Bài 8. Chiếc lá cuối cùng

MỘT SỐ BIỂU TƯỢNG CỦA NƯỚC MỸ
O. Hen – ry (Uyliam -Xi nây- potơ)(1862 – 1910)
là nhà văn Mỹ nổi tiếng
Cuộc đời: Ông trãi qua nhiều nghề nghiệp, từng bị tù tội vì làm thất thoát công quĩ.
Sự nghiệp: Thiên viết truyện ngắn, hầu hết các sáng tác hướng về tầng lớp nghèo khổ, phê phán giai cấp tư sản tàn bạo(Chiếc lá cuối cùng, Căn gác xép…). Truyện của ông thường nhẹ nhàng tràn đầy tinh thần nhân đạo.
Từ năm 1918: Hội nhà văn Mỹ lập giải thưởng O.Hen -ry để trao giải cho các truyện ngắn xuất sắc ở Mỹ.
Nơi làm việc của
O Hen-ri
Nơi ở của o Hen-ri
Tiết 29
Văn bản
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) - O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung
1 - Tác giả
- Tên thật: Uy Liêm- Xet-nay Po-tơ.
- Sinh ngày 14- 9- 1862, mất ngày 5- 6- 1910.
- Là cây bút truyện ngắn xuất sắc của nền văn học Mĩ đầu thế kỉ XX.
- Truyện thường nhẹ nhàng nhưng toát lên tình thương yêu và tinh thần nhân đạo cao cả.
Tiết 29
Văn bản
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung
2 - Tác phẩm
- "Chiếc lá cuối cùng" là truyện ngắn thành công trong bức tranh về mảng hiện thực của nước Mĩ.
- Đoạn trích : "Chiếc lá cuối cùng " là phần cuối của truyện.
1 - Tác giả
Tiết 29
Văn bản
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung

*/ Đọc diễn cảm
- Thể hiện đúng giọng nhân vật:
+ Nhân vật Xiu: Giọng lo lắng tha thiết
+ Nhân vật Giôn - Xi : Giọng yếu đuối chán nản
- Chú ý phân biệt lời kể, tả của tác giả với những câu , đoạn đặt trong dấu ngoặc kép - Lời nói trực tiếp của các nhân vật. Đoạn cuối truyện, lời kể của Xiu về cái chết của cụ Bơ- men cần đọc với giọng rưng rưng, nghẹn ngào.
Chú thích:
Thường xuân:(còn gọi là trường xuân) một loại dây leo, bám sát vào tường gạch, lá rụng dần về mùa đông.
Vịnh Na-plơ: Vịnh đẹp nổi tiếng ở bờ biển I-ta-li-a.
Kiệt tác: Tác phẩm nghệ thuật đặc sắc.
Cụ Bơ – men, Xiu và Giôn – xi là những họa sĩ nghèo
sống ở trong một khu phố tồi tàn phía Tây Oa -sinh -
Tơn. Mùa Đông lạnh giá Giôn- xi mắc bệnh viêm phổi,
cô tin chắc rằng khi chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng
xuống cô sẽ lìa đời. Xiu nói điều này với cụ Bơ – men
và hai người rất lo lắng. Mặc cho Xiu hết lòng chăm
sóc, Giôn – xi vẫn bướng bỉnh giữ ý nghĩ kì quặc ấy.
Nhưng lạ thay, sau một đêm mưa gió dữ dội, ngày sau nữa, chiếc lá vẫn còn đó. Điều này khiến Giôn- xi thoát khỏi ý nghĩ về cái chết.Xiu cho Giôn- xi biết chiếc lá cuối
cùng là bức tranh do cụ Bơ- men đã bí mật vẽ trong một
đêm mưa gió để cứu Giôn- xi, trong khi đó chính cụ
chết vì bị bệnh viêm phổi.
Tóm tắt

