Bài 8. Chiếc lá cuối cùng

KIỂM TRA BÀI CŨ:
?Phân tích sự tương phản giữa hai nhân vật Đôn Ki-Hô-Tê và Xan-Chô Pan-xa.Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật tương phản ấy ?
§«n-ki-h«-tª
Lý tưởng tốt đẹp nhưng hành động điên rồ, không hợp thời dẫn đến nực cười vừa đáng trách vừa đáng thương.
Xan-ChôPan-xa
Tỉnh táo, chân thực nhưng quá chú trọng đến quyền lợi hưởng thụ cá nhân mà trở nên tầm thường.
Nghệ thuật tương phản làm nổi bật hai bức chân dung bất hủ :
Người thực hiện: Phạm Thị Tuyến
Chiếc lá cuối cùng
Ngữ văn 8
I. Tìm hiểu chung:
1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
a. Tác giả:
O Hen-ry (1862 - 1910)
Là nhà văn Mỹ nổi tiếng
Chuyên viết truyện ngắn
Đề tài: phản ánh cuộc sống nghèo khổ của nhân dân Mỹ.
Truyện thường nhẹ nhàng nhưng toát lên lòng nhân đạo sâu sắc, tình yêu thương những người nghèo khổ.
? Em hiểu gì về cuộc đời và
sự nghiệp của O Hen-ry
Nơi ở của ô Hen - ri
I. Tìm hiểu chung:
1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
Tác giả:
Tác phẩm:
? Em hãy giới thiệu vị trí của đoạn trích trong tác phẩm
Vị trí đoạn trích: Nằm ở phần cuối của truyện.
2. Đọc và tìm hiểu chú thích:
Đọc văn bản:
Tìm hiểu chú thích:
? Em biết gì về cây thường xuân
Còn gọi là trường xuân. Loại cây leo bám vào tường gạch,
lá rụng dần về mùa đông.
3. Tóm tắt đoạn trích:
Tóm tắt
C? Bo-men, Xiu v� Giụn-xi l� nh?ng h?a si nghốo
s?ng ? trong m?t khu ph? t?i t�n phớa Tõy Oa-sinh-Ton. Mựa Dụng l?nh giỏ Giụn-xi m?c b?nh viờm ph?i,
cụ tin ch?c r?ng khi chi?c lỏ thu?ng xuõn cu?i cựng r?ng
xu?ng cụ s? lỡa d?i. Xiu núi di?u n�y v?i c? Bo-men
v� hai ngu?i r?t lo l?ng. M?c cho Xiu h?t lũng cham
súc, Giụn-xi v?n bu?ng b?nh gi? ý nghi kỡ qu?c ?y.
Nhung l? thay, sau m?t dờm mua giú d? d?i, ng�y sau n?a chi?c lỏ v?n cũn dú. Di?u n�y khi?n Giụn-xi thoỏt kh?i ý nghi v? cỏi ch?t. Xiu cho Giụn-xi bi?t chi?c lỏ cu?i
cựng l� b?c tranh do c? Bo-men dó bớ m?t v? trong m?t
dờm mua giú d? c?u Giụn-xi, trong khi dú chớnh c?
ch?t vỡ b? b?nh viờm ph?i.
4. Nhân vật:
? Truyện có mấy nhân vật. Xác định nhân vật chính.
- Giôn-xi ===> Nhân vật chính
- Xiu
- Bơ-men
5. Phương thức biểu đạt:
? Truyện đã sử dụng những phương thức biểu đạt nào.
- Tự sự, miêu tả, biểu cảm
II. Phân tích:
1. Diễn biến tâm trạng của Giôn-xi:
? Đoạn truyện cho em biết gì về hoàn cảnh sống và tình trạng của Giôn-xi.
- Hoạ sỹ nghèo, mắc bệnh sưng phổi
? Trong điều kiện hoàn cảnh đó, tâm trạng của Giôn-xi lúc này như thế nào.
- Chán nản, tuyệt vọng.
? Tình trạng đó khiến Giôn-xi đã có suy nghĩ gì. Vì sao cô lại có suy nghĩ như vậy
- Chiếc lá cuối cùng rụng nốt, cô cũng buông xuôi lìa đời =>Cô gái yếu đuối ít nghị lực, bị bệnh tật + nghèo => Suy nghĩ ngớ ngẩn => Đáng thương
? Sau một đêm mưa gió phủ phàng vùi dập, khi kéo mành lên Giôn-xi phát hiện ra điều gì.
Chiếc lá thường xuân vẫn còn đó
? Theo em Giôn-xi đã nhận được những gì từ chiếc lá đó.
- Chiếc lá nhỏ nhoi đã kiên cường chống chọi lại với thiên nhiênkhắc nghiệt => Chứa đựng một sức sống mãnh liệt bền bỉ => Niềm tin về sự sống của Giôn-xi đã bừng dậy.
? Sau đó Giôn-xi đã có suy nghĩ và cử chỉ gì.
Xin cháo, sữa
Gương tay
Ngồi xem nấu nướng
Hi vọng về vịnh Na-plơ
? Tại sao Giôn-xi lại đòi cho cô chiếc gương trước.
- Tự soi =>Nhìn lại chính mình, thấy mình như có lỗi.
? Qua tìm hiểu,em thấy Giôn-xi đã có gì thay đổi? Vì sao lại có sự thay đổi đó.
- Sự sống đã hồi sinh trong cô nhờ sự gan góc kiên cường của chiếc lá .
? Việc Giôn-xi khỏi bệnh muốn nói lên điều gì.
- Bị bệnh không chỉ được chữa bằng thuốc uống mà còn chữa bằng liều thuốc nghị lực, tinh thần và tình yêu cuộc sống.
2. Tình cảm của Xiu đối với Giôn-xi:
? Khi hai người lên gác, thấy Giôn-xi đang ngủ Xiu đã làm gì? Vì sao cô làm như vậy.
- Kéo tấm mành mành che kín cửa sổ, ra hiệu cho cụ Bơ-men sang buồng bên-->Không muốn làm mất giấc ngủ của Giôn-xi. Sợ Giôn-xi tỉnh giấc, thấy cây thường xuân rụng hết lá thì cô sẽ chết.
? Khi sang buồng bên, Xiu đã có cử chỉ thái độ gì? Qua đó giúp em hiểu gì về tâm trạng của Xiu.
- Sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ, chẳng nói năng gì-->Lo lắng cho tính mạng của Giôn-xi.
? Khi kéo mành lên chuyện gì đã xảy ra.
- Nhưng, ô kìa! vẫn còn một chiếc lá thường xuân bám vào tường gạch.

