Bài 8. Chiếc lá cuối cùng

? Em hãy tóm tắt đoạn trích "Chiếc lá cuối cùng" của nhà văn O.Hen-ri? Tình yêu của Xiu dành cho Giôn-xi ra sao?
Kiểm tra bài cũ
Tóm tắt
Lúc này Giôn- xi đang ngủ. Nhìn cây thường xuân cụ Bơ- men và Xiu Không ai nói năng gì. Sáng hôm sau Giôn- xi tỉnh dậy nhìn thấy cây thường xuân vẫn còn một chiếc lá cuối cùng chưa rụng. Cô đinh ninh ngày hôm sau chiếc lá sẽ rụng và lúc đó cô sẽ chết. Nhưng qua một ngày và một đêm mưa gió phũ phàng chiếc lá vẫn không rụng. Nhìn chiếc lá hồi lâu Giôn- xi nhận thấy rằng muốn chết là một tội, cô lấy lại được nghị lực sống và vượt qua cái chết. Xiu đã kể lại cho Giôn- xi biết chiếc lá cuối cùng chính là bức tranh của cụ Bơ- men đã bí mật vẽ trong đêm mưa gió khi chiếc lá cuối cùng rụng xuống, để cứu Giôn- xi thoát khỏi tử thần. Cụ Bơ- men đã bị viêm phổi và chết vì sưng phổi.
Chiếc lá cuối cùng
- O.Hen-ri -
tiết 30
Văn bản
Tuần 8:
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
3. Phân tích
b. Nhân vật Giôn xi
? Em hãy cho biết hoàn cảnh của Giôn xi như thế nào? Hoàn cảnh ấy khiến tâm trạng của cô ra sao?
Là hoạ sĩ trẻ, nghèo, đang bị sưng phổi nặng => Chán nản, tuyệt vong.
?Giôn xi đã có những suy nghĩ như thế nào? Suy nghĩ ấy nói nên điều gì?
=> Cô đã gắn sự sống của mình với những chiếc lá rụng trên dây thường xuân
Văn bản : Chiếc lá cuối cùng
O.Hen-ri
I. Tìm hiểu chung
Văn bản : Chiếc lá cuối cùng
O.Hen-ri
II. Đọc hiểu văn bản
3. Phân tích
b. Nhân vật Giôn xi
? Khi kéo mành lần 2, nhìn thấy chiếc lá cuối cùng vẫn bám trên bức tường thì thái độ của Giôn xi như thế nào?
Cô hơi ngạc nhiên, chiếc lá vẫn còn " Đó là chiếc lá cuối cùng" cô nói " Em cứ tưởng là nhất định trong đêm vừa qua nó đã rụng. Em nghe thấy gió thổi. Hôm nay nó sẽ rụng thôi. Và cùng lúc đó thì em sẽ chết."
? Theo em, tâm trạng của Giôn xi lúc này như thế nào?
-> Cô không còn tin vào sự sống, không muốn sống nữa và cô chờ đợi giây phút chia tay với cuộc đời.
I. Tìm hiểu chung
Văn bản : Chiếc lá cuối cùng
O.Hen-ri
II. Đọc hiểu văn bản
3. Phân tích
b. Nhân vật Giôn xi

? Tại sao tác giả lại viết ``Khi trời vừa hửng sáng thì Giôn-xi, con người tàn nhẫn lại ra lệnh kéo mành lên``.
Hành động này thể hiện tâm trạng gì
của cô? Có phải cô là người tàn nhẫn không?
+ Cô thờ ơ, lạnh lùng với chính mình.
+ Cô không quan tâm đến sự lo lắng, chăm sóc của bạn - do bệnh tật và thiếu nghị lực.
+ Cô tàn nhẫn với chính mình.
?Qua đây em thấy Giôn-xi
là người như thế nào?
- Giôn-xi chán nản, tuyệt vọng, là cô gái yếu đuối, ít nghị lực và thờ ơ với cuộc sống của chính mình.
I. Tìm hiểu chung
Văn bản : Chiếc lá cuối cùng
O.Hen-ri
II. Đọc hiểu văn bản
3. Phân tích
b. Nhân vật Giôn xi
- Giôn-xi chán nản, tuyệt vọng, là cô gái yếu đuối, ít nghị lực và thờ ơ với cuộc sống của chính mình.