Bố cục:
Đoạn 1: Từ đầu -> giả làm tảng đá : cụ Bơ-men và Xiu lên gác thăm Giôn-xi. Hai người lo sợ nhìn những chiếc lá cuối cùng trên dây leo thường xuân ngoài cửa sổ.
Đoạn 2 : Tiếp theo -> thế thôi : hai ngày trôi qua, chiếc lá vẫn không rụng và Giôn-xi đã qua cơn nguy hiểm.
Đoạn 3 : Còn lại : Xiu kể cho Giôn-xi về cái chết bất ngờ của cụ Bơ-men.
* Hoàn cảnh:
- Là một hoạ sĩ nghèo.
- Mắc bệnh sưng phổi nặng...
* Suy nghĩ: - Khi chiếc lá cuối cùng của cây thường xuân rụng thì cô sẽ lìa đời.
"Mở cặp mắt thẫn thờ"
Giọng nói: "Thều thào"
=> Bệnh nặng yếu ớt như cạn kiệt sức sống.
"Em cứ tưởng...em sẽ chết"
“…Chuyến đi xa xôi bÝ Èn cña m×nh”
= > Chán nản, tuyệt vọng,
không muốn sống.
- Yếu đuối, thiếu nghị lực và ni?m tin.
* Hành động:
Đòi kéo mành
"xin cháo, u?ng s?a, pha rượu, mượn gương, dan khan.
ngồi dậy xem n?u nu?ng.
Hi vọng .vẽ vịnh NaPLơ
- Ch?t l� cú t?i."
Lấy lại nghị lực sống, chiến thắng bệnh tật.
=> Giôn-xi hoàn toàn thay đổi khỏt v?ng sống đã trở lại với cô.
- Lần hai: Chiếc lá vẫn còn đó.
- Lần một: vẫn còn một chiếc lá thường xuân bám trên bức tường gạch. Đó là chiếc lá cuối cùng trên cây.
Giôn - xi
Tiết 29
Văn bản
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I.Tìm hiểu chung
II.Phân tích
1. Diễn biến tâm trạng Giôn-xi



- Bệnh nặng,yếu ớt như cạn kiệt sức sống.
* Hành động kéo mành
- Lần 1: chán nản, tuyệt vọng, không muốn sống.
Yếu đuối,thiếu nghị lực và niềm tin.
-Lần 2: Giôn –xi hoàn toàn thay đổi,khát vọng sống đã trở lại với cô.
Lấy lại nghị lực sống,chiến thắng bệnh tật.
Tiết 29
Văn bản
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I.Tìm hiểu chung
II.Phân tích
1. Diễn biến tâm trạng Giôn-xi



- Bệnh nặng,yếu ớt như cạn kiệt sức sống.
* Hành động kéo mành
- Lần 1: chán nản, tuyệt vọng, không muốn sống.
Yếu đuối,thiếu nghị lực và niềm tin.
-Lần 2: Giôn –xi hoàn toàn thay đổi,khát vọng sống đã trở lại với cô.
Lấy lại nghị lực sống,chiến thắng bệnh tật.
DẶN DÒ

- HỌC BÀI
- SOẠN TIẾP TIẾT 2
- VIẾT ĐOẠN VĂN NGẮN PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ CỦA EM VỀ NHÂN VẬT GIÔN-XI.
Lá thường xuân

"Chiếc lá cuối cùng" chiếc lá giả trên cây
Được vẽ ra trong đêm giá rét
Được vẽ ra từ tấm lòng cao đẹp
Và tình người nhân hậu bao la .
Cụ Bơ-men người hoạ sĩ tài hoa
Đã cứu sống một tâm hồn còn trẻ
Chẳng quản tuyết rơi đêm đông lạnh giá
Lặng lẽ ... âm thầm...vẽ chiếc lá trong đêm.
Để sáng mai Xiu kéo bức mành lên
Chiếc lá úa vàng vẫn còn nguyên ở đó
Dũng cảm gan lì bám lấy thân cây
Bởi sự sống một ngàn lần đáng quý .
Nhìn chiếc lá Giôn-xi thầm nghĩ
Tuổi xuân còn dài sao nỡ vội buông xuôi ?
"Em thật tệ, muốn chết là có tội
Chiếc lá cho em yêu cuộc sống trên đời ... "
GIỮ VỮNG NIỀM TIN

