hãy điền vào chỗ trống để so sánh sự giống và khác nhau về ảnh của cây nến?
Gương phẳng
Gương cầu lồi
Gương cầu lõm
- Giống nhau: Là………….., không hứng được trên màn chắn
Khác nhau: Ảnh tạo bởi gương phẳng …………..
Ảnh tạo bởi gương cầu lồi …………………
Ảnh tạo bởi gương cầu lõm ………………..
* Nhận xét: Ảnh tạo bởi gương cầu lồi < Ảnh tạo bởi gương phẳng < Ảnh tạo bởi gương cầu lõm
ảnh ảo
lớn bằng vật
nhỏ hơn vật
lớn hơn vật
* Thí nghiệm: Dùng đèn pin chiếu một chùm tia sáng song song đi là là trên một màn chắn, tới một gương cầu lõm (Hình 8.2). (Xem thí nghiệm ảo )
Hội tụ
C3. Quan sát chùm tia phản xạ xem nó có đặc điểm gì?
Trả lời: Chùm tia phản xạ hội tụ tại một điểm trước gương.
Kết luận: Chiếu một chùm tia tới song song lên một gương cầu lõm, ta thu được một chùm tia phản xạ ………… tại một điểm trước gương.
hội tụ
C4. Hình 8.3 là một thiết bị dùng gương cầu lõm hứng ánh sáng mặt trời để nung nóng vật. Hãy giải thích vì sao vật đó lại nóng lên.
Trả lời: Mặt Trời ở rất xa ta nên chùm sáng từ Mặt Trời tới gương cầu lõm coi như chùm tia tới song song, cho chùm tia phản xạ hội tụ tại một điểm ở phía trước gương. Ánh sáng mặt trời có nhiệt năng cho nên vật để ở chỗ ánh sáng hội tụ sẽ nóng lên.
* Thí nghiệm: Điều chỉnh đèn để tạo ra một chùm tia sáng phân kì xuất phát từ điểm S (ở gần gương) tới một gương cầu lõm (Hình 8.4)
C5. Bằng cách di chuyển đèn pin, hãy tìm vị trí của S để thu được chùm phản xạ là một chùm sáng song song.
S
Kết luận: Một nguồn sáng nhỏ S đặt trước gương cầu lõm ở một vị trí thích hợp, có thể cho một chùm tia …………... song song.
phản xạ
Chùm tia sáng phân kỳ xuất phát từ điểm S thích hợp tới gương cầu lõm
S

*Giáo dục bảo vệ môi trường:
- Mặt Trời là một nguồn năng lượng. Sử dụng năng lượng Mặt Trời là một yêu cầu cấp thiết nhằm giảm thiểu việc sử dụng năng lượng hóa thạch (tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường)
- Một cách sử dụng năng lượng Mặt Trời đó là: Sử dụng gương cầu lõm có kích thước lớn tập trung ánh sáng Mặt Trời vào một điểm (để đun nước, nấu chảy kim loại, … )
Ứng dụng thực tế của gương cầu lõm là: Nung nóng vật, trong y tế, làm gương trang điểm cho các diễn viên, làm các pha đèn(đèn pin, đèn ô tô), kính thiên văn, ...
* Ảnh ảo tạo bởi gương cầu lõm lớn hơn vật .
* Gương cầu lõm có tác dụng biến đổi một chùm tia tới song song thành một chùm tia phản xạ hội tụ vào một điểm và ngược lại, biến đổi một chùm tia tới phân kì thích hợp thành một chùm tia phản xạ song song.
* Ghi nhớ:
Tìm hiểu đèn pin:
ĐÈN PIN
GƯƠNG CẦU LÕM
C6. Xoay pha đèn đến vị trí thích hợp để thu được chùm phản xạ song song từ pha đèn chiếu ra. Giải thích vì sao nhờ có pha đèn mà đèn pin có thể chiếu ánh sáng đi xa mà vẫn sáng rõ?
Trả lời: Vì pha đèn là một gương cầu lõm nên khi xoay pha đèn đến vị trí thích hợp ta sẽ thu được một chùm sáng phản xạ song song, ánh sáng sẽ truyền đi xa được, không bị phân tán mà vẫn sáng rõ.
C7. Muốn thu được chùm sáng hội tụ từ đèn ra thì phải xoay pha đèn để cho bóng đèn ra xa hay lại gần gương?
Trả lời: Muốn thu được chùm sáng hội tụ từ đèn phát ra thì ta phải xoay pha đèn để cho bóng đèn ra xa gương.
Bài tập 1. Khoanh tròn câu trả lời đúng. Ảnh ảo của một vật tạo bởi gương cầu lõm?
A. Nhỏ hơn vật B. Bằng vật C. Lớn hơn vật D. Bằng nửa vật
Bài tập 2. Vì sao nhờ có gương phản xạ, đèn pin lại có thể chiếu ánh sáng đi xa? Khoanh tròn câu trả lời đúng.
A. Vì gương hắt ánh sáng trở lại
B. Vì gương cho ảnh ảo rõ hơn
C. Vì đó là gương cầu lõm cho chùm phản xạ song song.
D. Vì nhờ có gương ta nhìn thấy những vật ở xa.
Bài tập 3. Cùng một vật lần lượt đặt trước ba gương, cách gương cùng một khoảng, gương nào tạo được ảnh ảo lớn nhất? Khoanh tròn câu trả lời đúng:
A. Gương phẳng.
B. Gương cầu lõm
C. Gương cầu lồi
D. Không gương nào (ba gương cho ảnh ảo bằng nhau)