Bài 8. Chiếc lá cuối cùng

Bài giảng ngữ văn 8
Trường THCS Tiên Du
Người thực hiện : Ngô Văn Lệ
Theo chuẩn kiến thức kĩ năng
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung
1 - Tác giả
- Tên thật: Uy Liêm- Xet-nay Po-tơ.
- Sinh ngày 14- 9- 1862, mất ngày 5- 6- 1910.
- Là cây bút truyện ngắn xuất sắc của nền văn học Mĩ đầu thế kỉ XX.
- Lối viết thường nhẹ nhàng, kết cấu chặt chẽ, toát lên tình thương yêu và tinh thần nhân đạo cao cả.
- Đề tài phong phú đa dạng, tập chung miêu tả đời sống nghèo khổ của tầng lớp bình dân...
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung
2 - Tác phẩm
- "Chiếc lá cuối cùng" là truyện ngắn thành công trong bức tranh về mảng hiện thực của nước Mĩ.
- Đoạn trích : "Chiếc lá cuối cùng " là phần cuối của truyện.
1 - Tác giả
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung
1- Tác giả
2 - Tác phẩm
3- Đọc, giải thích từ và tóm tắt văn bản:
Lúc này Giôn- xi đang ngủ. Nhìn cây thường xuân, cụ Bơ- men và Xiu không ai nói năng gì. Sáng hôm sau, Giôn- xi tỉnh dậy nhìn thấy cây thường xuân vẫn còn một chiếc lá cuối cùng chưa rụng. Cô đinh ninh ngày hôm sau chiếc lá sẽ rụng và lúc đó cô sẽ chết. Nhưng qua một ngày và một đêm mưa gió phũ phàng, chiếc lá vẫn không rụng. Nhìn chiếc lá hồi lâu, Giôn- xi nhận thấy rằng muốn chết là một tội. Cô lấy lại được nghị lực sống và vượt qua cái chết. Xiu đã kể lại cho Giôn- xi biết chiếc lá cuối cùng chính là bức tranh của cụ Bơ- men đã bí mật vẽ trong đêm mưa gió khi chiếc lá cuối cùng rụng xuống, để cứu Giôn- xi thoát khỏi tử thần. Cụ Bơ- men đã bị viêm phổi và chết vì sưng phổi.
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung
1- Tác giả
2 - Tác phẩm
3- Đọc, giải thích từ và tóm tắt văn bản:
*) Cốt truyện 1: Tại một "khu hoạ sĩ" nọ, có một cô gái bị ốm, đang nằm đợi chết. Sự ốm yếu của cô liên quan đến những chiếc lá thường xuân đang rụng. Lá cứ rụng, sức khoẻ của Giôn-xi cứ dần tàn, chỉ còn mỗi một chiếc lá, nếu chiếc lá ấy rụng thì sự sống của Giôn-xi cũng rơi theo. Lá không rơi và Giôn-xi đã không chết.
*) Cốt truyện 2: có một hoạ sĩ già nuôi tham vọng vẽ một bức kiệt tác. Có một cô hoạ sĩ trẻ muốn chết vì những chiếc lá rơi. Ông lão muốn cứu cô gái bằng dự định vẽ chiếc lá và ông lão quyết định vẽ chiếc lá vào đêm mùa đông giá rét thay thế chiếc lá cuối cùng đã rụng. Cô gái đã hồi phục bởi chiếc lá (được vẽ) vẫn còn nhưng hoạ sĩ già thì đã qua đời.
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
3. Đọc, giải thích từ và tóm tắt văn bản:
4. Bố cục:
Đoạn 1: Từ đầu -> giả làm tảng đá : cụ Bơ-men và Xiu lên gác thăm Giôn-xi. Hai người lo sợ nhìn những chiếc lá cuối cùng trên dây leo thường xuân ngoài cửa sổ.
Đoạn 2 : Tiếp theo -> thế thôi : hai ngày trôi qua, chiếc lá vẫn không rụng và Giôn-xi đã qua cơn nguy hiểm.