Khi thay đổi niềm tin bạn thay đổi hy vọng
Khi thay đổi hy vọng bạn thay đổi thái độ
Khi thay đổi thái độ bạn thay đổi cách cư xử
Khi thay đổi cách cư xử bạn thay đổi hành động
Khi thay đổi hành động bạn thay đổi cuộc đời mình.
Lá thường xuân
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung
2 - Nhân vật Giôn- xi
II- Đọc - hiểu văn bản
*/ Giôn- xi đợi cái chết
-Mắc bệnh phổi
Bệnh nặng yếu ớt như cạn kiệt sức sống.
"Em cứ tưởng...em sẽ chết"
"Mở cặp mắt thẫn thờ"
Giọng nói: "Thều thào"
"Cái cô đơn ..bí ẩn của mình"
Chán nản, tuyệt vọng, không muốn sống
Yếu đuối, thiếu nghị lực và có phần đáng trách.
*/Giôn- xi vượt qua cái chết
- Chiếc lá vẫn còn đó
Sức sống mãnh liệt của chiếc lá.
- " Xin cháo, sữa pha rượu, mượn gương, ngồi dậy."
-
" Hi vọng .vẽ vịnh NaPLơ"
-Lấy lại nghị lực sống, chiến thắng bệnh tật.
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
II- Đọc - hiểu văn bản
1. Diễn biến tâm trạng Giôn-xi
c) Hành động
- Lần một: vẫn còn một chiếc lá thường xuân bám trên bức tường gạch. Đó là chiếc lá cuối cùng trên cây.
- Lần hai: Chiếc lá thường xuân vẫn còn đó.
=> - Ngạc nhiên, nhìn chiếc lá hồi lâu.
- Thấy mình là một con bé hư, muốn chết là một tội.
- Gọi Xiu xin tí cháo, ít rượu vang...
- Muốn vẽ vịnh Na-plơ.
=> Giôn-xi hoàn toàn thay đổi tâm trạng. Nhu cầu sống đã trở lại với cô.
Đòi kéo mành
Mắt Giôn-xi mở to. Cô đang nhìn ra cửa sổ và đếm, đếm lùi lại. "Mười hai", cô đếm, ngừng một lát, "mười một", rồi "mười", "chín"; rồi gần như cùng lúc "tám" và "bảy". Bạn không cần mua rượu vang nữa đâu, Giôn-xi nói mắt vẫn nhìn ra cửa sổ. "Một chiếc nữa rơi rồi". Không, mình không muốn ăn cháo chút nào. Chỉ còn bốn chiếc lá. Mình muốn xem chiếc cuối cùng rụng trước khi trời tối. Rồi mình cũng sẽ đi theo".

Nghĩ về kiệt tác của cụ Bơ men
( Lê Thị Ngọc )
"Chiếc lá cuối cùng" chiếc lá giả trên cây
Được vẽ ra trong đêm giá rét
Được vẽ ra từ tấm lòng cao đẹp
Và tình người nhân hậu bao la .
Cụ Bơ-men người hoạ sĩ tài hoa
Đã cứu sống một tâm hồn còn trẻ
Chẳng quản tuyết rơi đêm đông lạnh giá
Lặng lẽ ... âm thầm...vẽ chiếc lá trong đêm.
Để sáng mai Xiu kéo bức mành lên
Chiếc lá úa vàng vẫn còn nguyên ở đó
Dũng cảm gan lì bám lấy thân cây
Bởi sự sống một ngàn lần đáng quý .
Nhìn chiếc lá Giôn-xi thầm nghĩ
Tuổi xuân còn dài sao nỡ vội buông xuôi ?
"Em thật tệ, muốn chết là có tội
Chiếc lá cho em yêu cuộc sống trên đời ... "
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- ri
I - Tìm hiểu chung
II- Đọc - hiểu văn bản
2 - Nhân vật Xiu
- Là một hoạ sĩ trẻ, nghèo, cùng thuê phòng và cùng ở với Giôn- xi.
-> Lo l¾ng cho bÖnh t×nh cña Gi«n- xi.
- "Em thân yêu, thân yêu!", Xiu nói , cúi khuôn mặt hốc hác xuống gần gối , "Em hãy nghĩ đến chị, nếu em không còn muốn nghĩ đến mình nữa. Chị sẽ làm gì đây?".
- An ủi Giôn- xi tha thiết.