? Sau đêm mưa gió dữ dội, cô phát hiện ra điều gì? Tâm trạng của cô lúc này như thế nào ?
- Giôn-xi phát hiện chiếc lá vẫn còn.
-> Cô ngạc nhiên,vui sướng nhìn nó hồi lâu, gọi Xiu quấy cháo, muốn uống chút rượu, muốn vẽ, hôm sau thì hoàn toàn qua cơn nguy hiểm cô đã muốn sống.

? Nguyên nhân nào làm Giôn-xi khỏi bệnh?
? Việc đó nói lên điều gì?
Cô khâm phục sự gan góc, kiên cường, sức sống mãnh liệt, bền bỉ của chiếc lá. Nó đã chống chọi với gió tuyết, thiên nhiên khắc nghiệt, bám lấy cuộc sống không chịu rụng - trái ngược với ý định buông xuôi, yếu đuối của mình. Nhờ chiếc lá tâm trạng cô thay đổi. Nó đem lại nhiệt tình tuổi trẻ cho cô, chính cô đã tự chữa bệnh cho mình bằng chiếc lá.
I. Tìm hiểu chung
Văn bản : Chiếc lá cuối cùng
O.Hen-ri
II. Đọc hiểu văn bản
3. Phân tích
b. Nhân vật Giôn xi
- Giôn-xi chán nản, tuyệt vọng, là cô gái yếu đuối, ít nghị lực và thờ ơ với cuộc sống của chính mình.
- Chiếc lá cuối cùng đã đem lại sự hồi sinh cho Giôn-xi.
? Tại sao khi nghe Xiu kể chuyện về
cái chết của cụ Bơ-men, tác giả không
để Giôn-xi có thái độ gì?
Cách kết thúc như vậy truyện sẽ có dư âm, để lại trong lòng người đọc nhiều suy nghĩ và những dự đoán. Người đọc cùng bâng khuâng tiếc nhớ và cảm phục 1 nghệ sĩ, 1 con người. Truyện sẽ kém hay nếu nhà văn cho chúng ta biết cụ thể Giôn-xi nghĩ gì, nói gì, có hành động gì khi nghe Xiu kể lại cái chết và việc làm cao cả của cụ Bơ-men.
I. Tìm hiểu chung
Văn bản : Chiếc lá cuối cùng
O.Hen-ri
II. Đọc hiểu văn bản
3. Phân tích
b. Nhân vật Giôn xi
c. Nhân vật cụ Bơ-men và kiệt tác "Chiếc lá cuối cùng".

? Trong truyện cụ Bơ-men được miêu tả như thế nào?
=> Cụ ngoài 60 tuổi, nhỏ nhắn, là hoạ sĩ nghèo, không thành đạt, thường làm mẫu vẽ cho các hoạ sĩ trẻ đ? kiếm tiền, mơ ước vẽ một kiệt tác từ 40 năm nhưng chưa thực hiện được.
? Chi tiết "cụ sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ, nhìn cây thường xuân, chẳng nói năng gì" cho ta biết thêm điều gì về cụ?
- Lo lắng cho tính mạng Giôn -Xi. ->Cụ rất giàu lòng nhân ái, giàu tình thương .
I. Tìm hiểu chung
Văn bản : Chiếc lá cuối cùng
O.Hen-ri
II. Đọc hiểu văn bản
3. Phân tích
b. Nhân vật Giôn xi
c. Nhân vật cụ Bơ-men và kiệt tác "Chiếc lá cuối cùng".
? Cụ Bơ-men vẽ chiếc lá nhằm mục đích gì? Cụ vẽ trong hoàn cảnh nào?
- Cụ vẽ chiếc lá nhằm mục đích cứu sống Giôn-xi. Bức tranh chiếc lá có thể kéo dài sự sống cho một tân hồn yếu đuối.
- Cụ vẽ trong đêm mưa gió dữ dội: Gió bấc thổi ào ào, mưa đập xuống mái hiên thấp. Cụ vẽ một cách âm thầm bí mật.
- Cụ là một hoạ sĩ nghèo có tình yêu thương bao la, có trái tim nhân hậu và sự hi sinh cao cả.
? Từ đó em hiểu gì về con người, phẩm chất của cụ Bơ-men?
I. Tìm hiểu chung
Văn bản : Chiếc lá cuối cùng
O.Hen-ri
II. Đọc hiểu văn bản
3. Phân tích
b. Nhân vật Giôn xi
c. Nhân vật cụ Bơ-men và kiệt tác "Chiếc lá cuối cùng".