Đoạn 3 : Còn lại : Xiu kể cho Giôn-xi về cái chết bất ngờ của cụ Bơ-men.
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung
II- Đọc - hiểu văn bản
1. Diễn biến tâm trạng Giôn-xi
a) Hoàn cảnh thực tại:
- Là một hoạ sĩ nghèo.
- Mắc bệnh sưng phổi nặng...
b) Suy nghĩ:
- Khi chiếc lá cuối cùng của cây thường xuân rụng nốt thì cô sẽ lìa đời.

Một con người yếu đuối, thiếu nghị lực.
Mắt Giôn-xi mở to. Cô đang nhìn ra cửa sổ và đếm, đếm lùi lại. "Mười hai", cô đếm, ngừng một lát, "mười một", rồi "mười", "chín"; rồi gần như cùng lúc "tám" và "bảy". Bạn không cần mua rượu vang nữa đâu, Giôn-xi nói mắt vẫn nhìn ra cửa sổ. "Một chiếc nữa rơi rồi". Không, mình không muốn ăn cháo chút nào. Chỉ còn bốn chiếc lá. Mình muốn xem chiếc cuối cùng rụng trước khi trời tối. Rồi mình cũng sẽ đi theo".
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
II- Đọc - hiểu văn bản
1. Diễn biến tâm trạng Giôn-xi
c) Hành động - Tâm trạng :
- Lần một: vẫn còn một chiếc lá thường xuân bám trên bức tường gạch. Đó là chiếc lá cuối cùng trên cây.
- Lần hai: Chiếc lá thường xuân vẫn còn đó.
=> - Ngạc nhiên, nhìn chiếc lá hồi lâu.
- Thấy mình là một con bé hư, muốn chết là một tội.
- Gọi Xiu xin tí cháo, ít rượu vang...
- Muốn vẽ vịnh Na-plơ.
=> Giôn-xi hoàn toàn thay đổi tâm trạng. Nhu cầu sống đã trở lại với cô.
Đòi kéo mành
Bài giảng ngữ văn 8
Trường THCS Tiên Du
Người thực hiện : Ngô Văn Lệ
Theo chuẩn kiến thức kĩ năng
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- ri
I - Tìm hiểu chung
II- Đọc - hiểu văn bản
2 - Nhân vật Xiu
- Là một hoạ sĩ trẻ, nghèo, cùng thuê phòng và cùng ở với Giôn- xi.
-> Lo l¾ng cho bÖnh t×nh cña Gi«n- xi.
- "Em thân yêu, thân yêu!", Xiu nói , cúi khuôn mặt hốc hác xuống gần gối , "Em hãy nghĩ đến chị, nếu em không còn muốn nghĩ đến mình nữa. Chị sẽ làm gì đây?".
- An ủi Giôn- xi tha thiết.

- Tận tình chăm sóc: lúc thì quấy nước súp gà, pha sữa với rượu vang đỏ, lúc thì mời bác sĩ...
Là người bạn giàu đức hi sinh thầm lặng, có một trái tim nhân hậu, tình bạn, tình chị em thuỷ chung, cao quý.
- Sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- ri
I - Tìm hiểu chung
II- Đọc - hiểu văn bản
3 - Nhân vật cụ Bơ- men và kiệt tác "Chiếc lá cuối cùng".
- Họa sĩ nghèo ngoài 60 tuổi, làm người mẫu ngồi cho các họa sĩ vẽ.
Ước mơ vẽ một kiệt tác đã 40 năm vẫn chưa thực hiện được.
a) Cụ Bơ-men:
*) Hoàn cảnh:
*) Tâm trạng và hành động:
- Yêu thương, lo lắng cho số phận của Giôn-xi
- Quyết định vẽ chiếc lá.
Và cụ đã chết vì sưng phổi.
Là con người cao thượng, nhân hậu, sẵn sàng quên mình vì người klhác
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung
II- Đọc - hiểu văn bản
- Lá được vẽ rất đẹp và giống như thật, từ cuống lá màu xanh thẫm đến rìa lá màu vàng úa, khiến Giôn- xi không nhận ra.
