Bài 8. Chiếc lá cuối cùng

O Hen-ri
KIỂM TRA BÀI CŨ:
?Phân tích sự tương phản giữa hai nhân vật Đôn Ki-Hô-Tê và Xan-Chô Pan-xa. Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật tương phản ấy ?
Đôn Ki-Hô-Tê
Lý tưởng tốt đẹp nhưng hành động điên rồ, không hợp thời dẫn đến nực cười vừa đáng trách vừa đáng thương.
Xan-ChôPan-xa
Tỉnh táo, chân thực nhưng quá chú trọng đến quyền lợi hưởng thụ cá nhân mà trở nên tầm thường.
Nghệ thuật tương phản làm nổi bật hai bức chân dung bất hủ:
O Hen-ri
MỘT SỐ BIỂU TƯỢNG CỦA NƯỚC MỸ
TÁC PHẨM CHÍNH:
- CĂN GÁC XÉP
- TÊN CẢNH SÁT VÀ GÃ LANG THANG
- QUÀ TẶNG CỦA CÁC ĐẠO SĨ
- CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
…….
Tác giả :
-O.Hen-Ri (1862-1910) Nhà văn Mỹ, nổi tiếng về truyện ngắn
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
(Trích)
( O. Hen-Ri )
-Truyện của ông thường nhẹ nhàng và tràn đầy tinh thần nhân đạo cao cả
Tiết 30
Tác phẩm:
-Trích truyện ngắn “Chiếc lá cuối cùng”
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
(Trích)
( O. Hen-Ri )
- Đó là một truyện ngắn hay, tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Henry
BỐ CỤC ĐOẠN TRÍCH:
Đoạn 1: “Khi hai người ….tảng đá” => cụ Bơ-men và Xiu lên gác thăm Giôn-xi
Đoạn 2: “Sáng hôm sau….thế thôi” => chiếc lá cuối cùng không rụng và Giôn-xi đã qua cơn nguy hiểm
Đoạn 3: Còn lại => Xiu kể cho Giôn-xi đang bình phục về cái chết bất ngờ của cụ Bơ-men
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
( O. Hen-Ri )
(Trích)
 Trình tự câu chuyện liền mạch theo dòng thời gian và sự việc tiếp nối
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
( O. Hen-Ri )
(Trích)
1. Nhân vật cụ Bơ-men và kiệt tác “ Chiếc lá cuối cùng”.
- “Sợ sệt nhìn cây thường xuân…không nói năng gì”
- Âm thầm vẽ chiếc lá trong đêm mưa gió bão tuyết
=> Tình thương vô bờ bến của con người giàu lòng nhân ái, cao thượng
- Là một hoạ sĩ nghèo, không thành đạt, gầy yếu, mượn rượu giải khuây, tính tình nóng nảy
- Suốt đời mơ ứơc vẽ được một kiệt tác nhưng chưa thực hiên được
Cụ Bơ-men là người như thế nào?
=> con người giàu lòng nhân ái, giàu tình thương , sống cao thượng.
=> vì nó sống động như thật, đánh lừa các cặp mắt nhà nghề của các cô hoạ sĩ, được vẽ bằng tấm lòng thương yêu, đức hi sinh thầm lặng và cao quý của người hoạ sĩ. Chiếc lá có tác dụng nhiệm màu: cứu sống Giôn-xi, khôi phục ở cô ước mơ sáng tác
Tại sao “chiếc lá cuối cùng” được coi là một kiệt tác?
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
( O. Hen-Ri )
(Trích)
CÂU HỎI THẢO LUẬN
? Tại sao tác giả bỏ qua chi tiết cụ Bơ-men vẽ chiếc lá mà phải đợi đến dòng cuối cùng mới cho bạn đọc biết qua lời kể của Xiu ?
Tạo bất ngờ cho Giôn-xi và cả Xiu, đồng thời mang lại cảm giác hồi hộp cho Xiu và người đọc khi Xiu kéo mành lên thì sẽ đầy hứng thú, bất ngờ khi chiếc lá cuối cùng vẫn còn đó
CÂU HỎI THẢO LUẬN
? Em có đồng ý với ý kiến của Xiu : chiếc lá “chính là tác phẩm kiệt xuất của cụ Bơ-men đấy” không? Vì sao ?