- Cụ là một hoạ sĩ nghèo có tình yêu thương bao la, có trái tim nhân hậu và sự hi sinh cao cả.
Thảo luận
?Tại sao Xiu đánh giá "chiếc lá
cuối cùng" là kiệt tác của cụ Bơ - men.
ý kiến của các em như thế nào?
- Chiếc lá vẽ giống lá thật : "cuống lá còn giữ màu xanh thẫm, rìa lá hình răng cưa đã nhuốm màu vàng úa"
- Vẽ để cứu Giôn-xi khỏi tuyệt vọng, khỏi cái chết.
- Được vẽ bằng cả tình yêu thương và tình mạng của cụ Bơ-Men.
- Bức hoạ "chiếc lá cuối cùng" là một kiệt tác vì là biểu tượng của lòng nhân ái, của đức hi sinh.
I. Tìm hiểu chung
Văn bản : Chiếc lá cuối cùng
O.Hen-ri
II. Đọc hiểu văn bản
3. Phân tích
4. Tổng kết
a. Nghệ Thuật
? Truyện chếc lá cuối cùng được kết thúc bất ngờ và đảo ngược tình huống hai lần như thế nào? Thú vị ở hai lần đảo ngược tình huống là gì?
Lần đảo ngược tình huống thứ nhất
- Giôn- xi tưởng sẽ chết vì bệnh viêm phổi. Cô nằm đếm lá chờ chết. Nhưng chiếc lá cuối cùng không rụng - Tâm trạng hồi sinh lại, cô lấy lại nghị lực sống, khỏi bệnh thoát khỏi tay tử thần.
Lần đảo ngược tình huống thứ nhất
- Cụ Bơ- men đang khỏe mạnh. Cụ bỗng cảm Lạnh viêm phổi- sưng phổi. Cụ qua đời sau khi đã hoàn thành kiệt tác "Chiếc lá cuối cùng"cứu Giôn- xi thoát khỏi tay tử thần.
Cả hai lần đều gắn liền với bệnh sưng phổi và hình ảnh " Chiếc lá cuối cùng".
- Bệnh sưng phổi không quật ngã được Giôn- xi nhưng lại cướp đi sự sống của cụ Bơ- men.
- Chiếc lá có hai mặt : Mặt phải cứu người - Mặt trái hại người.
Thú vị
I. Tìm hiểu chung
Văn bản : Chiếc lá cuối cùng
O.Hen-ri
II. Đọc hiểu văn bản
3. Phân tích
4. Tổng kết
a. Nghệ Thuật
Kết cấu truyện đảo ngược tình huống hai lần.
- Xây dựng tình tiết truyện hấp dẫn, sắp xếp chặt chẽ và khéo léo, gây hứng thú cho người đọc.
b. Nội dung
? Những nét nghệ thuật trên đã làm toát lên tư tưởng gì của tác giả?
Ca ngợi tình yêu thương cao cả của những con người nghèo khổ với nhau. Sức mạnh của tình yêu cuộc sống đã chiến thắng bệnh tật. Đồng thời là sức mạnh của giá trị nhân sinh, nhân bản, của nghệ thuật chân chính.
I. Tìm hiểu chung
Văn bản : Chiếc lá cuối cùng
O.Hen-ri
II. Đọc hiểu văn bản
3. Phân tích
4. Tổng kết
III. Luyên tập
? So sánh hình ảnh hai chiếc lá thường xuân ở đầu và cuối đoạn trích?
Giống: trong mắt Giôn-xi đó vẫn chỉ là một chiếc lá thường xuân trên cây, nếu nó rụng thì Giôn-xi sẽ chết.
Khác:
+ Đầu đoạn trích: chiếc lá thật -> Giôn-xi mất niềm tin cuộc sống.
+ Cuối đoạn trích: chiếc lá được vẽ lại ->Giôn-xi lấy lại niềm tin cuộc sống.
Lá thường xuân
Hướng dẫn về nhà
- Chuẩn bị chương trình địa phương phần tiếng Việt :
+ Thống kê các từ ngữ địa phương mà em biết.
+ Sưu tầm một số thơ ca có sử dụng từ địa phương.
- Học kĩ phần phân tích văn bản : "Chiếc lá cuối cùng".