Bài 8. Chiếc lá cuối cùng

KIỂM TRA BÀI CŨ:
? Phân tích sự tương phản giữa hai nhân vật Đôn Ki-Hô-Tê và Xan-Chô Pan-xa.Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật tương phản ấy ?
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Đôn Ki-Hô-Tê
Lý tưởng tốt đẹp nhưng hành động điên rồ, không hợp thời dẫn đến nực cười vừa đáng trách vừa đáng thương.
Xan-ChôPan-xa
Tỉnh táo, chân thực nhưng quá chú trọng đến quyền lợi hưởng thụ cá nhân mà trở nên tầm thường.
Nghệ thuật tương phản làm nổi bật hai bức chân dung bất hủ :
ĐÔN KI-HÔ-TÊ
XÉC-VAN-TÉT
O.Hen-ri
( Uyliam - Xitnây-Potơ).
Nhà văn O Hen-ri
Nơi làm việc của
O Hen-ri
Nơi ở của o Hen-ri
Văn bản: Chiếc lá cuối cùng ( O Hen-ri )

"Phía Tây Oa-sinh-tơn tráng lệ
Có phố nhỏ của những người nghệ sĩ
Gặp gỡ nhau trong kiếp sống cơ hàn
Khi thu tàn, tuyết lạnh, gió đông sang
"Gã viêm phổi" nghênh ngang gieo giông tố
Và nàng Giôn-xi đâu phải là đối thủ
Nên âm thầm mang thất vọng trong tim
Dây thường xuân trơ trọi đứng im lìm
Buông từng chiếc lá vàng ngoài cửa sổ
.............................................................................."
Tiết 29
Chiếc lá cuối cùng
O Hen-ri
TÁC PHẨM CHÍNH:
- CĂN GÁC XÉP
- TÊN CẢNH SÁT VÀ GÃ LANG THANG
- QUÀ TẶNG CỦA CÁC ĐẠO SĨ
- CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
…….
I. Tìm hiểu chung văn bản
Tác giả :
- O.Hen-ri (1862-1910) nhà văn Mỹ, nổi tiếng về truyện ngắn
-Truyện của ông thường nhẹ nhàng và tràn đầy tinh thần nhân đạo cao cả
I. Tìm hiểu chung văn bản
Tác giả :
Tác phẩm
- Trích truyện ngắn “Chiếc lá cuối cùng” - Đó là một truyện ngắn hay, tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Henry
I. Tìm hiểu chung văn bản
Tác giả :
Tác phẩm
a. Đọc - chú thích
- Phân biệt lời kể, tả của tác giả với lời nói trực tiếp của nhân vật.
- Cuối truyện đọc với giọng rưng rưng, cảm động, nghẹn ngào
Giải thích từ khó:
Thường xuân:



Kiệt tác:

