Bài 8. Chiếc lá cuối cùng

Chào các em học sinh về dự tiết học này.
Kiểm tra bài cũ
Nêu ý nghĩa của cặp nhân vật
tương phản Đôn-ki-hô-tê và
Xan-chô-pan-xa trong truyện
Đôn-ki-hô-tê.
Đôn-ki-hô-tê và Xan-chô-pan-xa là
cặp nhân vật hoàn toàn tương phản
nhau về mọi mặt. Nhưng nếu bỏ đi
những cái xấu của mỗi nhân vật, bổ
sung những cái tốt cho nhau sẽ trở
thành một người hoàn thiện.
GIỚI THIỆU BÀI:
Lòng yêu thương đồng loại là nhân tố giúp cho con người xích lại gần nhau hơn, biết yêu thương, che chở cho nhau trong đời để tồn tại. Nó còn là động lực giúp con người đạt được khát vọng lớn lao trong cuộc sống. Chúng ta hãy tìm hiểu truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng của nhà văn Mỹ Ô-hen-ri để hiểu thêm về điều đó.
Tiết 29+30:
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
( Ô-hen-ri )
Thực hiện: Lê Anh Chới- THCS Phan Chu Trinh, Buôn Ma Thuột, Đăk Lăk
I/ ĐỌC, HIỂU CHÚ THÍCH:
1. Tác giả, tác phẩm:
Ô-hen-ri ( 1862 -1910 ) là nhà văn Mĩ chuyên viết truyện ngắn. Các truyện của ông thường nhẹ nhàng, thể hiện tinh thần nhân đạo cao cả, Nhiều truyện để lại cho bạn đọc những ấn tượng sâu sắc.
2. Hiểu nghĩa từ:
Các chú thích còn lại của sgk/ 89
Chú thích* sgk, 89
II/ Đọc, hiểu văn bản:
1. Đọc văn bản:
đọc theo giọng kể, phù hợp từng cảnh huống truyện.
2. Hiểu văn bản:
Truyện gồm những
nhân vật nào?
Điểm giống nhau và
khác nhau của các
nhân vật?
-Truyện có các nhân vật: Xiu, Giôn-xi
và cụ Bơ- men.
- Giống nhau: đều là họa sĩ ngheo, giàu lòng
yêu thương con người.
- Khác nhau:
+ Giôn-xi: bệnh nặng, không còn thiết sống.
+ Xiu: yêu thương, chăm sóc bạn hết lòng.
+ cụ Bơ-men: họa sĩ già, bề ngoài có vẻ cộc
cằn, nhưng lại giàu lòng thương người.
III/ PHÂN TÍCH
1. Lòng thương người của cụ Bơ- men:
Chi tiết nào trong
truyện nói lên lòng
yêu thương và
hành động cao cả
của cụ Bơ-men
đối với Giôn-xi?
- Chi tiết thể hiện lòng yêu thương và hành động
cao cả của cụ Bơ-men đối với Giôn-xi:
+ Sợ sệt nhìn qua cửa sổ, nhìn cây thường xuân,
nhìn nhau, không nói