- Chiếc lá có giá trị nhân sinh cao, đem lại sự sống cho con người
- Chiếc lá không phải chỉ được vẽ bằng bút lông, bột màu mà bằng cả tình thương yêu bao la và lòng hi sinh cao thượng của cụ Bơ- men.
- Chiếc lá là một kiệt tác bởi cái giá của nó quá đắt : Cứu một người nhưng lại cướp đi một người khác - chính người đã sản sinh ra nó.
3 - Nhân vật cụ Bơ- men.
a) Cụ Bơ-men:
b) Kiệt tác " Chiếc lá cuối cùng":
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- ri
I - Tìm hiểu chung
II- Đọc - hiểu văn bản
*/ Lần bất ngờ và đảo ngược tình huống lần một.
*/ Lần bất ngờ và đảo ngược tình huống lần hai.
- Giôn- xi tưởng sẽ chết vì bệnh viêm phổi. Cô nằm đếm lá chờ chết. Nhưng chiếc lá cuối cùng không rụng - Tâm trạng hồi sinh lại, cô lấy lại nghị lực sống, khỏi bệnh thoát khỏi bàn tay tử thần.
- Cụ Bơ- men đang khỏe mạnh. Cụ bỗng cảm lạnh viêm phổi- sưng phổi. Cụ qua đời sau khi đã hoàn thành kiệt tác "Chiếc lá cuối cùng"cứu Giôn- xi thoát khỏi bàn tay tử thần.
III- Tổng kết
1.Nghệ thuật :
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung
II- Đọc - hiểu văn bản
III - Tổng kết
1/ Nghệ thuật
2/ Nội dung
- Kết cấu truyện đảo ngược tình huống hai lần.
- Xây dựng tình tiết truyện hấp dẫn, sắp xếp chặt chẽ và khéo léo, gây hứng thú cho người đọc.
- Phản ánh hiện thực nước Mĩ đầu thế kỉ XX và ca ngợi tình yêu thương cao cả của những con người nghèo khổ với nhau.
- Sức mạnh của tình yêu cuộc sống đã chiến thắng bệnh tật.
- Khẳng đinh sức mạnh của nghệ thuật chân chính.
- Phê phán sự uỷ mị và bi quan, hướng con người tới sự tự tin.
Luyện tập
Em thử hình dung và thay một kết thúc khác cho câu chuyện.
- Cụ Bơ-men phải vào viện, Giôn-xi khỏi bệnh, biết rõ sự thật. Cô vô cùng cảm động, ân hận.Cô ngày đêm chăm sóc cụ Bơ-men như chăm sóc người cha thân yêu. Và sức khỏe của họa sĩ già đã dần bình phục.Một buổi sáng mùa xuân nắng ấm, hai cô họa sĩ trẻ đón cụ trở về. Họ cùng nhìn lên bức tường xám nham nhở : Chiếc lá thường xuân vẫn xanh ngắt giữa đám dây leo chằng chịt.
- Giôn-xi đề nghị Xiu đưa mình ra thăm mộ cụ Bơ-men. Cô đứng lặng hồi lâu trước nấm mộ. Cô muốn nói bao điều mà chẳng thốt nên lời.Trong ánh chiều nhập nhoạng, họ trở về mà trĩu nặng trong lòng.
Hướng dẫn về nhà
- Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về nhân vật cụ Bơ- men.
Chuẩn bị chương trình địa phương phần tiếng Việt :
+ Thống kê các từ ngữ địa phương mà em biết.
+ Sưu tầm một số thơ ca có sử dụng từ địa phương.
- Cho câu chủ đề : Truyện ngắn "Chiếc lá cuối cùng" của O-Hen-ri đã cho thấy tình yêu thương cao cả giữa những hoạ sĩ nghèo.
Em hãy viết thành một đoạn văn trình bày theo cách Tổng - Phân - Hợp
- Soạn văn bản : Hai cây phong
Cảm Ơn Các Thầy Cô Giáo Tới Dự Giờ