(còn gọi là trường xuân):một loại cây leo, bám vào tường gạch, lá rụng dần về mùa đông
Tác phẩm nghệ thuật đặc sắc
Bối cảnh: 1 toà nhà 3 tầng tối tăm
Thời gian: Tháng 11, gió lạnh tràn về
- Trước khi trời tối, Giôn-xi đếm còn 4 chiếc lá trên cây thường xuân.
- Giôn-xi ốm nặng và nằm đợi chiếc lá cuối cùng của cây thường xuân bên cửa sổ rụng, khi đó cô sẽ chết.
- Nhưng qua một buổi sáng và 1 đêm mưa gió phũ phàng, chiếc lá cuối cùng vẫn không rụng. Điều đó khiến Giôn-xi thoát khỏi ý nghĩ về cái chết.
- Xiu đã kể cho Giôn-xi biết chiếc lá cuối cùng chính là bức tranh hoạ sĩ già Bơ-men đã bí mật vẽ trong một đêm mưa gió để cứu Giôn-xi , trong khi chính cụ bị chết vì sưng phổi.
b. Tóm tắt
c. PTBĐ: tự sự + miêu tả + biểu cảm
d. Nhân vật: Xiu, Giôn-xi, Bơ-men
e. Bố cục. 3 phần:
+ Từ đầu ? kiểu Hà Lan: Giôn-xi đợi cái chết.
+ vịnh Na-plơ: Giôn-xi vượt qua cái chết.
+ còn lại: Bí mật của chiếc lá cuối cùng
g. Nhan đề:
chi tiết cảm động, 1 biểu tượng nghệ thuật bất ngờ, độc đáo mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc
Tìm hiểu chung văn bản
Tìm hiểu chi tiết văn bản
1. Diễn biến tâm trạng của Giôn-xi.
- Giôn xi: + hoạ sĩ nghèo
+ bệnh viêm phổi nặng.
? Tâm trạng: tuyệt vọng, cạn kiệt sức sống
? Tại sao tác giả lại viết ``Khi trời vừa hửng sáng
thì Giôn-xi, con người tàn nhẫn lại ra lệnh kéo mành lên``?
+ Lá rụng ? sẽ chết
+ Chuẩn bị cho chuyến đi
+ Bỏ mặc sự chăm sóc của bạn
Giôn-xi
Hoạ sĩ nghèo, mắc bệnh sưng phổi nặng.
- Tin rằng khi chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng cô cũng lìa đời ?Tuỵêt vọng, cạn kiệt sức sống.
Lần thứ hai ra lệnh kéo mành -> tàn nhẫn, lạnh lùng.
- Chiếc lá vẫn còn đó - ngỡ ngàng -
"Giôn-xi nằm nhìn chiếc lá hồi lâu" ...

- Muốn ăn cháo, uống sữa, lấy gương
soi, ngồi dậy xem chị nấu nướng.
Hy vọng một ngày được vẽ vịnh Na-plơ
? Giôn-xi hồi sinh, vượt qua cái chết.
Giôn-xi
Tìm hiểu chung văn bản
Tìm hiểu chi tiết văn bản
1. Diễn biến tâm trạng của Giôn-xi.
- Giôn xi: + hoạ sĩ nghèo
+ bệnh viêm phổi nặng.
? Tâm trạng: tuyệt vọng, cạn kiệt sức sống
+ Lá rụng ? sẽ chết
+ Chuẩn bị cho chuyến đi
+ Bỏ mặc sự chăm sóc của bạn
Sau đêm mưa gió: chiếc lá vẫn còn
? Giôn-xi hồi sinh

2. Nhân vật Xiu
Sợ sệt nhìn cây thường xuân ... kéo mành lên một cách chán nản...
Động viên, chăm sóc Giôn-xi: nấu cháo, pha sữa, mời bác sĩ...
Chăm sóc Giôn-xi: nấu cháo, pha sữa, mời bác sĩ...
? Một người bạn, người chị giàu lòng yêu thương.
3. Hoạ sĩ Bơ-men
- Hoạ sĩ già, nghèo khổ, ở trọ trong khu nhà tồi tàn.
- 60 tuổi, 40 cầm bút mơ vẽ được 1 kiệt tác
- Vẽ chiếc lá cuối cùng:
+ Mục đích: đem lại niềm tin cho Giôn-xi, mong cứu sống cô.
+ Hoàn cảnh vẽ : âm thầm, bí mật trong đêm mưa tuyết lạnh buốt...
? Cụ đã chết vì bệnh sưng phổi nặng.
? Có lòng vị tha và đức hi sinh cao cả.
Vì sao nhà văn không kể lại sự việc cụ Bơ-men vẽ chiếc lá một cách trực tiếp mà đợi đến dòng cuối của truyện mới cho bạn đọc biết qua lời của Xiu?
A/ Vì Xiu muốn tự mình kể việc đó cho Giôn-xi nghe.
B/ Vì đó sự việc không quan trọng.
C/ Vì nhà văn muốn tạo cho nhân vật và người đọc sự bất ngờ, đồng thời để khắc hoạ tính cách của cụ Bơ-men.
D/ Vì đó là sự việc ngẫu nhiên xảy ra mà nhà văn không dự tính trước.
Văn bản: Chiếc lá cuối cùng (O Hen-ri )
Giôn-xi
Hoạ sĩ nghèo, mắc bệnh sưng phổi nặng.
- Tin rằng khi chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng cô cũng lìa đời ->Tuỵêt vọng, cạn kiệt sức sống.
Sau đêm mưa gió, chiếc lá vẫn còn
? Giôn-xi hồi sinh.
Xiu
Chăm sóc Giôn-xi:
nấu cháo, pha sữa,
mời bác sĩ...
? Một người bạn, người chị giàu lòng yêu thương.
Bơ-men
- 60 tuổi, 40 năm cầm bút cụ mơ ước vẽ một kiệt tác..
- Âm thầm vẽ chiếc lá - Mắc bệnh sưng phổi và qua đời .
? Tình thương bao la và đức hi sinh cao cả.
? Ca ngợi tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ
Văn bản: Chiếc lá cuối cùng (O Hen-ri )
I/ Đọc - hiểu chú thích
II/ Đọc - hiểu văn bản
Giôn-xi
Hoạ sĩ nghèo, mắc bệnh sưng phổi nặng.
- Tin rằng khi chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng cô cũng lìa đời ->Tuỵêt vọng, cạn kiệt sức sống.
Câu hỏi thảo luận
Nhận xét về bức tranh "chiếc lá cuối cùng", Xiu cho rằng "đó chính là kiệt tác của cụ Bơ-men". Em có đồng ý với ý kiến đó không, vì sao ?
* Bức vẽ là một kiệt tác
` Chiếc lá giống y như thật.
` Được vẽ bằng tình yêu thương bao la và hi sinh cao thượng.
` Cứu được cuộc sống của một con người...
-> Sức mạnh của nghệ thuật chân chính
"ở gần cuống lá còn giữ màu xanh sẫm, nhưng với rìa lá hình răng cưa đã nhuốm màu vàng úa..."
vô giá
Văn bản: Chiếc lá cuối cùng (O Hen-ri )
Câu hỏi thảo luận
Nhận xét về bức tranh "chiếc lá cuối cùng", Xiu cho rằng "đó chính là kiệt tác của cụ Bơ-men". Em có đồng ý với ý kiến đó không, vì sao ?


Từ cuộc sống con người
Tâm, Tài
Tác
phẩm
Vì
con người
nghệ sĩ
Tác phẩm nghệ thuật chân chính
Ô 1 Tác phẩm nghệ thuật bắt nguồn từ đâu ? ( có 4 tiếng - 16 chữ cái ).
Ô 2 Những điều cần phải có ở người nghệ sĩ để sáng tạo tác phẩm nghệ thuật ? ( có 2 tiếng - gồm 6 chữ cái ).
Ô 4: Đối tượng mà nghệ thuật chân chính hướng tới ? ( có 2 tiếng - gồm 8 chữ cái ) .
Tác phẩm nghệ thuật chân chính là nghệ thuật hướng tới con người, phục vụ đời sống của con người - nghệ thuật vị nhân sinh...

` Chiếc lá giống y như thật.
` Được vẽ bằng tình yêu thương bao la và hi sinh cao thượng.
` Cứu được cuộc sống của một con người...