? Ô kìa thuộc từ loại gì, tác dụng của nó.
- Ô kìa -->Thán từ--> Ngạc nhiên, vui mừng niềm tin về sự sống của Giôn-xi vẫn còn.
? Lo cho bạn, Xiu còn làm gì nữa.
- Luôn ở cạnh Giôn-xi, mời bác sỹ đến khám bệnh, nấu cháo, pha sữa, động viên, an ủi .
? Em có nhận xét gì về tình cảm của Xiu đối với Giôn-xi.
- Là người bạn tốt, thuỷ chung, nhân hậu, hết lòng yêu thương bạn.
3. Chiếc lá cuối cùng, kiệt tác của cụ Bơ-men:
? Chi tiết nào thể hiện tình yêu thương của cụ Bơ-men đối với Giôn-xi.
Cụ sợ nhìn ra cửa sổ, nhìn Xiu chẳng nói năng gì.
? Em hình dung xem cụ đang nghĩ gì.
- Nghĩ đến việc vẽ chiếc lá cuối cùng để cứu Giôn-xi
? Qua đoạn văn em thấy Xiu đã thông báo cho Giôn-xi biết điều gì về bác Bơ-men.
Cụ đã chết vì bệnh viêm phổi.
? Nguyên nhân cái chết của cụ. Từ ngữ nào thể hiện điều đó?
- Cụ đã lao động nghệ thuật thầm lặng, vẽ chiếc lá cuối cùng để cứu Giôn-xi.
+ Giày và quần áo ướt sũng.
+ Chiếc đèn bão vẫn còn thắp sáng.
+ Chiếc thang đã bị lôi ra khỏi chỗ để của nó.
+ Vài chiếc bút lông rơi vung vãi.
? Cảm nhận của em về cụ Bơ-men.
Là người cao thượng, quên mình vì người khác.
? Vì sao tác giả không trực tiếp tả cảnh cụ Bơ-men vẽ lá trong đêm giá rét, tả cảnh cụ vào bệnh viện và qua đời.
- Tạo sự bất ngờ cho Giôn-xi và gây hứng thú cho người đọc.

Thảo luận nhóm:

? Vì sao có thể nói chiếc lá cuối cùng là kiệt tác của cụ Bơ-men
- Là kiệt tác vì:
+ Nó rất đẹp, giống lá thật
+ Đem lại sự sống cho Giôn-xi
+ Không chỉ được vẽ bằng bút lông mực màu mà còn được vẽ bằng cả tình yêu thương bao la và sự hi sinh cao cả của cụ Bơ-men.
Tổng kết:
? Nhận xét về nghệ thuật đặc sắc của truyện? Cách xây dựng tình huống.
- Nghệ thuật:
+ Tự sự kết hợp với miêu tả, biểu cảm, thể hiện tâm lí nhân vật sâu sắc.
+ Đảo ngược tình huống hai lần.
? Với cách kể chuyện độc đáo hấp dẫn ấy, truyện đã thể hiện nội dung gì

Nội dung:
+ Tình yêu thương chân thành của những người nghèo khổ
+ Sức mạnh của tình yêu cuộc sống đã chiến thắng bệnh tật
+ Giá trị cao cả của sức mạnh nghệ thuật
V. Luyện tập
Bài 1: Hãy hoàn thiện sơ đồ sau để tóm tắt truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng
Chiếc lá cuối cùng
Nếu rụng
Giôn-Xi Chết
Cụ Bơ-men sống
Không rụng
Cứu Giôn-xi
Cụ Bơ-men tử vì nghề
Kiệt tác
. Một kiệt tác! Ôi cuộc đời bất hủ!
Chiếc lá yêu thương - chiếc lá diệu kì
Chiếc lá tái sinh từ trái tim người nghệ sỹ.
Chiếc lá chứa đựng niềm tin bền bỉ.
Chiếc lá âm thầm thắm đượm nghĩa nhân
Với Giôn - xi thần chết đã tới gần
Khi chiếc lá lìa cành trong gang tấc
Lúc bình minh Giôn-xi vừa thức giấc
Thấy lá vàng sao vẫn mãi còn kia !
Lá yêu cây nên không nỡ chia lìa ?
Hay bởi lá sống nhờ trái tim vĩ đại ?
Bác Bơ-men với sức tàn còn lại
Vắt máu mình nuôi dưỡng lá yêu thương
Bác Bơ-men nhân ái sức phi thường
Luôn tay vẽ đêm trường không ngơi nghỉ
Để chiếc lá cuối cùng của người nghệ sỹ
Sống mãi với đời, đua cùng thế kỉ
Tô thắm tình người, nuôi lớn trái tim tôi.
Kính chúc quý Thầy Cô và các em học sinh
SỨC KHOẺ VÀ HẠNH PHÚC.


CHÀO TẠM BIỆT!
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !