Bài 8. Chiếc lá cuối cùng

Nguyen Phương Thắm
1
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Phân tích sự tương phản giữa hai nhân vật Đôn Ki-Hô-Tê và Xan-Chô Pan-xa.Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật tương phản ấy ?
Đôn Ki-Hô-Tê
Lý tưởng tốt đẹp nhưng hành động điên rồ, không hợp thời dẫn đến nực cười vừa đáng trách vừa đáng thương.
Xan-Chô Pan-xa
Tỉnh táo, chân thực nhưng quá chú trọng đến quyền lợi hưởng thụ cá nhân mà trở nên tầm thường.
Nghệ thuật tương phản làm nổi bật hai bức chân dung bất hủ :
Ngữ Văn 8
Nguyen Phương Thắm
2
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
Chiếc lá cuối cùng
O Hen-ri (1862-1910) Là nhà văn Mĩ chuyên viết truyện ngắn. Nhiều truyện của ông đã để lại ấn tượng sâu sắc.
- Truyện của ông thường nhẹ nhàng nhưng toát lên tinh thần nhân đạo cao cả, tình yêu thương người nghèo khổ rát cảm động.
( O. Hen-Ri )
Nguyen Phương Thắm
3
2. Tác phẩm:
3. Hướng dẫn đọc - kể tóm tắt đoạn trích:
Đoạn trích là phần cuối truyện ngắn chiếc lá cuối cùng.
Nguyen Phương Thắm
4
Tóm tắt truyện.
Tại một khu phố nhỏ phía tây công viên Oa-sinh-tơn là cái làng gri-nig cổ kính.Các nghệ sĩ nghèo thường lui tới tìm thuê những căn phòng có cửa sổ hướng bắc,những buồng xép sát góc kiểu Hà Lan với giá tiền rẻ.
Phòng của hai nữ họa sĩ trẻ đặt ở tầng thượng ngôi nhà cổ ba tầng thấp lè tè;tầng cuối cùng là của cụ Bơ-men đã ngoài 60 tuổi.Cụ nghiện rượu đã hơn 40 năm mà cụ vẫn chưa với tới được gấu áo của nữ thần nghệ thuật.Cụ có ý định vẽ một bức tranh kiệt tác nhưng chưa bao giờ bắt đầu cả.Hai nữ họa sĩ trẻ là Xiu và Giôn-xi.Họ kết nghĩa gắn bó trong tình chị em thân thiết.
Nguyen Phương Thắm
5
Mùa đông năm ấy,chứng viêm phổi hoành hành đánh ngã hàng chục nạn nhân bên khu phía đông…
Thế rồi Giôn-xi bị sưng phổi nằm bất động trên giường.Bác sĩ cho biết bệnh cửa Giôn-xi mười phần chỉ hi vọng một.Mặc dầu Xiu hết sức cố gắng chăm sóc nhưng Giôn vẫn nằm bất động trên giường như pho tượng đổ .Cô chỉ biết nhìn ra ngoài cửa sổ nghĩ rằng sẽ ra đi khi chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng xuống.
Cụ Bơ-men biết được ý định của Giôn,cụ hết sức lo lắng .Nhưng sau một đêm mưa tuyết lạnh lẽo ào tới,chiếc lá thường xuân vẫn dũng cảm bám vào cành.Giôn-xi bình phục dần.
Nguyen Phương Thắm
6
Cụ Bơ-men đã chết sau hai ngày nằm viện vì sưng phổi.Chính cụ đã hoàn thành xong bức vẽ giống như thật của mình.
Nguyen Phương Thắm
7
2. Tác phẩm:
3. Hướng dẫn đọc - kể tóm tắt đoạn trích:
Đoạn trích là phần cuối truyện ngắn chiếc lá cuối cùng.
a. Chú thích
4. Bố cục:
3 phần
a) Giôn-xi đợi cái chết.
b) Giôn-xi bình phục.
c) Bí mật của chiếc lá cuối cùng.
5.Phương thức biểu đạt
Tự sự xen miêu tả và biểu cảm
Nguyen Phương Thắm
8
2. Tác phẩm:
3. Hướng dẫn đọc - kể tóm tắt đoạn trích:
Đoạn trích là phần cuối truyện ngắn chiếc lá cuối cùng.
a. Chú thích
4. Bố cục:
3 phần
a) Giôn-xi đợi cái chết.
b) Giôn-xi bình phục.
c) Bí mật của chiếc lá cuối cùng.
5.Phương thức biểu đạt
Tự sự xen miêu tả và biểu cảm
Nguyen Phương Thắm
9
II/ Phân tích
1/Diễn biến tâm trạng của Giôn-xi
I. TÌM HIỂU CHUNG
Trong đoạn trích em thấy Giôn-xi đang ở trong tình trạng như thế nào? Tình trạng đó dẫn đến tâm trạng như thế nào?
Ốm nặng : bệnh sưng phổi
nghèo túng
Chán nản,thất vọng.
Suy nghĩ :khi chiếc lá cuối cùng rụng thì cô sẽ chết ! Nói lên điều gì?
Suy nghĩ của một cô gái yếu đuối ít nghị lực thật đáng thương.Chứng tỏ cô chán sống lắm rồi.
Nguyen Phương Thắm
10
Điều kì diệu gì đã xảy ra?
Theo diễn tiến của câu chuyện thì Giôn-xi sẽ như thế nào?
Nguyen Phương Thắm
11
Nguyen Phương Thắm
12
? Từ đó ta rút ra được bài học gì cho bản thân?
Sống phải có ý chí
Nghị lực có thể thắng bệnh tật.(Ta có thể chữa bệnh cho mình bằng nghị lực ,bằng tình yêu cuộc sống.)
Nguyen Phương Thắm
13
Giôn –xi có những biến chuyển như thế nào khi chiếc lá cuối cùng vẫn dai dẳng bám vào cây ?Em có nhận xét gì về điều này?
Muốn ăn,uống => muốn sống.
Soi gương =>yêu đời.
Muốn vẽ vịnh Naplơ => có niềm hi vọng vào cuộc sống.
Giôn-xi đã qua khỏi cơn nguy kịch.
Nguyen Phương Thắm
14
Tại sao khi Xiu kể chuyện về cái chết của cụ Bơ-men tác giả không để cho Giôn –xi có thái độ gì?
Tác giả muốn sắp đặt như vậy để câu chuyện thêm gợi mở,truyện có dư âm,để lại trong lòng người đọc nhiều suy nghĩ,những dự đoán để người đọc bâng khuâng nhớ tiếc về một con người,một sự cảm động sâu xa..
Nguyen Phương Thắm
15
II/ Phân tích
1/Diễn biến tâm trạng của Giôn-xi
I. TÌM HIỂU CHUNG
Chuyển từ tâm trạng chán nản tuyệt vọng sang có niềm tin yêu vào cuộc sống.
Nguyen Phương Thắm
16
II/ Phân tích
1/Diễn biến tâm trạng của Giôn-xi
I. TÌM HIỂU CHUNG
Chuyển từ tâm trạng chán nản tuyệt vọng sang có niềm tin yêu vào cuộc sống.
2/ Nhân vật Xiu
Theo em, tình cảm của Xiu đối vơí Giôn xi như thế nào ?
Tình cảm ấy biểu hiện ở những chi tiết nào trong truyện ?
Lo sợ khi nhìn vài chiếc lá thường xuân ít ỏi còn bám lại trên tường
Tâm trạng nặng nề đeo đẳng Xiu cho tới khi cô biết sự thật.
Xiu có được cụ Bơ-men báo cho biết việc mình sẽ làm không ? (chứng minh )Tại sao ?
Cả Xiu và Giôn-xi đều không biết vì:
Khi Giôn-xi ra lệnh kéo mành
– Xiu làm theo một cách chán nản.
Tiếng reo : Ơ kìa (cả hai người) thể hiện sự ngạc nhiên của Xiu.
Qua tất cả những chi tiết trên em cảm nhận gì về nhân vật Xiu?
Nguyen Phương Thắm
17
II/ Phân tích
1/Diễn biến tâm trạng của Giôn-xi
I. TÌM HIỂU CHUNG
Chuyển từ tâm trạng chán nản tuyệt vọng sang có niềm tin yêu vào cuộc sống.
2/ Nhân vật Xiu
Chân thành tốt bụng ,hết lòng vì bạn
3/ Kiệt tác của cụ Bơ-men.
Tâm trạng của cụ Bơ-men như thế nào khi biết được ý nghĩ kì quặc của Giôn-xi là gắn tính mạng mình với chiếc lá rụng ?
Tìm chi tiết chứng minh ?
Lo lắng yêu thương cô bạn đồng nghiệp trẻ.
Sang đến nơi họ sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ,nhìn cây thường xuân rồi nhìn nhau một lát chẳng nói năng gì.
Nguyen Phương Thắm
18
II/ Phân tích
1/Diễn biến tâm trạng của Giôn-xi
I. TÌM HIỂU CHUNG
Chuyển từ tâm trạng chán nản tuyệt vọng sang có niềm tin yêu vào cuộc sống.
2/ Nhân vật Xiu
Chân thành tốt bụng ,hết lòng vì bạn
3/ Kiệt tác của cụ Bơ-men.
Trước ý nghĩ kì quặc của Giôn-xi,cụ Bơ-men đã làm gì ?
Việc làm của cụ trong đêm mưa tuyết đã nói lên điều gì về con người cụ?
Vẽ chiếc lá cuối cùng lên tường gạch.
Cụ lẳng lặng vẽ bức tranh trong gió tuyết để cứu Giôn-xi trả lại niềm tin yêu sự sống cho cô gái trẻ
Cụ bất chấp cả mạng sống của mình
Cụ là con người cao thượng, hi sinh thân mình vì người khác,giàu lòng yêu thương con người.