vô giá
-> Sức mạnh của nghệ thuật chân chính
*Bức vẽ là một kiệt tác
Giôn-xi
Hoạ sĩ nghèo, mắc bệnh sưng phổi nặng.
- Tin rằng khi chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng cô cũng lìa đời ->Tuỵêt vọng, cạn kiệt sức sống.
Sau đêm mưa gió, chiếc lá vẫn còn
> Giôn-xi hồi sinh.
Xiu
Chăm sóc Giôn-xi:
nấu cháo, pha sữa,
mời bác sĩ...
-> Một người bạn, người chị giàu lòng yêu thương.
Bơ-men
- 60 tuổi, 40 năm cầm bút cụ mơ ước vẽ một kiệt tác..
- Âm thầm vẽ chiếc lá - Mắc bệnh sưng phổi và qua đời .
- Bức vẽ là một kiệt tác
-> Tình thương bao la và đức hi sinh cao cả.
1/ Nghệ thuật:
- Cốt truyện dàn dựng chu đáo, tình tiết sắp xếp khéo léo.
- Nghệ thuật đảo ngược tình huống truyện hai lần.
- Ca ngợi tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ
- Tôn vinh giá trị, sức mạnh của nghệ thuật chân chính.
Văn bản: Chiếc lá cuối cùng (O Hen-ri )
Viết "Chiếc lá cuối cùng", nhà văn O Hen-ri muốn gửi đến bạn đọc mọi thế hệ một bức thông điệp màu xanh. Vậy theo em, nội dung của bức thông điệp ấy là gì?
Con người sống cần có tình yêu thương ! Hãy đem nghệ thuật để phục vụ đời sống con người !
Văn bản: Chiếc lá cuối cùng (O Hen-ri )
Giôn-xi
Hoạ sĩ nghèo, mắc bệnh sưng phổi nặng.
- Tin rằng khi chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng cô cũng lìa đời ->Tuỵêt vọng, cạn kiệt sức sống.
Sau đêm mưa gió, chiếc lá vẫn còn
> Giôn-xi hồi sinh.
Xiu
Chăm sóc Giôn-xi:
nấu cháo, pha sữa,
mời bác sĩ...
-> Một người bạn, người chị giàu lòng yêu thương.
Bơ-men
- 60 tuổi, 40 năm cầm bút cụ mơ ước vẽ một kiệt tác..
- Âm thầm vẽ chiếc lá - Mắc bệnh sưng phổi và qua đời .
- Bức vẽ là một kiệt tác
-> Tình thương bao la và đức hi sinh cao cả.
III/ Tổng kết
1/ Nghệ thuật:
- Cốt truyện dàn dựng chu đáo, tình tiết sắp xếp khéo léo.
- Nghệ thuật đảo ngược tình huống truyện hai lần.
Ca ngợi tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ
- Tôn vinh giá trị, sức mạnh của nghệ thuật chân chính.
2/ Nội dung
Chiếc lá cuối cùng
O Hen-ri
Bài tập: Em hãy đặt nhan đề khác cho truyện ngắn này ? Giải thích vì sao nhà văn lại chọn hình tượng "chiếc lá cuối cùng" để đặt tên cho tác phẩm của mình ?
- "Chiếc lá cuối cùng" là hình tượng nghệ thuật xuyên suốt thiên truyện. Đó chính là biểu tượng của lòng nhân ái, vị tha cao cả. Và còn là biểu tượng của nghệ thuật chân chính - nghệ thuật vì con người.

"Chiếc lá cuối cùng" chiếc lá giả trên cây
Được vẽ ra trong đêm giá rét
Được vẽ ra từ tấm lòng cao đẹp
Và tình người nhân hậu bao la .
Cụ Bơ-men người hoạ sĩ tài hoa
Đã cứu sống một tâm hồn còn trẻ
Chẳng quản tuyết rơi đêm đông lạnh giá
Lặng lẽ ... âm thầm...vẽ chiếc lá trong đêm.
Để sáng mai Xiu kéo bức mành lên
Chiếc lá úa vàng vẫn còn nguyên ở đó
Dũng cảm gan lì bám lấy thân cây
Bởi sự sống một ngàn lần đáng quý .
Nhìn chiếc lá Giôn-xi thầm nghĩ
Tuổi xuân còn dài sao nỡ vội buông xuôi ?
"Em thật tệ, muốn chết là có tội
Chiếc lá cho em yêu cuộc sống trên đời ... "
V. Hướng dẫn học bài
Nắm được nét chính về tác giả, nội dung và nghệ thuật của truyện.
Thử viết một kết thúc khác cho câu chuyện. Giải thích vì sao nhà văn lại không chọn một kết truyện nhẹ nhàng hơn?
Soạn bài: "Hai cây phong". Tìm đọc truyện "Người thầy đầu tiên".