Đó chính là kiệt tác của cụ Bơ-men, vì nó sống động như thật, đánh lừa các cặp mắt nhà nghề của các cô hoạ sĩ. Màu sắc và ý nghĩa của nó tác động đến tâm hồn nhạy cảm của Giôn-xi; được vẽ bằng tấm lòng thương yêu, đức hi sinh thầm lặng và cao quý của người hoạ sĩ. Chiếc lá có tác dụng nhiệm màu: cứu sống Giôn-xi, khôi phục ở cô ước mơ sáng tác.
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
(Trích)
1. Kiệt tác của cụ Bơ-men
- “Sợ sệt nhìn cây thường xuân…không nói năng gì”
- Âm thầm vẽ chiếc lá trong đêm mưa gió bão tuyết
=> Tình thương vô bờ bến của con người giàu lòng nhân ái, cao thương
- Chiếc lá cuối cùng ấy chính là kiệt tác của cụ Bơ-men, là tác phẩm nghệ thuật bất tử.
Cụ Bơ- men xứng đáng là người nghệ sĩ chân chính, sáng tạo nghệ thuật vì cuộc đời, vì cuộc sống của con người. Thật đáng trân trọng và cảm phục !
( O. Hen-Ri )
…và điều mà thầy muốn nói thêm với các em khi vẽ chiếc lá cụ Bơ-men hoàn toàn không nghĩ là mình đang làm một kiệt tác. Chính vì vậy mà thông qua hình tượng này đã cho ta thấy quy luật nghiệt ngã của nghệ thuật: kiệt tác là hiếm hoi, là ngoài ý muốn của con người. Kiệt tác chỉ có giá trị khi nó hướng tới con người, phục vụ con người… Lòng vị tha, ý nghĩa của nghệ thuật là động lực giúp người hoạ sĩ sáng tạo nên những tác phẩm có giá trị .
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
( O. Hen-Ri )
(Trích)
2.Nhân vật Xiu.
sợ sệt nhìn cây thường xuân
… cúi khuôn mặt hốc hác
làm theo một cách chán nản
 hết lòng thương yêu chăm sóc, ân cần kiên nhẫn động viên, coi bạn hơn chính bản thân mình.
Người bạn tốt đáng trân trọng học tập.
CÂU HỎI THẢO LUẬN
? Theo em Xiu được biết sự thật vào lúc nào?
Khi chưa biết được ý định của cụ Bơ-men Xiu vô cùng sợ hãi và làm theo lời Giôn-Xi một cách chán nản... Đối với Xiu tâm trạng căng thẳng chỉ diễn ra ở lần kéo mành đầu tiên. Trải qua một ngày một đêm chắc cô đã biết đó là lá vẽ (mưa, tuyết, gió vẫn dai dẵng). Có điều chưa chắc chắn tác giả là cụ Bơ-Men
? Nếu biết trước ý định của cụ Bơ-Men, tác phẩm sẽ kém hay ở chỗ nào?
Xiu sẽ không bị bất ngờ, người đọc không được thưởng thức một đoạn văn thể hiện tâm trạng lo lắng đượm tình người của Xiu
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
( O. Hen-Ri )
(Trích)
3. Diễn biến tâm trạng của Giôn-Xi.
- bị sưng phổi, mệt mỏi, “Chiếc lá cuối cùng sẽ rụng, cùng lúc đó thì em sẽ chết…”
“Em là một con bé hư…”
- “Muốn chết là một tội…”
“Em hi vọng sẽ vẽ được vịnh Na-plơ…”
 từ tuyệt vọng, thản nhiên đón nhận cái chết đến hội sinh nhờ chiếc lá
=> bằng nghị lực, bằng tinh yêu cuộc sống, bằng sự đấu tranh và chiến thắng bệnh tật người ta có thể chữa lành bệnh cho mình.
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
( O. Hen-Ri )
(Trích)
CÂU HỎI THẢO LUẬN
?Tại sao khi nghe Xiu kể chuyện về cái chết của cụ
Bơ-Men, tác giả không để cho Giôn-Xi nói gì?