- Tận tình chăm sóc: lúc thì quấy nước súp gà, pha sữa với rượu vang đỏ, lúc thì mời bác sĩ...
Là người bạn giàu đức hi sinh thầm lặng, có một trái tim nhân hậu, tình bạn, tình chị em thuỷ chung, cao quý.
- Sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung
II- Đọc - hiểu văn bản
- Lá được vẽ rất đẹp và giống như thật, từ cuống lá màu xanh thẫm đến rìa lá màu vàng úa, khiến Giôn- xi không nhận ra.
- Chiếc lá có giá trị nhân sinh cao, đem lại sự sống cho con người
- Chiếc lá không phải chỉ được vẽ bằng bút lông, bột màu mà bằng cả tình thương yêu bao la và lòng hi sinh cao thượng của cụ Bơ- men.
- Chiếc lá là một kiệt tác bởi cái giá của nó quá đắt : Cứu một người nhưng lại cướp đi một người khác - chính người đã sản sinh ra nó.
3 - Nhân vật cụ Bơ- men.
a) Cụ Bơ-men:
b) Kiệt tác " Chiếc lá cuối cùng":
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- ri
I - Tìm hiểu chung
II- Đọc - hiểu văn bản
3 - Nhân vật cụ Bơ- men và kiệt tác "Chiếc lá cuối cùng".
- Họa sĩ nghèo ngoài 60 tuổi, làm người mẫu ngồi cho các họa sĩ vẽ.
Ước mơ vẽ một kiệt tác đã 40 năm vẫn chưa thực hiện được.
a) Cụ Bơ-men:
*) Hoàn cảnh:
*) Tâm trạng và hành động:
- Yêu thương, lo lắng cho số phận của Giôn-xi
- Quyết định vẽ chiếc lá.
Và cụ đã chết vì sưng phổi.
Là con người cao thượng, nhân hậu, sẵn sàng quên mình vì người klhác
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- ri
I - Tìm hiểu chung
II- Đọc - hiểu văn bản
*/ Lần bất ngờ và đảo ngược tình huống lần một.
*/ Lần bất ngờ và đảo ngược tình huống lần hai.
- Giôn- xi tưởng sẽ chết vì bệnh viêm phổi. Cô nằm đếm lá chờ chết. Nhưng chiếc lá cuối cùng không rụng - Tâm trạng hồi sinh lại, cô lấy lại nghị lực sống, khỏi bệnh thoát khỏi bàn tay tử thần.
- Cụ Bơ- men đang khỏe mạnh. Cụ bỗng cảm lạnh viêm phổi- sưng phổi. Cụ qua đời sau khi đã hoàn thành kiệt tác "Chiếc lá cuối cùng"cứu Giôn- xi thoát khỏi bàn tay tử thần.
III- Tổng kết
1.Nghệ thuật :
Tiết 29 - 30
Văn bản:
Chiếc lá cuối cùng
(Trích) O- Hen- Ri
I - Tìm hiểu chung
II- Đọc - hiểu văn bản
III - Tổng kết
1/ Nghệ thuật
2/ Nội dung
- Kết cấu truyện đảo ngược tình huống hai lần.
- Xây dựng tình tiết truyện hấp dẫn, sắp xếp chặt chẽ và khéo léo, gây hứng thú cho người đọc.
- Phản ánh hiện thực nước Mĩ đầu thế kỉ XX và ca ngợi tình yêu thương cao cả của những con người nghèo khổ với nhau.
- Sức mạnh của tình yêu cuộc sống đã chiến thắng bệnh tật.
- Khẳng đinh sức mạnh của nghệ thuật chân chính.
- Phê phán sự uỷ mị và bi quan, hướng con người tới sự tự tin.
Luyện tập
Em thử hình dung và thay một kết thúc khác cho câu chuyện.
- Cụ Bơ-men phải vào viện, Giôn-xi khỏi bệnh, biết rõ sự thật. Cô vô cùng cảm động, ân hận.Cô ngày đêm chăm sóc cụ Bơ-men như chăm sóc người cha thân yêu. Và sức khỏe của họa sĩ già đã dần bình phục.Một buổi sáng mùa xuân nắng ấm, hai cô họa sĩ trẻ đón cụ trở về. Họ cùng nhìn lên bức tường xám nham nhở : Chiếc lá thường xuân vẫn xanh ngắt giữa đám dây leo chằng chịt.
- Giôn-xi đề nghị Xiu đưa mình ra thăm mộ cụ Bơ-men. Cô đứng lặng hồi lâu trước nấm mộ. Cô muốn nói bao điều mà chẳng thốt nên lời.Trong ánh chiều nhập nhoạng, họ trở về mà trĩu nặng trong lòng.
Hướng dẫn về nhà
- Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về nhân vật cụ Bơ- men.
Chuẩn bị chương trình địa phương phần tiếng Việt :
+ Thống kê các từ ngữ địa phương mà em biết.
+ Sưu tầm một số thơ ca có sử dụng từ địa phương.
- Cho câu chủ đề : Truyện ngắn "Chiếc lá cuối cùng" của O-Hen-ri đã cho thấy tình yêu thương cao cả giữa những hoạ sĩ nghèo.
Em hãy viết thành một đoạn văn trình bày theo cách Tổng - Phân - Hợp
- Soạn văn bản : Hai cây phong
Cảm Ơn Các Thầy Cô Giáo Tới Dự Giờ