+ Hành động: vượt lên bệnh tật, mưa tuyết, bắc
thang,thắpđèn,vẽ chiếc lá cuối cùng để cứu Giôn-xi.
sợ chiếc lá cuối cùng
rụng, Giôn-xi sẽ lìa đời.
Tại sao nhà văn
không kể việc cụ
vẽ chiếclá trong
đêm mưa tuyết?
- Nhằm tạo bất ngờ cho Giôn-xi và người đọc.
Vì sao có thể nói
chiếc lá cuối cùng
cụ vẽ là một kiệt
tác? Qua hình ảnh
này nhà văn muốn
nói điều gì?
- Chiếc lá cuối cùng mà cụ Bơ-men vẽ trên tường
trong đêm mưa tuyết được xem là một kiệt tác là
vì nó được vẽ với tất cả tấm lòng yêu thương con
người, rất sinh động, đã cứu sống được Giôn-xi.
- Điều nhà văn muốn nói: Nghệ thuật là vì nhân
sinh, vì cuộc sống của con người mà phấn đấu
hi sinh thì người nghệ sĩ mới tạo được kiệt tác.
2. Tình yêu thương bạn của Xiu:
Tìm các chi tiết
trong truyện nói
lên lòng thương
bạn của Xiu.
Chăm sóc bạn chu đáo như chăm sóc người thân trong
gia đình: nấu cháo gà cho bạn, động viên, tiếp nghị lực
sống cho bạn: “ Em thân yêu…chị sẽ làm gì đây?”
Lo lắng cho số phận của Giôn-xi: nhìn qua cửa sổ, nhìn
cây thường xuân, lòng buồn lo lắng.
3. Tâm trạng của Giôn-xi, của Xiu và bạn đọc
qua hai lần Giôn- xi ra lệnh kéo màn lên.
Thử hình dung
tâm trạng của
Giôn-xi, của Xiu
và bạn đọc khi
hai lần Giôn-xi
ra lệnh kéo màn
lên.
Đó là tâm trạng hồi hộp, gắn liền với sinh mệnhcủa Giôn-xi
nhưng có sự khác nhau giữa lần một và lần hai:
- Lần 1:
+ Giôn-xi: đếm ngược lá rơi, chờ lá cuối cùng lìa
cành để lìa đời.
+ Xiu: Thương bạn, buồn lo cho số phận của bạn.
+ Bạn đọc: Thương Giôn-xi, thương Xiu, lo cho
số phận của Giôn-xi.
- Lần 2:
+ Giôn-xi: vui vẻ, muốn hành động nghệ thuật.
+ Xiu: Vui vì Giôn-xi hồi sinh, buồn vì cụ Bơ-men qua đời.
+ Bạn đọc: thở phào nhẹ nhỏm vì Giôn-xi đã hồi sinh, cảm
phục cụ Bơ men và Xiu.
Nguyên nhân sâu xa
nào quyết định sự
hồi sinh của Giôn-xi?
Nguyên nhân sâu xa quyết định
sự hồi sinh của Giôn-xi là lòng
thương người và hành động cao
cả của cụ Bơ-men: Cụ đã vượt lên
bệnh tật, đêm khuya, mưa tuyết,
dồn hết sức mình vẽ chiếc lá
thường xuân sinh động, cứuGiôn- xi.
Tại sao nhà văn kết thúc
truyện bằng lời kể của Xiu
mà không để Giôn-xi phản
ứngđiều gì?
Nhà văn kết thúc bằng lời kể của
Xiu mà không để Giôn-xi phản ứng
điều gì là vừa đủ. Như vậy truyện sẽ
có dư âm, để lại trong lòng người
đọc nhiều suy nghĩ, dự đoán.
Truyện sẽ kém hay nếu nhà văn cho
chúng ta biết Giôn-xi nghĩ gì, hành
động gì sau khi nghe kểvề cụ Bơ-men.
4. Nghệ thuật đảo ngược tình huống hai lần đối lập:
Chứng minh truyện Chiếc
lá cuối cùng của Ô-hen-ri
qua đoạn trích này, được
kết thúc trên cơ sở hai sự
kiện bất ngờ đối lập nhau
tạo nên hiện tượng đảo
ngược tình huống hai lần,
gây hứng thú cho bạn đọc.
- Lần 1:
Giôn-xi cứ như ngày càng tiếndần đến
cái chết, khiến người đọc lo lắng,
thương cảm. Nhưng tình huống bổng
đảo ngược vào lúc kết thúc lại hồi sinh,
yêu đời, khiến độc giả thở nhào nhẹ
nhỏm, tạo sự bất ngờ cho các nhân vật
trong truyện và cho người đọc.
Lần 2:
Cụ Bơ-men đang khỏe mạnh, chẳng ai
ngờ đến cái chết của cụ được thông
báo khi kết truyện, khiến nhân vật
trong truyện và độc giả đều bất ngờ.
Nghệ thuật đảo ngược tình huống
hai lần gây hứng thú cho người đọc.
IV/ TỔNG KẾT:
Nêu nhận xét về nghệ thuật và nội
truyện Chiếc lá cuối cùng.
Ghi nhớ sgk/ 90
LUYỆN TẬP
Phát biểu suy
nghĩ của em về
cụ Bơ- men.
Cần nêu được các ý sau:
- Cụ là một họa sĩ nghèo có lòng đam mê hội
họa, khát khao để lại kiệt tác cho đời.
- Cụ là người giàu lòng thương người có hành
động cao cả để cứu người.
- Cụ là tấm gương sáng về nghệ thuật vị nhân
sinh.
Hướng dẫn học ở nhà:





Đọc lại đoạn trích, nắm chắc phần phân tích văn bản.
Phát biểu suy nghĩ về nhân vật cụ Bơ-men và nhân vật Xiu.
Soạn bài Hai cây phong của Ai-ma-tốp.