 để truyện có dư âm, người đọc nhiều suy nghĩ dự đoán (cùng bâng khuâng tiếc nhớ cảm phục một lão nghệ sĩ chân chính) để sự cảm động thật sâu xa thấm thía, thấm vào tâm hồn Giôn-Xi và người đọc
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
( O. Hen-Ri )
(Trích)
Giôn-Xi từ chỗ đi gần đến cái chết đến chỗ thoát khỏi cơn nguy hiểm.
Cụ Bơ-Men từ chỗ khoẻ mạnh dẫn đến cái chết bất ngờ.
4. Nghệ thuật đảo ngược tình huống hai lần.
 Cả hai tình huống trên đều gắn với bệnh sưng phổi và hình ảnh chiếc lá cuối cùng.
CỦNG CỐ
Sức mạnh của tình yêu cuộc sống chiến thắng bệnh tật
Sức mạnh và giá trị nhân sinh,nhân bản của nghệ thuật
? Truyện có mấy nhân vật ?Ai là nhân vật chính ? ( Xiu ? Giôn-xi ? Bơ-men ? )
? Họ là những con người như thế nào?
 Nghèo khổ, bệnh tật, có tài, có tâm và say mê nghệ thuật
? Hoàn cảnh số phận của họ gợi cho em suy nghĩ gì ?
 một mảng hiện thực của nước Mỹ : bên cạnh cuộc sống giàu sang vẫn có những con người nghèo khổ
?Cách cư xử của họ đã nói lên điều gì ?
Tình yêu thương giữa những con người cùng cảnh ngộ
? Qua đó em có thể phát biểu chủ đề tư tưởng của truyện ?
- kết cấu chặt chẽ, đảo ngược tình huống hai lần
- miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc
? Em có nhận xét gì về giá trị nghệ thuật của truyên ?
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
( O. Hen-Ri )
(Trích)
IV. Tổng kết
Bằng cấu trúc chặt chẽ và nghệ thuật đảo ngược tình thế hai lần độc đáo, O.Hen-Ri đã đem đến cho người đọc một bài học về tình yêu thương giữa những con người nghèo khổ, sự rung cảm sâu sắc trước tình người cao đẹp và giá trị của nghệ thuật chân chính
V. Luyện tập
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Ngữ Văn 8
1. ? Từ cuối cùng trong tiêu đề trích đoạn Đô Ki-Hô-Tê?
2. ? Phẩm chất của cụ Pơ-Men?
3. ? Một trong những đặc điểm khiến chiếc lá
giống như thật?
4. ? Từ chỉ nghề nghiệp của các nhân vật trong truyện?
5. ? Tên gọi một loài cây trong truyện?
6. ? Từ chỉ giá trị của chiếc lá cuối cùng?
7. ? Một trong những tác phẩm của O.Hen-ry?
8. ? Đức tính cao quý của cụ Pơ-Men?
9. ? Tình rạng sức khoẻ của Giôn-Xi khi bị bệnh?
Em hãy giải ô chữ sau để tìm ra tên của một nhân vật mà chúng ta sẽ tìm hiểu hôm nay
Ô CHỮ VĂN HỌC
T
H
X
U
Â
N
Ă
Ĩ
K
I
Ê
T
T
C
X
É
P
H
I
S
I
N
H
G
I
Ó
H
G
I
A
U
T
Ì
S
Ô
G
Đ
Ộ
N
G
Ư
Ơ
G
H
Ê
S
N
G
N
Y
Ế
U
N
H
Ơ
N
G
Ư
T
N
A
C
Á
G
C
N
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
( O. Hen-Ri )
(Trích)
Chẳng hạn: Cụ Bơ-Men sau một hai tuần ốm nặng, được Xiu và Giôn-Xi chăm sóc tận tình sẽ dần dần khỏi bệnh. Hai cô gái đến đón Cụ ra viện trong một buổi chiều xuân nắng ấm.
Em hãy thử suy nghĩ và viết một kết thúc khác cho truyện ?