Nguyen Phương Thắm
19
Tại sao tác giả không trực tiếp miêu tả cảnh cụ Bơ-men vẽ tranh trong đêm gió rét,không tả cảnh cụ bị đưa vào bệnh viện?
Vì như thế không tạo sự bất ngờ cho Giôn-xi và hứng thú cho người đọc.
Nguyen Phương Thắm
20
Có thể coi “chiếc lá cuối cùng” là một kiệt tác không ? vì sao?
Là kiệt tác.
Vì: Đẹp ,giống y như thật =>với con mắt chuyên môn cũng khó nhận ra.
Nó có giá trị nhân sinh rất cao (nó góp phần cứu sống một mạng người, đẩy lui một ác bệnh).
Nó là một kiệt tác bỡi cái giá quá đắt(…). Nó không chỉ được vẽ bằng màu sắc cây bút lông mà bằng cả tình yêu thương, đức hi sinh thầm lặng, cao quí của cụ.
THẢO LUẬN
Như vậy làm nghệ thuật đối với cụ là vì mục đích gì?
Nguyen Phương Thắm
21
Có thể coi “chiếc lá cuối cùng” là một kiệt tác không ? vì sao?
Là kiệt tác.
Vì: Đẹp ,giống y như thật =>với con mắt chuyên môn cũng khó nhận ra.
Nó có giá trị nhân sinh rất cao (nó góp phần cứu sống một mạng người, đẩy lui một ác bệnh).
Nó là một kiệt tác bỡi cái giá quá đắt(…). Nó không chỉ được vẽ bằng màu sắc cây bút lông mà bằng cả tình yêu thương, đức hi sinh thầm lặng, cao quí của cụ.
THẢO LUẬN
Nghệ thuật vì nhân sinh.
Nguyen Phương Thắm
22
I/Tìm hiểu chung
1/Tác giả,tác phẩm
2/Đọc và tóm tắt đoạn trích
3/Chú thích
4/Bố cục : 3 phần .
II/Phân tích
1/Diễn biến tâm trạng của Giôn-xi
2/Nhân vật Xiu
3/Kiệt tác của cụ Bơmen

4/Nghệ thuật
Nguyen Phương Thắm
23
Nghệ thuật đặc sắc của truyện là gì? Thể hiện ở đâu?Phân tích và dẫn chứng?
Sự kiện bất ngờ,đối lập nhau,tạo nên hiện tượng đảo ngược tình huống hai lần.
Nguyen Phương Thắm
24
Đảo ngược tình huống hai lần:
LẦN 1: Đối với Giôn-xi: người đọc tưởng rằng cô sẽ chết vì chiếc lá cuối cùng tất yếu sẽ rụng.Nhưng khi truyện gần kết thúc,tình huống truyện bỗng đảo ngược Giôn-xi trở lại lòng yêu đời,bệnh tình thoát khỏi cơn nguy hiểm.
LẦN 2:Cụ Bơ-men:đang khỏe mạnh,bỗng cảm lạnh,sưng phổi rồi qua đời sau hai ngày khi đã hoàn thành kiệt tác cuối cùng.
Nguyen Phương Thắm
25
* Thú vị ở chỗ :Cả hai tình huống bất ngờ đảo ngược trên đều gắn với căn bệnh sưng phổi và hình ảnh chiếc lá cuối cùng. Bệnh sưng phổi không quật ngã được Giôn-xi nhờ chiếc lá cuối cùng dũng cảm bám vào cây; nhưng lại làm cho cụ Bơ-men lìa cõi thế gian mà chính cụ là người vẽ ra nó .
Nguyen Phương Thắm
26
CHỦ ĐỀ TƯ TƯỞNG:
Tình yêu thương cao cả giữa những người nghèo khổ với nhau.
Sức mạnh của tình yêu cuộc sống sẽ chiến thắng bệnh tật.
Sức mạnh và giá trị nhân sinh,nhân bản của nghệ thuật
Nguyen Phương Thắm
27
II/ Phân tích
1/Diễn biến tâm trạng của Giôn-xi
I. TÌM HIỂU CHUNG
Chuyển từ tâm trạng chán nản tuyệt vọng sang có niềm tin yêu vào cuộc sống.
2/ Nhân vật Xiu
Chân thành tốt bụng ,hết lòng vì bạn
3/ Kiệt tác của cụ Bơ-men.
Cụ là con người cao thượng, hi sinh thân mình vì người khác,giàu lòng yêu thương con người.
CHỦ ĐỀ TƯ TƯỞNG:
Tình yêu thương cao cả giữa những người nghèo khổ với nhau.
Sức mạnh của tình yêu cuộc sống sẽ chiến thắng bệnh tật.
Sức mạnh và giá trị nhân sinh,nhân bản của nghệ thuật
Nguyen Phương Thắm
28
5/Dặn dò:
Tìm đọc toàn truyện “CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG”
Chuẩn bị bài :HAI CÂY PHONG.